Hai nút thắt lá»›n nhất là Ä‘iều kiện kinh doanh của hệ thống phân phối xăng dầu bị bó hẹp và cào bằng giá bán lẻ

Thị trường ngầm

Cả chục năm làm công tác Ä‘iều hành giá tại Bá»™ Tài chính, ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, nguyên cục trưởng Cục Quản lý giá, thừa nhận có 2 nút thắt lá»›n nhất của Nghị định 84 hiện nay là Ä‘iều kiện kinh doanh của hệ thống phân phối bị bó hẹp và cào bằng giá bán lẻ. Chính hai nút thắt này Ä‘ang tạo ra những lá»±c cản trong việc thá»±c hiện các nguyên tắc thị trường trong cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu.

 Cụ thể là nghị định cho phép các DN thuá»™c mọi thành phần kinh tế có đăng ký ngành nghề kinh doanh xăng dầu đều được tham gia thị trường nhÆ°ng lại chỉ được thá»±c hiện cÆ¡ chế mua bán 1+1. Tức là tổng đại lý chỉ được ký hợp đồng vá»›i má»™t DN đầu mối, đại lý chỉ được ký hợp đồng bán lẻ xăng dầu cho má»™t tổng đại lý hoặc má»™t DN và chỉ được mua bán xăng dầu vá»›i các DN trong cùng hệ thống phân phối. Quy định này hạn chế việc tá»± do kinh doanh của các tổng đại lý, đại lý vì triệt tiêu quyền lá»±a chọn đối tác có giá cả cạnh tranh cÅ©ng nhÆ° có Ä‘iều kiện cung ứng hàng tốt nhất.

Quan trọng hÆ¡n, không có tá»± do thÆ°Æ¡ng mại thì không thể có giá thị trường.

“Quy định này không chỉ hạn chế cạnh tranh mà còn tạo ra má»™t thị trường ngầm trong hoạt Ä‘á»™ng ký kết hợp đồng mua bán xăng dầu” - ông Thỏa nhấn mạnh. Theo ông, thị trường ngầm Ä‘ã tạo ra những đặc quyền cho DN đầu mối; tạo kẽ hở cho việc đầu cÆ¡, găm hàng, ép buá»™c lẫn nhau trong mua bán, trong trả hoa hồng… khiến thị trường xăng dầu luôn bất ổn trong toàn hệ thống má»—i khi tăng giá.

Bỏ lỡ cÆ¡ há»™i giảm giá

Ngoài những yếu tố cấu thành giá khách quan nhÆ° giá CIF, tỉ giá, thuế, phí…, Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng quy định luôn 2 yếu tố lẽ ra thuá»™c về quyết định của DN trên cÆ¡ sở tín hiệu thị trường, gồm chi phí kinh doanh và lợi nhuận. Do Ä‘ó, ngay cả tại thời Ä‘iểm cả nÆ°á»›c có 13 DN tham gia kinh doanh xăng dầu vá»›i Ä‘iều kiện “sức khỏe” khác nhau nhÆ°ng do áp dụng chung má»™t công thức tính giá cÆ¡ sở nên thị trường chỉ có chung má»™t mức giá bán lẻ. Hậu quả là giá xăng dầu không phản ánh Ä‘úng thá»±c chất hiệu quả kinh doanh của DN và không tạo ra tiền đề hình thành giá bán lẻ cạnh tranh.

Hình thức mua bán trên thị trường xăng dầu vẫn mang nặng tính truyền thống là mua theo chuyến, mua ngay bán ngay. Các hình thức mua bán theo hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tÆ°Æ¡ng lai, đặc biệt là biện pháp phòng chống rủi ro về giá (hedging) chÆ°a được áp dụng do “Ä‘á»™ mở” của Nghị định 84 còn hạn chế.

Nguồn tin: NLD