Tại há»™i thảo về kinh tế vÄ© mô sáng 23/9 tại Tp.HCM, câu chuyện thời sá»± về Ä‘iều hành giá xăng dầu, vá»›i Ä‘iểm nhấn là cuá»™c tranh luận căng thẳng của hai vị lãnh đạo Bá»™ Tài chính và Công ThÆ°Æ¡ng cách Ä‘ây ít ngày, lại được nhắc đến trong má»™t số phát biểu.

Nguyên Bá»™ trưởng Bá»™ ThÆ°Æ¡ng mại TrÆ°Æ¡ng Đình Tuyển nhấn mạnh rằng nói Ä‘Æ°a giá Ä‘iện, xăng dầu theo giá thị trường trong hoàn cảnh hiện nay là sai lầm. Trao đổi vá»›i VnEconomy bên lề há»™i thảo, ông Tuyển cho rằng những lủng củng, rắc rối trong Ä‘iều hành hiện nay là do Ä‘ã sai ngay từ xuất phát Ä‘iểm của vấn đề.

Ông Tuyển nói: 

- Nhiều người hiểu về giá thị trường không Ä‘úng. Nói Ä‘Æ°a giá Ä‘iện, xăng dầu theo giá thị trường là không chuẩn má»±c trong bối cảnh hiện nay. Giá thị trường là hình thành trên cÆ¡ sở cạnh tranh giữa các doanh nghiệp và xác lập nên giá, do Ä‘ó có tác dụng kìm giữ giá.

Trong khi ta hiện chỉ có má»™t tập Ä‘oàn Ä‘iện lá»±c, và ba doanh nghiệp xăng dầu đầu mối chiếm đến 80% thị phần, thế thì làm thế nào mà thị trường được?

Chính vì đặt vấn đề không Ä‘úng, nên má»›i dẫn đến lủng củng, ở chá»— doanh nghiệp Ä‘òi theo giá thị trường, còn Nhà nÆ°á»›c thì can thiệp vào việc Ä‘ó.

Bài toán đặt ra trong hoàn cảnh hiện nay, chính là phải xóa bỏ bù lá»— về giá Ä‘iện và xăng dầu, chứ không phải thá»±c hiện giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường.

Muốn làm được thế thì phải tạo ra thị trường cạnh tranh. Có nhiều phÆ°Æ¡ng án để thá»±c hiện Ä‘iều này. Má»™t phÆ°Æ¡ng án mạnh mẽ nhÆ°ng phức tạp về mặt kỹ thuật là chia nhỏ các tổng công ty xăng dầu ra. Song cÅ©ng có cái khó là nếu chia ngang thì không tạo ra thị trường cạnh tranh, còn chia dọc thì đường ống vận chuyển chính không thể chia ra được.

PhÆ°Æ¡ng án hai có thể chấp nhận được, là cho nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường, họ sẽ dần dần tích tụ phát triển lên, còn lại ta nên tiếp cận xóa bỏ bù lá»— về Ä‘iện và xăng dầu nhÆ° tôi Ä‘ã nói. Và Ä‘òi hỏi Nhà nÆ°á»›c phải kiểm soát chặt chẽ, hoàn toàn minh bạch công khai, chứ không phải chỉ là nghe doanh nghiệp kêu ca.

NhÆ°ng má»—i lần dÆ° luận Ä‘òi hỏi sá»± minh bạch công khai Ä‘ó, thì lại có rất nhiều lý do được Ä‘Æ°a ra, thÆ°a ông?

Theo tôi thì minh bạch chả khó gì cả, nhất là khi giá nhập bao nhiêu, chi phí bao nhiêu, nhà nÆ°á»›c cho lợi nhuận bao nhiêu phần trăm trên chi phí hoặc doanh thu hoàn toàn có thể nắm được, làm được, và Ä‘iều Ä‘ó phải công bố cho dân biết. 

NhÆ° vậy, để tình trạng tù mù thông tin nhÆ° dÆ° luận vẫn nói hiện nay thì cÆ¡ quan nào phải chịu trách nhiệm, thÆ°a ông?

Tôi Ä‘ã phát biểu rất nhiều lần về việc phải công khai minh bạch giá xăng dầu, và muốn làm được thế thì Bá»™ Tài chính phải có trách nhiệm kiểm tra và phải công bố.

Thế còn trách nhiệm của các doanh nghiệp thì sao, thÆ°a ông?

Qua câu chuyện vừa rồi thì ngay bản thân doanh nghiệp rõ ràng có sá»± mâu thuẫn, hôm trÆ°á»›c thì bảo lá»—, hôm sau lại bảo không lá»—.

Anh bảo lá»— nhÆ°ng không biết là từng mặt hàng xăng, dầu lá»— bao nhiêu thì rất vô lý. Anh yêu cầu Ä‘iều chỉnh giá mà hỏi lá»— bao nhiêu anh không nói được, thì làm sao mà ông Huệ (Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ - PV) có thể Ä‘Æ°a ra quyết định được là Ä‘iều chỉnh bao nhiêu thì hết lá»—.

Vì thế, Bá»™ Tài chính phải vào kiểm tra và nói cho dân biết sá»± thá»±c về lá»—, lãi của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

Đây là thời Ä‘iểm tốt nhất để tháo gỡ cái “bùng nhùng” này.

Ông có nói đến phÆ°Æ¡ng án cho nhiều doanh nghiệp cùng tham gia thị trường xăng dầu, vậy theo ông, Nhà nÆ°á»›c cần làm gì để khuyến khích các doanh nghiệp má»›i?

NhÆ° tôi Ä‘ã nói, phÆ°Æ¡ng án tốt nhất là cho nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường. Nếu mở cá»­a nhÆ° vậy thì Nhà nÆ°á»›c phải tạo Ä‘iều kiện cho họ, ví dụ nhÆ° đất Ä‘ai làm cây xăng. Nếu không tạo Ä‘iều kiện thì họ cÅ©ng không tham gia được, vì chi phí đầu tÆ° cái này rất lá»›n.

Nguồn tin: Vneconomy