Ngay sau khi Bá»™ Tài chính cho các doanh nghiệp được tá»± quyết giá xăng dầu và thời gian Ä‘iều chỉnh giá, các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu Ä‘ã đồng loạt tăng giá bán vá»›i mức giá tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhau.

Sau khi được tá»± quyết giá và thời gian Ä‘iều chỉnh giá, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu Ä‘ã đồng loạt tăng 400 đồng/lít đối vá»›i ba mặt hàng xăng, dầu DO và dầu FO - Ảnh: THUẬN THẮNG

Các chuyên gia kinh tế cho rằng quyết định của Bá»™ Tài chính sẽ tạo ra lá»— hổng trên thị trường xăng dầu theo hÆ°á»›ng có lợi cho doanh nghiệp. Theo các chuyên gia, việc cho doanh nghiệp được tá»± quyết giá là Ä‘á»™ng thái quá khó hiểu khi thị trường xăng dầu vẫn còn Ä‘á»™c quyền, hoàn toàn chÆ°a có sá»± cạnh tranh Ä‘úng nghÄ©a.

Đục nÆ°á»›c béo cò!

Bằng chứng là sau khi được quyền tá»± quyết thời gian Ä‘iều chỉnh và mức giá bán lẻ, các doanh nghiệp Ä‘ã đồng loạt tăng 400 đồng/lít, kg đối vá»›i ba mặt hàng chính là xăng, dầu DO và dầu FO, thay vì má»—i doanh nghiệp có mức tăng khác nhau căn cứ vào chênh lệch đầu vào và đầu ra của mình. Thời Ä‘iểm tăng giá bán cÅ©ng được các doanh nghiệp áp dụng khá nhịp nhàng, đồng loạt lúc 22g tối 20-7.

Má»™t chuyên gia cho rằng nếu việc cho quyền tá»± quyết giá bán để tạo ra sá»± cạnh tranh giá giữa các doanh nghiệp thì sẽ không đạt được mục tiêu. Bởi ngay lần tăng giá đầu tiên, các doanh nghiệp đ㠓đồng thanh tÆ°Æ¡ng ứng” về thời Ä‘iểm và mức giá tăng. Má»™t số ý kiến cho rằng cách Ä‘iều hành này sẽ tạo ra “vÅ©ng nÆ°á»›c đục” và “con cò” ở Ä‘ây là doanh nghiệp vì người dân không đủ dữ liệu để giám sát việc tăng giá có hợp lý hay không, biện pháp chế tài khi tăng giá không hợp lý cÅ©ng không được nhắc tá»›i.

Theo Bá»™ Tài chính, việc cho các doanh nghiệp tá»± quyết và đăng ký giá bán trong biên Ä‘á»™ cho phép theo quy định của nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu là phù hợp. Cụ thể, nghị định 84 cho phép thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được quyền quyết định giá bán buôn, việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ (trong trường hợp tăng giá) được thá»±c hiện theo nguyên tắc giữa hai lần Ä‘iều chỉnh giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày. Trường hợp giá cÆ¡ sở tăng trong phạm vi 7% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng...

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng nghị định 84 có má»™t số quy định bất cập dù Ä‘ã được đề xuất sá»­a đổi nhiều lần. Đó là đề xuất thay đổi công thức tính giá cÆ¡ sở từ trung bình 30 ngày xuống còn 10 ngày để giá trong nÆ°á»›c tiến sát giá thế giá»›i. Việc duy trì công thức tính nhÆ° trong nghị định 84 khiến giá bán lẻ trong nÆ°á»›c không theo được giá thế giá»›i, sá»± cạnh tranh giá bán giữa các đầu mối xăng dầu cÅ©ng khó xảy ra.

Thả nổi giá cho Ä‘á»™c quyền

Theo chuyên gia Nguyá»…n Minh Phong, khi chÆ°a có cạnh tranh đầy đủ trên thị trường và đặc biệt sá»± minh bạch về giá bán vẫn là “dấu hỏi lá»›n” thì không thể cho cÆ¡ chế được tá»± do định giá theo thị trường. Trên thá»±c tế, dù Ä‘ang có 13 đầu mối nhập khẩu nhÆ°ng thị phần lại nằm trong tay 2-3 doanh nghiệp lá»›n. Chỉ riêng Tập Ä‘oàn Xăng dầu VN, Tổng công ty dầu VN và Tổng công ty ThÆ°Æ¡ng mại kỹ thuật và đầu tÆ° Petec Ä‘ã chiếm hÆ¡n 90% thị phần.

Theo ông Ngô Trí Long, Luật quản lý giá Ä‘ã quy định những sản phẩm Ä‘á»™c quyền nhà nÆ°á»›c phải quyết định giá. Thị trường xăng dầu chÆ°a bao giờ có cạnh tranh. Má»™t doanh nghiệp Ä‘ang chiếm lÄ©nh thị phần quá lá»›n, nhÆ° vậy là Ä‘á»™c quyền. “Các nÆ°á»›c trên thế giá»›i đều chỉ cho doanh nghiệp được tá»± quyết giá bán khi thị trường Ä‘ã thật sá»± có cạnh tranh. Tá»± do hóa giá cả không có nghÄ©a là thả nổi” - ông Long nói.

Vì thế, ông Long cho rằng việc Ä‘iều hành giá xăng dầu nhÆ° hiện nay là trái vá»›i Luật quản lý giá. “Luật giá không Ä‘i vào cuá»™c sống chính bởi cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c Ä‘ã không thá»±c hiện đầy đủ” - ông Long nhấn mạnh. Theo ông Long, Ä‘áng ra phải giải quyết cái gốc bất hợp lý trên thị trường xăng dầu hiện nay là tăng tính cạnh tranh thì cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c lại chỉ làm phần ngọn. Trong khi Ä‘ó, việc cho doanh nghiệp tá»± quyết giá nhÆ°ng vẫn làm theo giá cÆ¡ sở trung bình 30 ngày thì không thể có giá tiến sát theo giá thị trường thế giá»›i. Thay vào Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c vẫn cần phải định giá, nhÆ°ng định giá sát vá»›i giá thị trường bằng cách rút ngắn thời gian tính giá cÆ¡ sở sẽ hợp lý hÆ¡n cách Ä‘iều hành ná»­a vời hiện nay.

Nguồn tin: Tuoitre