Theo Nghị định 84, quyền quyết định tăng giảm giá bán lẻ xăng dầu phải thuá»™c về các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng chỉ giữ vai trò giám sát và can thiệp khi có những biến Ä‘á»™ng lá»›n về giá.

Tuy nhiên, vá»›i thông báo phát Ä‘i ngày 12/8, liên Bá»™ dường nhÆ° vẫn muốn thay các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối nhận "quyền và trách nhiệm" này.

Có vượt thẩm quyền?

Việc nhắc lại nguyên tắc này cho thấy, dường nhÆ° liên Bá»™ vẫn quyết giữ quyền quyết định tăng, giảm giá xăng dầu (!?). Cần phải nhắc lại rằng, Điều 27 Nghị định 84/2009 của Chính phủ quy định rõ: "ThÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được quyền quyết định giá bán buôn; việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu được thá»±c hiện theo nguyên tắc, trình tá»± quy định tại Ä‘iều này". Nguyên tắc Ä‘ó là, nếu các yếu tố cấu thành làm giá cÆ¡ sở giảm trong phạm vi 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối phải giảm giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng. Nếu giá cÆ¡ sở giảm trên 12%, sau khi cÆ¡ quan có thẩm quyền áp dụng các giải pháp Ä‘iều tiết về tài chính theo quy định của pháp luật (Thuế nhập khẩu, Quỹ Bình ổn giá...), thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối tiếp tục giảm giá bán lẻ của mình; không hạn chế khoảng thời gian giữa 2 lần giảm và số lần giảm giá. Vá»›i trường hợp tăng giá, quy định ngặt nghèo hÆ¡n. ThÆ°Æ¡ng nhân chỉ được quyền tăng giá bán lẻ trong phạm vi 7%; tăng  trên 7% thì phải trích Quỹ Bình ổn và theo chỉ đạo của cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyền.

CÅ©ng tại Điều 27: "CÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyền, khi nhận được quyết định giá và phÆ°Æ¡ng án giá của thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, có trách nhiệm giám sát để bảo đảm việc Ä‘iều chỉnh giá của thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối thá»±c hiện Ä‘úng quy định của pháp luật". Chỉ có Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ má»›i có thẩm quyền thay đổi các quy định về Ä‘iều chỉnh tăng, giảm giá quy định tại khoản 2, 3 của Ä‘iều 27 ở trên. Mục Ä‘, khoản 1, Ä‘iều 27 nêu rõ thẩm quyền này: "Căn cứ tình hình kinh tế - xã há»™i, giá xăng dầu thế giá»›i trong từng thời kỳ, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ quyết định Ä‘iều chỉnh các quy định nêu tại khoản 2, khoản 3 Ä‘iều này".

Sao không công bố giá cÆ¡ sở hàng ngày?

Ngày 11/8/2011, Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ Ä‘ã có buổi làm việc và yêu cầu Cục quản lý giá: "Đối vá»›i các mặt hàng Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang quản lý giá phải được kiểm soát chặt chẽ, các yếu tố hình thành giá phải được tính toán đầy đủ, công khai, minh bạch và công khai thông tin rá»™ng rãi cho người dân được biết".

Theo thông báo phát Ä‘i ngày 12/8 của Bá»™ Tài chính, tính bình quân giá xăng dầu thế giá»›i của 30 ngày gần Ä‘ây (từ ngày 12/7 - 10/8),  giá xăng RON 92: 122,45 USD/thùng; diesel 0,05S: 129,80 USD/thùng; dầu hoả: 129,25 USD/thùng; ma dút: 671,50 USD/tấn. Vá»›i mức giá này, giá cÆ¡ sở của má»—i mặt hàng xăng dầu tại thời Ä‘iểm tính toán Ä‘ang cao hÆ¡n giá bán hiện hành từ 342- 530 đồng/lít. Mặt khác, thuế suất thuế nhập khẩu xăng dầu hiện Ä‘ang áp ở mức thấp, từ 0 - 5%. Do Ä‘ó tại thời Ä‘iểm này, liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng quyết định chÆ°a Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng, dầu trong nÆ°á»›c.

Bản thông báo cÅ©ng nhắc lại má»™t quy định quan trọng của Nghị định 84 về số ngày dá»± trữ lÆ°u thông. Theo Ä‘ó, giá cÆ¡ sở để làm căn cứ Ä‘iều hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c được tính toán trên giá xăng dầu thế giá»›i  theo số ngày dá»± trữ lÆ°u thông (30 ngày). Chi tiết "số ngày dá»± trữ lÆ°u thông" được nhấn mạnh để lý giải tại sao, có những thời Ä‘iểm giá xăng dầu thế giá»›i xuống rất thấp nhÆ°ng giá trong nÆ°á»›c lại không thể giảm. Tuy nhiên, chi tiết này cÅ©ng cho thấy việc chọn khởi Ä‘iểm tính toán có ảnh hưởng rất lá»›n đến chỉ số giá cÆ¡ sở. Ngay trong "bảng tính giá" Ä‘ính kèm bản thông báo Ä‘Æ°a ra má»™t chi tiết Ä‘áng chú ý là, bình quân 30 ngày (từ ngày 10/6 - 11/7) giá xăng RON92 chỉ ở mức 118,76 USD/thùng. Vậy giá cÆ¡ sở của xăng RON92 ở thời Ä‘iểm ngày 11/7 nhÆ° thế nào? Liệu Ä‘ã đủ Ä‘iều kiện để giảm?

CÆ¡ quan Ä‘iều hành giá xăng dầu sẽ không phải trả lời những câu hỏi nhÆ° vậy nếu họ công bố chính thức giá cÆ¡ sở mặt hàng xăng dầu hàng ngày nhÆ° cách Bá»™ Tài chính Ä‘ã làm vá»›i bản thông báo ngày 12/8.  Tức là hàng ngày, Bá»™ sẽ công bố giá cÆ¡ sở xăng dầu trong ngày hôm Ä‘ó hoặc trÆ°á»›c Ä‘ó để người dân tá»± theo dõi và so sánh vá»›i mức giá hiện hành. Yêu cầu về số ngày dá»± trữ lÆ°u thông không phải là má»™t cản trở cho việc tính toán giá cÆ¡ sở. Giá cÆ¡ sở có thể tính cho từng ngày theo nguyên tắc giá thế giá»›i, để tính toán được lấy bằng mức giá bình quân của 30 ngày liền trÆ°á»›c thời Ä‘iểm tính toán. Việc làm này cÅ©ng phù hợp vá»›i yêu cầu má»›i Ä‘ây của Bá»™ trưởng Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ vá»›i Cục quản lý giá.

Vá»›i Nghị định 84, giá cÆ¡ sở là căn cứ quan trọng để cÆ¡ quan quản lý giám sát việc doanh nghiệp tăng, giảm giá bán lẻ các mặt hàng xăng dầu trong nÆ°á»›c, nên việc công bố trên website chính thức của Bá»™ mức giá này hoàn toàn là yêu cầu chính Ä‘áng. Đầu năm 2011, Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) Ä‘ã làm việc này, thường xuyên công bố giá cÆ¡ sở theo ngày. NhÆ°ng từ ngày 29/3, không hiểu vì lý do gì bản tin trên không còn xuất hiện tại website của Petrolimex?

Nguồn tin: GiadinhNet