Mặc dù phải Ä‘óng góp 400 đồng khi mua má»—i lít xăng nhÆ°ng người dân chÆ°a được hưởng lợi từ QuÄ© Bình ổn giá xăng dầu. Ảnh: Thành Công

CÆ¡ quan quản lý luôn khẳng định cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu đảm bảo hài hoà lợi ích giữa Nhà nÆ°á»›c - doanh nghiệp (DN) và người dùng. Tuy nhiên, thá»±c tế Ä‘iều hành giá xăng dầu lại không diá»…n ra nhÆ° thế. Vậy, quyền lợi người dùng ở Ä‘âu trong cÆ¡ chế Ä‘iều hành xăng dầu hiện nay?

Bài 1: QuÄ© bình ổn - bình ổn cho ai?

Theo qui định Thông tÆ° 234/2009/TT-BTC của Bá»™ Tài chính, khi mua xăng dầu, người tiêu dùng phải trích 300 đồng/lít xăng, dầu (từ ngày 10/6/2011, số tiền này tăng thêm 100 đồng/lít xăng) để xây dá»±ng QuÄ© bình ổn giá xăng dầu nhằm bù đắp chênh lệch phát sinh lá»— cho doanh nghiệp (DN), tránh việc tăng giá bán lẻ khi giá thế giá»›i tăng. Tuy nhiên, sau 3 năm ra đời, quyền lợi mà người dân được hưởng từ quÄ© này vẫn chÆ°a nhiều. 

Tiền dân, doanh nghiệp hưởng lợi

Theo TS Nguyá»…n Minh Phong- Viện Nghiên cứu Kinh tế xã há»™i Hà Ná»™i, khoản tiền trong QuÄ© bình ổn xăng dầu, thá»±c chất là tiền của người dân phải mua để giữ giá hình thức trong má»™t bối cảnh nào Ä‘ó. Tuy nhiên, quÄ© hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° thế nào, thu chi bao nhiêu, người dùng - chủ nhân thá»±c sá»± của quÄ© hoàn toàn không biết.

Thá»±c tế, sau các đợt xả quÄ©, người dân vẫn phải chấp nhận các đợt tăng giá xăng dầu vá»›i mức tăng không nhỏ. Gần Ä‘ây nhất là đợt tăng giá vào 24/2 và 29/3/2011, khiến giá xăng tăng thêm 4.900 đồng/lít. Bỏ thêm gần 4.500 tỉ đồng/năm để trích QuÄ© bình ổn, nhÆ°ng khi giá thế giá»›i giảm trong thời gian dài, người dân vẫn phải chờ Nhà nÆ°á»›c khôi phục thuế, đảm bảo DN có lãi và QuÄ© có đủ tiềm lá»±c dá»± phòng má»›i giảm giá bán lẻ.

Má»—i ngày có má»™t lượng xăng dầu không nhỏ được tiêu thụ, Ä‘i cùng vá»›i Ä‘ó là hàng trăm triệu đồng Ä‘óng góp duy trì QuÄ© bình ổn xăng dầu. Tiền dân Ä‘óng góp nhÆ°ng QuÄ© được để ở DN và DN là người chủ Ä‘á»™ng quản lý và sá»­ dụng. "Chả ai dại gì để má»™t đống tiền "chết" trong két rồi Ä‘i vay ngân hàng phát triển sản xuất kinh doanh. Họ sẽ dùng khoản vốn Ä‘ó trang trải cho các hoạt Ä‘á»™ng của mình, hoặc chí ít, DN cÅ©ng biết gá»­i vào ngân hàng để hưởng má»™t khoản lãi không nhỏ"- anh Phan Đạt (KhÆ°Æ¡ng Trung - Thanh Xuân) tính toán.

TrÆ°á»›c tình hình Ä‘ó, giữa tháng 7/2011, Bá»™ Tài Chính cÅ©ng có ý định Ä‘ang xem xét tính lãi QuÄ© bình ổn giá xăng dầu nhằm đảm bảo công bằng cho người tiêu dùng. NhÆ°ng trong khi chờ quy định này từ "xem xét" thành thá»±c tế, DN vẫn được hưởng lợi từ khoản tiền do người dân Ä‘óng góp vá»›i lãi suất 0% - thấp hÆ¡n cả lãi suất vay vốn chính sách của những người nghèo. 

QuÄ© trích từ người dùng - sai nguyên tắc

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long - Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giá cả- Bá»™ Tài chính, nguyên tắc của QuÄ© bình ổn là lấy từ lợi nhuận của DN. "Lợi nhuận của anh, anh trích dá»± phòng rủi ro - Ä‘ó là nguyên tắc. Tuy nhiên, QuÄ© bình ổn xăng dầu hiện lấy từ người dùng, rồi cho DN sá»­ dụng để giảm giá. Điều này là bất hợp lý. Ở các nÆ°á»›c, không có nÆ°á»›c nào lấy của người tiêu dùng để nhập quÄ© cả"- ông Long nói.

Trong khi DN ra sức kêu khó và yêu cầu người tiêu dùng hi sinh quyền lợi. Thế nhÆ°ng, khi chuẩn bị lên sàn chứng khoán,Petrolimex (DN chiếm đến 60% thị phần kinh doanh xăng dầu) lại thông báo năm 2008, Petrolimex lãi trên 900 tỉ đồng, năm 2009 lãi 2.880 tỉ đồng, năm 2010 lãi 81 tỉ đồng, dá»± kiến lãi cả năm 2011 khoảng 598 tỉ đồng. Petrolimex giải thích số tiền lãi này là do các hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh ngoài xăng dầu, chứ kinh doanh xăng dầu lá»— triền miên. Hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh chính lá»—, kinh doanh phụ lãi, nhiều người dân kiến nghị:Nếu nhÆ° vậy, Petrolimex nên ngừng kinh doanh xăng dầu chuyển sang ngành nghề khác cho thuận".

Nói về việc giá xăng vẫn chÆ°a giảm hiện nay, bà Nguyá»…n Liên (Đống Đa- Hà Ná»™i) bức xúc: "Hiện sao người dân phải "gánh" nhiều thứ phí và QuÄ© từ xăng dầu thế. Nào là tiền trích QuÄ© bình ổn, sắp tá»›i là thu phí bảo trì đường bá»™ trong giá xăng dầu nữa. Giảm 500 - 1.000 đồng/lít xăng tuy không nhiều cÅ©ng sẽ bá»›t gánh nặng cho người dân".

Nguồn tin: KTĐT