Vì sao tuần rồi Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, cÆ¡ quan quản lý trá»±c tiếp ngành Ä‘iện và xăng dầu, lại gá»­i văn bản cho Thủ tÆ°á»›ng, đề nghị loại bỏ hai mặt hàng này ra khỏi danh mục định giá của dá»± thảo Luật Giá?

Đại diện phía Chính phủ trình dá»± thảo Luật Giá ra Thường vụ Quốc há»™i hồi giữa tháng 4 là Bá»™ Tài chính, nÆ¡i Ä‘ang quản lý giá xăng dầu. Trong khi Ä‘ó, giá Ä‘iện và hệ thống phân phối xăng dầu lại do Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quản. Hai bá»™ này trong thời gian qua thường có ý kiến trái chiều nhau trong má»™t số vấn đề liên quan đến việc quản lý giá. Bá»™ Tài chính thường muốn quản lý giá chặt hÆ¡n nên dá»± thảo Luật Giá thể hiện rõ quan Ä‘iểm này bằng các quy định về bình ổn giá và định giá Ä‘iện, giá xăng.

Còn Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc há»™i, khi thẩm định dá»± thảo luật, cÅ©ng Ä‘Æ°a ra ba tiêu chí để chọn các mặt hàng, dịch vụ Ä‘Æ°a vào diện phải định giá và bình ổn giá, Ä‘ó là các mặt hàng, dịch vụ dùng vốn ngân sách, nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền và những mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng đến đời sống dân sinh. Theo tiêu chí Ä‘ó, thuận theo Bá»™ Tài chính, ủy ban này Ä‘Æ°a Ä‘iện và xăng dầu vào danh mục định giá (và Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên được bình ổn giá, cÅ©ng theo dá»± thảo luật).

Thông thường, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng có chung tiếng nói vá»›i những người soạn luật về quản lý hoạt Ä‘á»™ng của các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền. NhÆ°ng lần này Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng lại không đồng thuận. Vì sao?

Trong văn bản gá»­i Thủ tÆ°á»›ng hôm 23-4, bá»™ này cho rằng Ä‘iện và xăng dầu đều là những mặt hàng mà Nhà nÆ°á»›c từng bÆ°á»›c thá»±c hiện cÆ¡ chế thị trường theo lá»™ trình được vạch sẵn.  “Về giá Ä‘iện, Luật Điện lá»±c hiện hành cho phép Nhà nÆ°á»›c chỉ giám sát giá (phê duyệt khung giá hay biểu giá), chứ không trá»±c tiếp định giá.Việc định giá bán lẻ Ä‘iện bình quân mà Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang áp dụng chỉ phù hợp trong giai Ä‘oạn hiện tại khi tập Ä‘oàn Điện lá»±c (EVN) còn Ä‘á»™c quyền mua và bán lẻ Ä‘iện”, ná»™i dung văn bản nêu rõ.

Khi cấu trúc thị trường thay đổi, các quy định về giá Ä‘iện cÅ©ng phải thay đổi theo. Vì vậy dá»± thảo Luật Giá cÅ©ng phải tính đến việc chỉ còn tám năm nữa, thị trường bán lẻ Ä‘iện cạnh tranh sẽ hoạt Ä‘á»™ng. Lúc Ä‘ó, việc định giá Ä‘iện sẽ Ä‘i ngược vá»›i những cam kết của WTO về tôn trọng quyền định giá của doanh nghiệp, nhất là khi Nhà nÆ°á»›c can thiệp vào việc định giá hàng hóa, dịch vụ bất kể thuá»™c sở hữu nhà nÆ°á»›c hay ngoài sở hữu nhà nÆ°á»›c (Ä‘oạn 78 và 96 - Báo cáo của Ban công tác về việc Việt Nam gia nhập WTO). Vì vậy, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng kiến nghị loại giá bán lẻ Ä‘iện ra khỏi diện định giá.

TÆ°Æ¡ng tá»±, bá»™ này cÅ©ng cho rằng việc định giá xăng dầu là vô hiệu hóa Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường. Do Ä‘ó việc Ä‘Æ°a mặt hàng xăng dầu vào diện Nhà nÆ°á»›c định giá là không phù hợp vá»›i chính quy định của Nhà nÆ°á»›c. Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng đề nghị xăng dầu chỉ thuá»™c nhóm bình ổn giá.

Trong má»™t văn bản khác cÅ©ng gá»­i Thủ tÆ°á»›ng tổng kết việc thi hành Nghị định 84, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho rằng các đợt Ä‘iều chỉnh, can thiệp giá bán lẻ xăng dầu từ Bá»™ Tài chính thường chậm so vá»›i biến Ä‘á»™ng của giá thế giá»›i. Giá bán lẻ nhiều khi thấp hÆ¡n giá thế giá»›i dẫn đến việc doanh nghiệp xăng dầu hiện còn treo lá»— lÅ©y kế khoảng 5.000 tỉ đồng.

Thá»±c tế đợt Ä‘iều chỉnh giá xăng tăng 900 đồng/lít hôm 20-4 má»›i Ä‘ây cho thấy việc Nhà nÆ°á»›c can thiệp giá không Ä‘úng thời Ä‘iểm khiến cho giá xăng dầu bị méo mó. NhÆ° thừa nhận của Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) và má»™t số doanh nghiệp đầu mối, tại thời Ä‘iểm quyết định tăng giá xăng, các doanh nghiệp xăng dầu Ä‘ang có lãi từ 300-500 đồng/lít. Việc lá»— (nếu có) là trÆ°á»›c thời Ä‘iểm tăng giá ít nhất gần má»™t tháng.

Mục Ä‘ích của Luật Giá là kiểm soát giá các hàng hóa, dịch vụ do Nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền có tác Ä‘á»™ng mạnh đến đời sống của nhân dân. NhÆ°ng hiện tại vẫn còn nhiều tranh cãi, từ cÆ¡ quan soạn luật, cÆ¡ quan thẩm tra đến các bên có liên quan, xung quanh dá»± luật này.

Nhiều chuyên gia kinh tế trong nÆ°á»›c, cÅ©ng nhÆ° các tổ chức, hiệp há»™i doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài, e ngại các vấn đề còn tranh cãi khi soạn thảo Luật Giá có thể lặp lại “vết xe đổ” khi làm luật về há»™i cách Ä‘ây chÆ°a lâu (luật về há»™i được Ä‘Æ°a vào chÆ°Æ¡ng trình làm luật từ Quốc há»™i khóa XI đến nay chÆ°a thông qua được).

Quay lại vấn đề giá Ä‘iện, giá xăng, không có gì đảm bảo những quy định của dá»± thảo Luật Giá sẽ giải quyết được những bất cập về giá mà người dân phải gánh chịu. Điều quan trọng là, dù Ä‘iều hành theo cÆ¡ chế nào, thì các yếu tố cấu thành giá Ä‘iện, giá xăng phải rõ ràng, minh bạch và công khai, chịu sá»± kiểm soát của các cÆ¡ quan kiểm toán và công luận, không phụ thuá»™c vào ý chí, sá»± Ä‘iều khiển chủ quan của nhà nÆ°á»›c hay mong muốn của doanh nghiệp.

Nguồn tin: TBKTSG