Bá»™ Tài chính khẳng định: Việc Ä‘iều hành giá xăng dầu thời gian qua Ä‘ã phát huy tác dụng thiết thá»±c, đảm bảo thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c, không tạo ra sá»± biến Ä‘á»™ng Ä‘á»™t biến về giá xăng, dầu.

Điều hành giá theo giá xăng, dầu thành phẩm

Theo Bá»™ Tài chính, mặt hàng xăng được thá»±c hiện theo cÆ¡ chế giá thị trường từ năm 2007; các mặt hàng dầu thá»±c hiện từ tháng 9/2008. Việc Ä‘iều hành giá xăng, dầu hiện nay căn cứ vào Nghị địnhsố 55/2007/NĐ-CP và Nghị định số 75/2008/NĐ-CP của Chính phủ. Theo Ä‘ó, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối đăng ký giá bán lẻ xăng dầu vá»›i Liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c khi Ä‘iều chỉnh giá bán.

Để tạo Ä‘iều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh đầu mối chủ Ä‘á»™ng trong kinh doanh cÅ©ng nhÆ° để đảm bảo Ä‘iều hành thu NSNN, Bá»™ Tài chính Ä‘ã ban hành Công văn số 4927/BTC-CST ngày 03/4/2009 về các mức thuế suất thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi mặt hàng xăng, dầu tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i giá mặt hàng xăng, dầu trên thị trường thế giá»›i (barem thuế).

Trong năm 2008, Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã giảm giá xăng 10 lần, giảm giá dầu hỏa 10 lần, giảm giá dầu diezen 7 lần và giảm giá dầu mazut 5 lần. Liên Bá»™ cho biết, việc giảm giá nhiều lần này là thá»±c hiện phù hợp vá»›i biên Ä‘á»™ của giá thế giá»›i. Tuy nhiên, từ đầu năm 2009 cho đến nay, giá xăng, dầu trên thị trường có xu hÆ°á»›ng liên tục tăng cao, liên Bá»™ Ä‘ã chấp thuận cho doanh nghiệp Ä‘iều chỉnh tăng có mức Ä‘á»™ nhất định. Mặc dù tăng giá bán nhÆ°ng so vá»›i các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, giá bán xăng, dầu trong nÆ°á»›c vẫn thấp hÆ¡n từ 924 đồng/lít đến 6.473 đồng/lít.

Bá»™ Tài chínhkhẳng định, việc Ä‘iều hành giá mặt hàng xăng, dầu trong nÆ°á»›c là căn cứ vào diá»…n biến giá xăng, dầu thànhphẩm (chứ không phải là giá dầu thô) bình quân là phù hợp vá»›i thời gian dá»± trữ lÆ°u thông hàng tồn kho tối thiểu ở trong nÆ°á»›c quy định tại Nghị định số 55/2007/NĐ-CP của Chính phủ (tối thiểu là 20 ngày).

Việc tăng 1.000 đồng/lít xăng, dầu là khi Quỹ Bình ổn giá chÆ°a có nguồn dÆ°

Liên quan đếnmức Ä‘iều chỉnh giá xăng, dầu trong thời gian gần Ä‘ây lại tăng vượt quá 500 đồng/lít,kg cho má»—i lần Ä‘iều chỉnh, không Ä‘úng nhÆ° hÆ°á»›ng dẫn của Thông tÆ° 56/2009/TT-BTC ngày 23/3/2009 của Bá»™ Tài chính về việc hÆ°á»›ng dẫn cÆ¡ chế hình thành, sá»­ dụng, quyết toán Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Bá»™ Tài chính cho biết, Thông tÆ° số 56/2009/TT-BTC chỉ cho phép doanh nghiệp Ä‘iều chỉnh giá không quá 500 đồng/lít,kg trong Ä‘iều kiện giá thị trường thế giá»›i diá»…n biến bình thường, không có biến Ä‘á»™ng lá»›n và việc Ä‘iều hành giá gắn liền vá»›i hoạt Ä‘á»™ng của Quỹ Bình ổn giá. Có nghÄ©a là khi Quỹ Bình ổn giá Ä‘ã có nguồn lá»±c (số dÆ° lá»›n) thì được trích Quỹ Bình ổn giá để bù đắp.

NhÆ° vậy, trÆ°á»›c thời Ä‘iểm mà liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng chấp thuận để các doanh nghiệp đầu mối Ä‘iều chỉnh giá 1.000 đồng/lít, các doanh nghiệp Ä‘ã 3 lần đề nghị được tăng giá. NhÆ°ng xét thấy tại thời Ä‘iểm Ä‘ó chÆ°a thích hợp cho việc Ä‘iều chỉnh giá nên Liên Bá»™ Ä‘ã tạm thời chÆ°a chấp thuận tăng giá mà sá»­ dụng các công cụ tài chính khác để bình ổn giá nhÆ° giảm thuế nhập khẩu, tạm dừng trích Quỹ Bình ổn giá, kéo dài thời gian hoàn trả ngân sách Nhà nÆ°á»›c 1.000 đồng/lít đối vá»›i mặt hàng xăng.

Vì giá xăng dầu thị trường thế giá»›i tiếp tục biến Ä‘á»™ng mạnh, vượt quá sức chịu Ä‘á»±ng của doanh nghiệp; đồng thời sau khi Ä‘ã thá»±c hiện hàng loạt các công cụ tài chính, liên Bá»™ thấy rằng cần phải có sá»± Ä‘iều hành giá linh hoạt, phù hợp vá»›i giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giá»›i. Vì thế, ngày 10/6/2009, liên Bá»™ quyết định tăng thêm 1.000 đồng/lít cho má»—i loại xăng, dầu. Đây là giải pháp mang tính tình thế và cần thiết.

NhÆ° vậy, cách Ä‘iều hành nhÆ° trên là phù hợp vá»›i khoản 1 Điều 26 Nghị định số 55/2007/NĐ-CP. Để minh bạch trong Ä‘iều hành giá, Bá»™ Tài chính cho biết sẽ nghiên cứu sá»­a đổi Thông tÆ° số 56/2009/TT-BTC cho phù hợp vá»›i thá»±c tiá»…n.

Bá»™ Tài chính cho rằng, việc má»™t số ý kiến so sánh giá dầu thô trÆ°á»›c Ä‘ây là 147 USD/thùng thì giá xăng là 19.000 đồng/lít, nay giá dầu thô chÆ°a bằng ½ mà giá xăng hiện nay là 14.200 đồng/lít là chÆ°a thật phù hợp. Vì mức giá dầu thô Mỹ (WTI) 147 USD/thùng là giá của thời Ä‘iểm (mức giá Ä‘óng cá»­a của ngày 14/7/2008), chứ chÆ°a phải là mức giá của bình quân giá thế giá»›i (tính bình quân tối thiểu 20 ngày dá»± trữ lÆ°u thông trong nÆ°á»›c) để làm căn cứ xác định giá bán trong nÆ°á»›c.

HÆ¡n nữa, khi tính giá xăng, dầu trong nÆ°á»›c là tính trên cÆ¡ sở bình quân giá thị trường thế giá»›i của từng chủng loại xăng, dầu thành phẩm mà không phải là căn cứ vào giá dầu thô. Sá»± thay đổi của giá xăng dầu thành phẩm cÅ©ng không phải luôn luôn tá»· lệ thuận vá»›i thay đổi của giá dầu thô.

Mặt khác, việc Ä‘iều hành giá xăng, dầu trong nÆ°á»›c, cÆ¡ cấu tính giá xăng, dầu trong nÆ°á»›c không chỉ phụ thuá»™c vào diá»…n biến của giá xăng dầu thị trường thế giá»›i, mà còn phụ thuá»™c vào tá»· giá ngoại tệ giữa đồng Việt Nam vá»›i đồng Ä‘ô la Mỹ, chính sách Ä‘iều tiết của Nhà nÆ°á»›c phù hợp vá»›i từng thời kỳ…

Ngoài ra, vá»›i mức giá bán xăng trong nÆ°á»›c 19.000 đồng/lít thời Ä‘iểm năm 2008 là cÅ©ng chÆ°a tính toán đủ theo mặt bằng giá xăng trên thị trường thế giá»›i vì Nhà nÆ°á»›c còn thá»±c hiện chính sách há»— trợ doanh nghiệp trong kinh doanh xăng dầu nhÆ° tạm ứng từ ngân sách Nhà nÆ°á»›c tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i số lá»— kinh doanh mặt hàng xăng để cho các doanh nghiệp có vốn hoạt Ä‘á»™ng; bù lá»— mặt hàng dầu.

NhÆ° vậy, nếu tính toán đầy đủ các yếu tố chi phí theo thị trường và Nhà nÆ°á»›c không há»— trợ, giá bán lẻ mặt hàng xăng, dầu trong nÆ°á»›c sẽ còn phải cao hÆ¡n. Từ năm 2009, Chính phủ thá»±c hiện Ä‘iều hành giá mặt hàng xăng, dầu theo nguyên tắc thị trường, Nhà nÆ°á»›c không còn bù lá»—, há»— trợ đối vá»›i kinh doanh các mặt hàng xăng, dầu nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây.

Khi Ä‘iều hành giá xăng, dầu, Chính phủ luôn hÆ°á»›ng tá»›i phục vụ lợi ích của doanh nghiệp và người dân.

(Chính Phủ)