Những tranh cãi xung quanh việc Ä‘iều hành giá xăng dầu giữa Bá»™ Tài chính và Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng vừa qua cho thấy hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu còn nhiều Ä‘iểm “mù” ngay cả vá»›i cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong Ä‘ó cách Ä‘iều hành hiện nay còn “gánh” theo quá nhiều mục tiêu và doanh nghiệp hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c này còn thiếu minh bạch.

Khi kinh doanh xăng dầu còn Ä‘á»™c quyền, người tiêu dùng còn phải gánh chịu thiệt thòi. Ảnh: CAO THÄ‚NG

Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng: Nguy cÆ¡ đứt nguồn cung

Theo Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu, các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu sẽ được chủ Ä‘á»™ng hÆ¡n trong việc Ä‘iều chỉnh giá bán theo xu hÆ°á»›ng thị trường. Tuy nhiên, sau gần 2 năm thá»±c hiện Nghị định 84, việc Ä‘iều hành xăng dầu vẫn rối, gây nhiều tranh cãi khác nhau. Theo ông Nguyá»…n Cẩm Tú, Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, cách Ä‘iều hành giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam thời gian qua mang tính ná»­a vời và chẳng giống ai, không hẳn là bao cấp cÅ©ng chẳng thị trường. Ông Tú cÅ©ng cho rằng, nếu giá không theo thị trường, không giải quyết các khoản lá»— cho doanh nghiệp sẽ dẫn đến các nguy cÆ¡ vỡ hệ thống, đứt nguồn cung...

Theo TSKH Nguyá»…n Thị Hiền, định hÆ°á»›ng Ä‘iều hành giá xăng dầu theo Nghị định 84 của Chính phủ là Ä‘úng và cần thiết. Tuy nhiên, thời gian qua, Ä‘iều hành giá xăng dầu từ giữa năm 2010 đến nay lại không theo định hÆ°á»›ng Ä‘ó mà có sá»± can thiệp hành chính quá sâu. Vì vậy cần phải quay lại theo Ä‘úng định hÆ°á»›ng của Nghị định 84 để Ä‘iều hành thị trường xăng dầu để kinh doanh xăng dầu vận hành theo cÆ¡ chế thị trường. Song bà Hiền cÅ©ng thừa nhận, vá»›i mục tiêu kiềm chế lạm phát phải đặt lên hàng đầu và để đảm bảo an ninh năng lượng, Nhà nÆ°á»›c phải có chính sách tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong việc nhập khẩu xăng dầu, đảm bảo cho nhu cầu cả nÆ°á»›c và bình ổn giá.

Tính minh bạch của giá xăng là Ä‘iều nhiều người dân mong muốn. Ảnh: CAO THÄ‚NG

Bá»™ Tài chính: Doanh nghiệp chỉ biết kêu lá»—

Theo Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ, vẫn chÆ°a thể Ä‘iều hành theo thị trường ngay được vì vẫn còn tồn tại Ä‘á»™c quyền. Ba doanh nghiệp Ä‘ang chiếm trên 90% thị phần, trong Ä‘ó có Petrolimex (trên 60%). Nếu 3 doanh nghiệp này liên kết vá»›i nhau sẽ làm ảnh hưởng các doanh nghiệp khác, người tiêu dùng cÅ©ng sẽ chịu thiệt. Nếu doanh nghiệp nào không làm được thì rút lui.

CÅ©ng theo ông Huệ, năm 2008, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã trích trên 4.600 tá»· đồng để bù lá»— cho doanh nghiệp nhÆ°ng số tiền Ä‘ó không ai đề cập tá»›i, trong khi doanh nghiệp chỉ biết kêu lá»— mà không biết chia sẻ vá»›i người tiêu dùng. Lý giải về quyết định giảm giá xăng dầu vừa qua, ông Huệ cÅ©ng cho biết Ä‘ây là quyết định hợp lý vì dá»±a trên số liệu khác nhau Petrolimex vẫn lãi 780 đồng/lít xăng.

Để tránh biến Ä‘á»™c quyền Nhà nÆ°á»›c thành Ä‘á»™c quyền doanh nghiệp, theo TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bá»™ Tài chính), hiện nay Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị chiếm tá»›i 50% - 60% thị phần xăng dầu, vì thế để tạo thị trường cạnh tranh thá»±c sá»± thì nên tách Petrolimex thành 2 công ty nhằm giảm sá»± Ä‘á»™c quyền.

Tuy nhiên, theo bà Hiền, việc Ä‘á»™c quyền của Petrolimex, Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã thấy, vì thế má»›i chủ trÆ°Æ¡ng cổ phần hóa Petrolimex. Tuy nhiên, cổ phần hóa mục tiêu trÆ°á»›c tiên không phải để tăng sá»± cạnh tranh mà để tăng tính minh bạch của doanh nghiệp Ä‘ó và có nhiều thành phần, nhiều tiếng nói tham gia để khách quan hÆ¡n. Cổ phần hóa cÅ©ng là Ä‘á»™ng tác để thị trường tăng tính cạnh tranh.

Bá»™ Tài chính cho biết việc Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay vẫn theo nguyên tắc thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, lá»™ trình và liều lượng phải phù hợp vá»›i mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vÄ© mô, đảm bảo an sinh xã há»™i. Trường hợp vì lý do khách quan doanh nghiệp kinh doanh đầu mối xăng dầu bị lá»—, Nhà nÆ°á»›c sẽ giải quyết và yêu cầu các doanh nghiệp phải đảm bảo dá»± trữ, lÆ°u thông bình thường theo nhiệm vụ được giao để đảm bảo nhu cầu cho sản xuất, kinh doanh và an ninh năng lượng.

Nguồn tin: SGGP