Trong khi các doanh nghiệp kêu lá»— vì giảm giá xăng thì má»›i Ä‘ây Bá»™ Tài chính cho rằng các doanh nghiệp vẫn lãi 41 đồng/lít xăng. Sá»± khác nhau này bắt nguồn từ mức giá cÆ¡ sở khác nhau giữa bảng giá của Bá»™ và của doanh nghiệp.

Trao đổi về vấn đề này, TS. Lê Đăng Doanh cho biết, giá cÆ¡ sở được Ä‘Æ°a ra dá»±a vào giá nhập khẩu, tá»· giá tại thời Ä‘iểm Ä‘ó và các chi phí nhÆ°: vận chuyển, kho bãi, mức Ä‘á»™ hao hụt,.. Vì vậy, nếu theo giải thích của Bá»™ Tài chính và các doanh nghiệp, má»›i chỉ Ä‘Æ°a ra giá cÆ¡ sở mà không nói cụ thể các yếu tố quyết định giá cÆ¡ sở thì không thể biết được ai lá»—, ai lãi. 

Không công khai giá cụ thể của các bá»™ phận cấu thành giá xăng thì không thể biết được DN lá»— hay lãi. Ảnh: Nguyá»…n Yến.

“Vấn đề này liên quan đến việc không công khai minh bạch, dẫn đến tình trạng ông nói gà, bà nói vịt. Cần giải quyết ý kiến khác nhau giữa Bá»™ và doanh nghiệp bằng cách Ä‘Æ°a ra những tranh luận khoa học và cung cấp đầy đủ thông tin, không nên giải quyết bằng cách tôi nói thế này má»›i Ä‘úng, ông nói thế kia là sai. NhÆ° thế là không có căn cứ”, ông Doanh khẳng định.

Đồng quan Ä‘iểm, TS. VÅ© Đình Ánh, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả (Bá»™ Tài chính) cho rằng, giá cÆ¡ sở được Ä‘Æ°a ra theo Nghị định 84 gồm 11 bá»™ phận cấu thành. Muốn biết ai lá»—, ai lãi thì phải công khai cách tính và các chỉ số ở trong bá»™ phận ấy.

Có sá»± khác nhau giữa giá cÆ¡ sở của các doanh nghiệp và Bá»™ Tài chính vì có má»™t số bá»™ phận cấu thành giá xăng do doanh nghiệp quyết định nhÆ° chi phí vận tải, chiết khấu, chi phí bảo hiểm,… má»™t số bá»™ phận này lại không rõ ràng, má»—i doanh nghiệp tính toán má»™t kiểu.

Ví dụ nhÆ° việc tính giá xăng cho vùng 1, vùng 2. Phí cho vùng 2 là mức phí cao nhất, tăng thêm mấy trăm đồng/lít thì cá»™ng đại, tính luôn cho vùng 1, còn vùng 2 lại tính má»™t giá khác. Hoặc tá»· giá hối Ä‘oái là tại thời Ä‘iểm doanh nghiệp nhập về có thể cao thì giá bán lẻ sẽ cao hÆ¡n so vá»›i tá»· giá nhập về thấp.

TS. Lê Đăng Doanh.

Hiện nay, má»›i chỉ có má»™t doanh nghiệp là Petrolimex công bố giá cÆ¡ sở, nhÆ°ng vẫn chÆ°a nêu rõ 3 yếu tố là tá»· giá, chi phí bảo hiểm và vận chuyển từ cảng nÆ°á»›c ngoài về Việt Nam, vì vậy cÅ©ng rất khó tính toán xem doanh nghiệp lá»— hay lãi.

Tuy nhiên, theo ông Ánh, trong kinh doanh có những vấn đề cần phải giữ bí mật, nhất là khi mua bán kỳ hạn. Vì vậy, về nguyên tắc kinh doanh có nhiều Ä‘iểm không thể Ä‘Æ°a ra được. NhÆ°ng phải tạo ra má»™t cÆ¡ chế kinh doanh và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.

“Câu chuyện giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng muốn đảm bảo quyền lợi thì phải có người đứng ở giữa để cân bằng lợi ích giữa hai bên. Không có chuyện chia sẻ lợi ích giữa doanh nghiệp, Nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng vì ba bá»™ phận ấy không tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhau. Muốn phân xá»­ Ä‘úng sai phải có người trung gian và phải trung gian về mặt lợi ích. Tuy nhiên, hiện nay VN vẫn chÆ°a giải quyết được câu chuyện này”, ông Ánh nhấn mạnh.

Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu khẳng định nguyên tắc giá bán xăng dầu được thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trường. Tuy nhiên, theo TS. Lê Đăng Doanh, “Cho đến nay tình hình giá xăng ở VN vận Ä‘á»™ng rất ít theo cÆ¡ chế thị trường vì các bá»™ phận cấu thành của giá xăng nhÆ° phí, lợi nhuận,…đều là do Bá»™ Tài chính quy định hết, thì còn gì là cÆ¡ chế thị trường. Từng ấy doanh nghiệp xăng dầu hoạt Ä‘á»™ng cÅ©ng đều nhÆ° nhau cả”.

Còn theo TS. VÅ© Đình Ánh, để các doanh nghiệp xăng dầu cạnh tranh theo cÆ¡ chế thị trường thì Nhà nÆ°á»›c nên Ä‘Æ°a ra giá trần, còn cho DN tá»± quyết định giá. Giá trần Nhà nÆ°á»›c Ä‘Æ°a ra phải dá»±a trên giá theo thị trường.

BEE