Không tái xuất tá»›i 80-90% xăng dầu

Những lo ngại này hoàn toàn có cÆ¡ sở khi Tổng cục Hải quan công bố thá»±c trạng tạm nhập tái xuất xăng dầu của các doanh nghiệp (DN) đầu mối.

Thống kê của Tổng cục cho thấy, tính từ năm 2009 đến hết tháng 6/2012, các DN Ä‘ã tạm nhập gần 10 triệu tấn xăng dầu nhÆ°ng lại chỉ tái xuất có hÆ¡n 8 triệu tấn. Số xăng dầu tạm nhập mà không tái xuất còn tồn tá»›i hÆ¡n 1,98 triệu tấn, giá trị 1,4 tá»· USD. Điều Ä‘áng nói là, hiện tượng tạm nhập ồ ạt nhÆ°ng tái xuất nhỏ giọt hoặc thậm chí, không tái xuất nhÆ° đăng ký ban đầu là má»™t xu hÆ°á»›ng phổ biến ở hầu hết các DN đầu mối. Năm sau, hàng tạm nhập mà không tái xuất ở má»—i DN lại gia tăng mạnh so vá»›i năm trÆ°á»›c.

Đơn cá»­ nhÆ° trong khoảng 3 năm rưỡi qua, SaigonPetro không tái xuất dầu diezen tá»›i 83% lượng tạm nhập và 100% đối vá»›i xăng tạm nhập. Riêng năm 2011, khoảng 14,4 nghìn tấn xăng và dầu diezen Ä‘ã tạm nhập nhÆ°ng rốt cục, không tái xuất giọt nào.

DN đầu mối lá»›n thứ 2 trên cả nÆ°á»›c là PVOil cÅ©ng không tái xuất tá»›i 97% xăng, 84% dầu madut và 67% dầu diezen so vá»›i lượng Ä‘ã tạm nhập.Tính tổng hợp các loại hàng xăng dầu thì DN này chỉ tái xuất từ 25-33% má»—i năm so vá»›i lượng tạm nhập. Năm 2011, Ä‘Æ¡n vị này còn giữ lại toàn bá»™ 8 nghìn tấn xăng và trÆ°á»›c nữa, năm 2009, cÅ©ng không tái xuất toàn bá»™ 6,7 nghìn tấn xăng Ä‘ã tạm nhập.

DN xăng dầu Ä‘ã từng kêu ca kinh doanh xăng dầu ná»™i địa lá»—, có lãi là nhờ tạm nhập tái xuất.

Những DN thị phần nhỏ nhÆ° dầu khí Mê kong cÅ©ng không tái xuất hàng tạm nhập từ 53-66%, Petec không tái xuất từ 55-80% xăng dầu vốn dÄ© chỉ tạm nhập. Cả những DN má»›i chá»›m bÆ°á»›c vào thị trường xăng dầu cÅ©ng không đứng ngoài cuá»™c. Ví dụ nhÆ° công ty vận tải thủy bá»™ Hải Hà "tồn" từ 96% dầu diezen, 100% xăng tạm nhập, Nam Viet Oil cÅ©ng lÆ°u hàng tạm nhập mà không tái xuất tá»›i 86% đối vá»›i xăng, 72% dầu madut, 49% dầu diezen. Chỉ có Petrolimex là tái xuất gần bằng vá»›i lượng nhập và lượng tồn hàng chỉ dÆ°á»›i 10% theo quy định được phép của Nhà nÆ°á»›c.

Nhìn nhận những lợi lá»™c mà giá»›i DN đầu mối được hưởng từ bài toán nhập nhiều xuất ít này, ông Nguyá»…n Văn Cẩn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan nói: "Chính sách thuế thay đổi nhanh. Ví dụ, thời Ä‘iểm hiện nay, thuế nhập khẩu xăng là 12% nhÆ°ng DN lại còn tồn những lô tạm nhập mà chÆ°a thanh khoản ở thời Ä‘iểm đầu năm thuế 0%. Giờ chuyển tiêu thụ ná»™i địa, DN sẽ báo thanh khoản lô xăng dầu nhập ở thời Ä‘iểm thuế 0% để tiêu thụ trong nÆ°á»›c".

Về thời hạn ná»™p thuế, Ä‘áng lẽ phải hoàn thành trong 30 ngày nếu nhập cho tiêu thụ ná»™i địa nhÆ°ng nay, DN được 195 ngày má»›i phải ná»™p thuế. Thời Ä‘iểm này, có thể lãi suất cao hÆ¡n nhiều so vá»›i tiền phạt chậm ná»™p thuế nên khả năng DN chiếm dụng thuế là có.

NhÆ° phân tích của ông Cẩn, xăng dầu nhập cho ná»™i địa sẽ phải ná»™p thuế trong thời gian 30 ngày, kể cả xăng dầu chuyển từ tạm nhập tái xuất sang cÅ©ng phải chịu quy định này. Nói cách khác, nếu DN chuyển xăng dầu tiêu thụ ná»™i địa sau 30 ngày kể từ ngày tạm nhập thì DN sẽ còn phải chịu phạt thuế. Tuy nhiên, các DN vẫn lách được bởi vì thuế nhập khẩu xăng dầu thời gian qua tăng trong thời gian rất ngắn. Kể từ tháng 3 đến tháng 7, trung bình 10-15 ngày, thuế tăng má»™t lần, má»™t tháng, thuế tăng 2 lần vá»›i chênh lệch 2-6%.

Vì vậy, DN vừa nhập xăng dầu theo hình thức tạm nhập tái xuất nhÆ°ng chÆ°a đầy 30 ngày sau, Ä‘ã có thể xin chuyển sang tiêu thụ ná»™i địa và hưởng lợi chênh lệch thuế tăng lên trong thời gian này mà không lo bị phạt chậm ná»™p.

Chiêu khác là, khi thuận lợi, DN có thể rút xăng dầu vốn có mục Ä‘ích là tạm nhập tái xuất ra tiêu thụ ná»™i địa rồi sau Ä‘ó, nhập bù sau hoặc khai bổ sung chuyển đổi loại hình từ tạm nhập tái xuất sang nhập tiêu thụ ná»™i địa. Ở trường hợp này, DN Ä‘ã bán xong má»›i có tiền ná»™p thuế, kéo dài được thời gian ná»™p thuế.

Còn hải quan thì chịu thua vì không thể kiểm chứng nổi chủng loại xăng dầu "mác tái xuất" khác vá»›i "mác ná»™i địa".
Vị Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan than phiền: "Rất khó giám sát các thủ thuật lách thuế của DN. Không nhÆ° ô tô, xe máy, ti vi ..., tạm nhập lô nào, tái xuất Ä‘úng lô ấy, còn vá»›i xăng dầu, chúng ta không thể phân biệt rõ ràng nhÆ° vậy. 13 DN đầu mối không lÆ°u kho riêng Ä‘âu là hàng tạm nhập tái xuất , Ä‘âu là xăng dầu nhập cho tiêu thụ ná»™i địa.

ChÆ°a kể, Nhà nÆ°á»›c cho phép xăng dầu tạm nhập có tá»›i 195 ngày thời hạn ná»™p thuế, khoảng thời gian quá dài, trong khi DN có thể hợp thức hóa chứng từ, gian lận, lách luật mà gianh giá»›i để chứng minh các DN buôn lậu, làm sai quy định rất khó".

Hiện nay, Tổng cục Hải quan vẫn Ä‘ang thanh kiểm tra vấn đề này, làm rõ liệu gần 2 triệu tấn xăng dầu không xuất trong 3,5 năm qua có được chuyển tiêu thụ ná»™i địa hay chảy Ä‘i Ä‘âu, có ná»™p Ä‘úng và đủ thuế các loại nhÆ° xăng dầu nhập cho ná»™i địa hay không. Dá»± kiến, 15/12, cuá»™c tổng rà soát này má»›i hoàn thành.

Khó kiểm soát tình trạng nhập lậu hàng tái xuất

Hưởng chênh lệch thuế trong tạm nhập tái xuất xăng dầu nhÆ° trên chÆ°a hẳn Ä‘ã là gian lận vì chỉ là sá»± tính toán của DN áp dụng quy định sao cho có lợi cho mình nhất. Vấn đề Ä‘au đầu hÆ¡n là việc kiểm soát chống buôn lậu tiềm ẩn từ chính những lô hàng tạm nhập tái xuất này.

Gần Ä‘ây nhất, ngày 28/7, Cục Ä‘iều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan bắt giữ 1.360 tấn xăng tái xuất trên tàu Giang Châu 01, mang 2 quốc tịch Campuchia và Trung Quốc Ä‘ang bÆ¡m lậu về Việt Nam. Lô hàng này được tạm nhập từ kho xăng VÅ©ng Áng của Công ty Xăng dầu Hàng không, Ä‘ã hoàn tất thủ tục tái xuất sang Trung Quốc nhÆ°ng trên đường vận chuyển ở vùng biển Thanh Hóa- Nam Định, tàu Ä‘ã bÆ¡m xăng dầu sang 3 tàu ná»™i địa. Lô hàng trị giá tá»›i 40 tá»· đồng.

NhÆ°ng rất có thể, khoản lãi có được là nhờ gian lận.

CÅ©ng theo ông Cẩn, có hàng nghìn bá»™ tờ khai hồ sÆ¡ làm sẵn cho tiêu thụ ná»™i địa trên tàu, chỉ cần Ä‘iền con số vào là xong. Giả dụ nếu không bắt được quả tang toàn bá»™ hành vi trên mà chỉ kiểm tra chứng từ, DN hoàn toàn có thể khai báo Ä‘ang chở hàng tiêu thụ ná»™i địa, có giấy tờ chứng minh trong khi, hải quan không thể phân biệt Ä‘âu là xăng dầu tạm nhập tái xuất và Ä‘âu là xăng dầu tiêu thụ ná»™i địa. Tất cả đều chung má»™t bồn chứa và giống nhau.

"Cho đến thời Ä‘iểm này, vụ việc Ä‘ã chuyển sang cÆ¡ quan cảnh sát Ä‘iều tra và hiện Ä‘ã có lệch bắt khởi tố bị can tạm giam 13 đối tượng, trong Ä‘ó truy nã đặc biệt 1 đối tượng. Việc công ty xăng dầu hàng không- DN đầu mối Ä‘ã tái xuất lô hàng trên có liên Ä‘á»›i trách nhiệm sai phạm hay không sẽ được cÆ¡ quan Ä‘iều tra làm rõ. Song, qua Ä‘ó má»›i thấy được sở hở của tạm nhập tái xuất đặc biệt ở xăng dầu", ông Cẩn nhấn mạnh.

Trong 6 tháng đầu năm 2012, cả nÆ°á»›c má»›i nhập 3.205 nghìn tấn xăng dầu cho tiêu thụ ná»™i địa và 1.360 tấn xăng nhập lậu bằng 42% tổng lượng xăng dầu trên. Số hàng này đủ cho nhu cầu ná»™i địa trong vòng 1 tháng. Không chịu bất cứ thuế phí nào, nếu toàn bá»™ lô hàng trót lọt về Việt Nam thì thị trường xăng dầu ná»™i địa sẽ bị nhiá»…u loạn đến thế nào?

Nguồn tin: VEF.VN