Theo Nghị định 84/2009/NĐ-CP, doanh nghiệp (DN) được quyền giảm giá xăng dầu không phải hỏi ý kiến; Chỉ trong trường hợp tăng giá trên 7% má»›i phải trích QuÄ© bình ổn và theo chỉ đạo của cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c có thẩm quyền. Thế nhÆ°ng, thá»±c tế thời gian qua, có vẻ nhÆ° Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng vẫn giữ quyền"can thiệp" và bênh vá»±c cho quyết định không giảm giá xăng dầu.

Thị trường đầy mâu thuẫn

Dù trao quyền quyết định giảm giá bán lẻ cho DN theo Nghị định 84 nhÆ°ng, trong thông cáo báo chí gần Ä‘ây nhất, Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng vẫn khẳng định, sẽ "kiên trì thá»±c hiện Ä‘iều hành giá theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Cụ thể: Nếu giá thế giá»›i tăng sẽ Ä‘iều chỉnh giá trong nÆ°á»›c, nếu giá thế giá»›i giảm sẽ khôi phục thuế nhập khẩu ở mức hợp lý (đối vá»›i xăng, ma dút) và thá»±c hiện giảm giá bán (khi có Ä‘iều kiện)". NhÆ° vậy, liệu có sá»± mâu thuẫn trong chính các qui định của cÆ¡ quan Ä‘iều hành?

Theo ông Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý giá Bá»™ Tài chính, cÆ¡ chế quản lý giá xăng dầu hiện nay chÆ°a phù hợp vá»›i cÆ¡ chế thị trường. Trong cÆ¡ chế thị trường, Ä‘ã Nhà nÆ°á»›c định giá thì Nhà nÆ°á»›c quyết định hoàn toàn. Còn nếu Ä‘ã trao quyền tá»± chủ cho DN thì phải để DN toàn quyền tá»± quyết tăng hoặc giảm giá. Nhà nÆ°á»›c chỉ can thiệp bằng các công cụ Ä‘iều hành vÄ© mô. "Sá»± ná»­a vời này ở chá»—, chúng ta chÆ°a trao toàn bá»™ quyền tá»± chủ cho DN. Trên thế giá»›i, không nÆ°á»›c nào cho DN tá»± định giá nhÆ°ng lại phải thông qua Nhà nÆ°á»›c cả", ông Long cho biết.

Bên cạnh Ä‘ó, chúng ta Ä‘ã công bố là Ä‘iều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường. Thị trường lên xuống từng ngày, từng giờ. Vậy mà, theo qui định, chúng ta phải đợi đến 30 ngày nhập khẩu má»›i được tăng, giảm. Đó là Ä‘iều bất hợp lý.

Về qui định tính toán giá xăng dầu trong nÆ°á»›c trên cÆ¡ sở giá xăng dầu thế giá»›i dá»± trữ lÆ°u thông trong 30 ngày, ông Bùi Văn Mai, Tổng ThÆ° ký Há»™i Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) cho rằng, phức tạp trong kinh doanh hàng nhập khẩu (trong Ä‘ó có xăng dầu) hiện nay xuất phát từ thá»±c tế thời Ä‘iểm nhập khẩu và lÆ°u thông hàng hóa ra thị trường không giống nhau. "DN ký hợp đồng nhập khẩu và vận chuyển về Việt Nam sau 15 - 20 ngày, sau Ä‘ó chuyển tiếp Ä‘i các nÆ¡i để bán. Do vậy, tôi rất đồng tình vá»›i ý kiến cho rằng không phải giá xăng dầu thế giá»›i giảm là giá trong nÆ°á»›c có thể giảm ngay. Tuy vậy, cÅ©ng cần nói lại rằng không phải giá thế giá»›i tăng thì giá trong nÆ°á»›c cÅ©ng tăng ngay. Giả sá»­ giá trong nÆ°á»›c giảm sau giá thế giá»›i 3 ngày thì khi giá tăng, cÅ©ng nên để giá tăng sau 3 ngày. Việc giá thế giá»›i giảm liên tục gần chục ngày mà DN lại nói chÆ°a giảm đủ 30 ngày theo qui định để không giảm giá bán trong nÆ°á»›c là không rõ ràng. TrÆ°á»›c Ä‘ây, khi giá thế giá»›i tăng thì giá trong nÆ°á»›c cÅ©ng tăng ngay và DN không giải thích nhÆ° vậy"- ông Mai nói.

Theo ông Mai, nếu trong vòng 2, 3 ngày, giá thế giá»›i tăng, giảm Ä‘áng kể thì nên tính toán lại ngay và lấy mốc ngày hôm Ä‘ó để tính lùi về 30 ngày trÆ°á»›c Ä‘ó. Thời Ä‘iểm tính toán khi tăng giá hoặc khi giảm giá là tÆ°Æ¡ng đối.

Không có cạnh tranh

Chuyên gia kinh tế VÅ© Đình Ánh cho rằng, để xăng dầu theo Ä‘úng giá thị trường phải được hình thành nên từ thị trường, nhÆ°ng thá»±c sá»± ở Việt Nam chÆ°a có thị trường xăng dầu. Hiện nay,Tổng Công ty Xăng dầu Petrolimex chiếm tá»›i 60% thị phần nên không thể gọi là thị trường Ä‘úng nghÄ©a. Việc trao quyền tá»± quyết ná»­a vời cho DN là má»™t trong những nguyên nhân khiến thị trường xăng dầu Việt Nam gần nhÆ° không có sá»± cạnh tranh.

Theo các chuyên gia kinh tế, chúng ta không phải lo nếu để DN tá»± quyết định giá bán, họ sẽ tăng giá quá cao. Nếu Ä‘ã trao quyền tá»± quyết cho DN, giữa các DN sẽ có sá»± cạnh tranh. "Nếu anh tăng giá quá cao, người ta sẽ không mua hàng, vì thế, anh sẽ thua lá»—. Bởi thế, trong má»™t thị trường cạnh tranh thá»±c sá»±, các DN sẽ phải nhìn nhau, giảm thiểu tối Ä‘a chi phí để có mức giá phù hợp nhất vá»›i người tiêu dùng. Thêm nữa, do thị phần của Petrolimex quá lá»›n nên các DN nhỏ nếu muốn giảm giá bán lẻ sâu hÆ¡n "đại DN" này cÅ©ng khó"- má»™t chuyên gia kinh tế cho biết.

Nguồn tin: KTĐT