Chỉ ra hàng loạt tiêu cá»±c trong Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu, Phó Chủ nhiệm UB TÆ° pháp Lê Thị Nga đề nghị Chính phủ cần làm rõ sá»± bất lá»±c của cÆ¡ quan chức năng là "do năng lá»±c hay do tiêu cá»±c cố tình làm ngÆ¡ cho vi phạm".

Phát biểu trong phiên thảo luận kinh tế - xã há»™i sáng nay, bà Lê Thị Nga chỉ ra 4 bất cập trong Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu.

Đề nghị Bộ trưởng trả lời

Về cÆ¡ sở pháp lý, ĐB Nga cho rằng, kinh doanh xăng dầu Ä‘ang được thá»±c hiện theo nghị định 84 năm 2009. Hiếm có lÄ©nh vá»±c nào mà tất cả các bên liên quan đều có nhiều bức xúc, người dân bất bình vì giá tăng nhanh, giảm chậm. DN đại lý thì kêu lá»—, quản lý nhà nÆ°á»›c lúng túng, ngân sách thất thu. Nhiều quy định của luật Cạnh tranh, luật Hải quan, luật Phòng chống tham nhÅ©ng Ä‘ã không được chấp hành nghiêm. Lời hứa sá»­a đổi nghị định 84 của các bá»™ trưởng cách Ä‘ây má»™t năm vẫn chÆ°a thá»±c hiện được.

Theo bà, tại sao các lÄ©nh vá»±c kinh doanh khác nhÆ° Ä‘iện, bảo hiểm, bất Ä‘á»™ng sản thì Chính phủ đề xuất vá»›i QH xây dá»±ng luật được mà vá»›i xăng dầu - mặt hàng chiến lược thiết yếu - thì nhiều năm nay Chính phủ vẫn kiên trì Ä‘iều chỉnh bằng má»™t văn bản dÆ°á»›i luật.

Phó Chủ nhiệm UB TÆ° pháp Lê Thị Nga: Đề nghị Bá»™ Công an vào cuá»™c...

"Đề nghị QH nên có luật hoặc pháp lệnh về kinh doanh xăng dầu nhằm tạo hành lang pháp lý đủ mạnh, nâng cao trách nhiệm giải trình và tính minh bạch của các bên, đặc biệt ràng buá»™c trách nhiệm của QH trong giám sát để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng", bà Nga nói.

Thứ hai, về yếu tố thị trường và cạnh tranh. Hiện có 12 DN đầu mối xăng dầu. NhÆ°ng tổng thị trường của Petrolimex và SaiGon Petro chiếm tá»›i 90%. Riêng Petrolimex chiếm 80%. Đây là nhóm DN thống lÄ©nh thị trường. Qua nhiều đợt tăng giá, cho thấy các DN đồng loạt tăng giống nhau. Đây là Ä‘iều bất thường, có dấu hiệu cho thấy nhóm các DN thống lÄ©nh thị trường Ä‘ã vi phạm luật Cạnh tranh.

"Căn cứ luật Cạnh tranh và nghị định 116 Ä‘ã có đầy đủ căn cứ để Cục quản lý cạnh tranh Ä‘iều tra về lạm dụng vị trí thống lÄ©nh thị trường nhÆ°ng do cÆ¡ quan chủ quản của Petrolimex và Cục quản lý cạnh tranh đều thuá»™c Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng nên chÆ°a từng có má»™t cuá»™c Ä‘iều tra nào được thá»±c hiện. Đề nghị Bá»™ trưởng Công thÆ°Æ¡ng trả lời về vấn đề này", bà Nga phân tích.

Theo bà, ta chÆ°a có thị trường cạnh tranh hoàn chỉnh mà DN lại được quyền Ä‘iều chỉnh giá theo thị trường nên Ä‘ã đẩy cả nhà nÆ°á»›c và người dân vào thế phụ thuá»™c vào nhóm DN thống lÄ©nh thị trường.

Đối vá»›i nhà nÆ°á»›c, nhóm DN này thường xuyên gây sức ép Ä‘òi tăng giá. Vá»›i dân, giá nào DN Ä‘Æ°a ra dân cÅ©ng phải mua. Nghịch lý là Ä‘áng lẽ người dân là đối tượng để các DN đầu mối chăm sóc thì ngược lại, đại lý bán lẻ má»›i là đối tượng phải chạy theo DN. Bắt tay nhau đều có lợi thì chẳng dại gì DN và đại lý cạnh tranh giảm giá cho dân để giảm lợi của chính mình.

Vì vậy, khi giá thế giá»›i giảm thì chạy Ä‘ua tăng chiết khấu để lôi kéo đại lý. Đề nghị Chính phủ xem lại thẩm quyền Ä‘iều chỉnh giá của DN trong Ä‘iều kiện còn chÆ°a giám sát tốt nhóm DN thống lÄ©nh thị trường để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng vừa là đại diện chủ sở hữu nhà nÆ°á»›c quản lý phần vốn tại DN chiếm thị phần lá»›n, vừa quyết định quản lý giám sát, cạnh tranh thì khó đảm bảo tính khách quan.

TrÆ°á»›c những biểu hiện Ä‘á»™c quyền, mập mờ thông tin lá»— lãi, thiếu trách nhiệm giải trình quản lý, vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi, nhiều cá»­ tri đặt vấn đề về lợi ích nhóm, tham nhÅ©ng liên quan đến quản lý, Ä‘iều hành xăng dầu.

Đề nghị Bá»™ trưởng Công an chỉ đạo cÆ¡ quan Ä‘iều tra vào cuá»™c. Đề nghị QH xây dá»±ng má»™t cÆ¡ quan giám sát thị trường Ä‘á»™c lập tách khỏi cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c.

Thứ ba, về thuế phí tăng giá xăng. Hiện nay giá má»—i lít xăng gánh tá»›i 5 loại phí, chiếm tá»›i trên 30%, thậm chí tá»›i 40% giá. Trong Ä‘ó, thuế tiêu thụ đặc biệt là không hợp lý, đề nghị QH nên sá»›m bãi bỏ.

Quỹ bình ổn giá là khoản tiền dân ứng trÆ°á»›c cho DN để phòng ngừa lúc tăng giá. NhÆ°ng hiện nay quỹ vẫn để lại DN, có dấu hiệu thiếu công khai minh bạch, mập mờ. Người tiêu dùng được hưởng lợi gì từ những đồng tiền bỏ ra lâu nay vẫn chÆ°a được làm rõ.

Làm rõ sá»± bất lá»±c của cÆ¡ quan chức năng

Về tạm nhập tái xuất, ĐB Nga khẳng định, theo công Æ°á»›c Kyoto về hải quan mà VN là thành viên và khuyến cáo của tổ chức quốc tế thì xăng dầu không nằm trong danh mục hàng hóa tạm nhập tái xuất.

Nhiều chuyên gia cho rằng việc Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho phép tạm nhập tái xuất đối vá»›i xăng dầu vô hình trung hợp pháp hóa hành vi buôn lậu để DN trốn thuế nhập khẩu và xuất khẩu.

Năm 2009 đến 2012, các DN Ä‘ã quên tái xuất gần 2 triệu tấn xăng dầu. Nếu DN tạm nhập vá»›i thuế 0% rồi bán trong ná»™i địa vá»›i mức thuế 12% thì giá trị lá»›n. Nếu bị phát hiện để truy thu thuế cÅ©ng không bằng lợi nhuận chênh lệch. ChÆ°a kể nếu bắt tay vá»›i cán bá»™ hải quan thì chÆ°a chắc Ä‘ã bị phát hiện.

Đề nghị Bá»™ Công an vào cuá»™c làm rõ trách nhiệm của cá nhân, tổ chức vi phạm. Đề nghị Bá»™ Tài chính triệt để chống thất thu ở khâu này, bù vào giá để giảm gánh nặng cho dân.

Thứ năm, về quản lý nhà nÆ°á»›c. Dù có đầy đủ lá»±c lượng chuyên trách và phối hợp nhÆ°ng các vụ bán xăng dởm, pha tạp chất lá»›n vừa qua chủ yếu do báo chí phát hiện. Chính phủ cần làm rõ sá»± bất lá»±c của cÆ¡ quan chức năng là do năng lá»±c hay do tiêu cá»±c cố tình làm ngÆ¡ cho vi phạm.

TrÆ°á»›c các vụ cháy xe liên tục, dân đặt nghi vấn về xăng pha tạp chất. NhÆ°ng đến nay Bá»™ Khoa học - Công nghệ vẫn chÆ°a kết luận được.

Cả nÆ°á»›c có 37 triệu ô tô, xe máy, nếu xăng dởm gây cháy mà không ngăn chặn được thì số phÆ°Æ¡ng tiện khổng lồ này có thể cháy nổ bất cứ lúc nào, gây thiệt hại tính mạng, tài sản của nhân dân.

Bá»™ trưởng Công thÆ°Æ¡ng: Luôn thá»±c hiện theo quy định

Trả lời sau Ä‘ó, Bá»™ trưởng Công thÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng cho hay, "đến lúc này mọi việc luôn được thá»±c hiện theo quy định".

Bá»™ trưởng Công thÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng: Mọi việc luôn được thá»±c hiện theo quy định

Ông Hoàng giải thích, Há»™i đồng cạnh tranh và Cục Quản lý cạnh tranh do Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng quản lý là bởi theo quyết định thì Há»™i đồng cạnh tranh do Thủ tÆ°á»›ng bổ nhiệm, có các bá»™ ngành đại diện, làm việc theo nguyên tắc liên bá»™ chứ không phải chỉ có Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng.

Khi xuất hiện tình huống cần xá»­ lý luật Cạnh tranh thì Há»™i đồng cạnh tranh sẽ xem xét xá»­ lý để giải quyết.

Đến lúc này mọi việc luôn được thá»±c hiện theo quy trình. Chúng tôi cÅ©ng nhận thức rằng nếu để Cục Quản lý cạnh tranh trá»±c thuá»™c Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng thì sẽ vừa quản lý vừa kiểm soát nên Ä‘ang đề xuất tách Cục khỏi Bá»™ và trá»±c thuá»™c Há»™i đồng - ông Hoàng cho hay.

CÅ©ng theo Bá»™ trưởng, tạm nhập tái xuất là hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại bình thường. Tuy nhiên tạm nhập cái gì và tái xuất cái gì lại thuá»™c quyền cho phép của từng nÆ°á»›c.

"Lào, Campuchia yêu cầu ta cung cấp xăng dầu cho họ. Bởi Ä‘iều kiện quản lý, do kinh nghiệm quản lý của họ chÆ°a bằng. Do Ä‘ó ta tạm nhập để xuất sang các nÆ°á»›c bạn. Đối tượng thứ hai là hoạt Ä‘á»™ng của máy bay, tàu thuyền nÆ°á»›c ngoài cÅ©ng có nhu cầu mua. Những hoạt Ä‘á»™ng này không chỉ có Petrolimex đảm nhiệm mà còn do cả xăng dầu hàng không, xăng dầu hàng hải thá»±c hiện. Đây là những việc cần thiết và cÅ©ng theo Ä‘úng quy định", ông Hoàng nói.

Bá»™ trưởng Công thÆ°Æ¡ng cÅ©ng thừa nhận vừa qua có má»™t số trường hợp lợi dụng tạm nhập tái xuất để buôn lậu trục lợi. Hải quan và cÆ¡ quan chức năng Ä‘ã phát hiện xá»­ lý. Do vậy, trÆ°á»›c mắt ban hành quy định chỉ cho tạm nhập tái xuất vá»›i hoạt Ä‘á»™ng đối ngoại và tàu thuyền, máy bay của nÆ°á»›c ngoài.

Phiên thảo luận tiếp tục diá»…n ra vào buổi chiều.

Nguồn tin: (Vietnamnet)