Đã có những chỉ dấu cho thấy sá»± thất bại trong ý định trao quyền định giá các mặt hàng thiết yếu nhÆ° Ä‘iện, xăng dầu cho doanh nghiệp.

Chỉ biết lợi mình

Kết quả đợt thanh tra Ä‘á»™t xuất giá xăng dầu tháng 9/2011 của Bá»™ Tài chính cho thấy, giai Ä‘oạn từ 1/7 đến 26/8 chiết khấu thù lao trung bình cho các đại lý của Petimex (Công ty TMDK Đồng Tháp) là 859,68 đồng/lít, tăng so vá»›i bình quân 5 tháng đầu năm 582,5 đồng/lít. Chi thù lao đại lý của Saigon Petro bình quân 782,8 đồng/lít, tăng so vá»›i 6 tháng đầu năm 447,8 đồng/lít. Tình trạng chi thù lao đại lý cao dẫn đến chi phí kinh doanh vượt mức quy định của Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng diá»…n ra tÆ°Æ¡ng tá»± đối vá»›i Petrolimex và PV Oil. Về thá»±c trạng chi thù lao đại lý quá cao này, tại văn bản báo cáo, cả 4 Tổ kiểm tra của Bá»™ Tài chính đều có cùng chung má»™t nhận định: "...không ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng nhÆ°ng sẽ ảnh hưởng nguồn thu của ngân sách và gây áp lá»±c về việc Ä‘iều chỉnh giá..."

Nhận định nói trên rất khó thuyết phục, nếu đặt trong bối cảnh kinh tế vÄ© mô thời Ä‘iểm Ä‘ó. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) sau hai tháng 5 và 6 giảm tốc Ä‘á»™ tăng, đến tháng 7/2011 bất thần tăng tốc trở lại (tăng tá»›i 1,17% so vá»›i tháng trÆ°á»›c Ä‘ó). Mức lạm phát cao là má»™t Ä‘òn giáng mạnh vào thu nhập thá»±c tế của hàng chục triệu dân, những người có thu nhập trung bình và thấp. Đóng góp vào mức lạm phát cao này, không thể không kể đến tác Ä‘á»™ng từ việc tăng giá xăng dầu các loại từ 2.000 đến 2.800 đồng/lít ngày 29/3/2011. Xăng RON 92 khi Ä‘ó có giá 21.300 đồng/lít, thế nhÆ°ng vá»›i việc giá xăng dầu nhập khẩu giảm, thay vì giảm giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c, từ tháng 6 má»™t số doanh nghiệp đầu mối Ä‘ã bắt đầu nâng mức thù lao cho các đại lý và thá»±c hiện đồng loạt từ tháng 7. Trong trường hợp này, khó có thể nói là các doanh nghiệp Ä‘ã vì quyền lợi của người dân và cÆ¡ quan giám sát Ä‘ã làm tốt nhiệm vụ của mình?! Trao quyền định giá các sản phẩm Ä‘á»™c quyền cho doanh nghiệp cho thấy là má»™t sá»± mạo hiểm.

Sau đợt giảm nhẹ giá xăng dầu ngày 26/8/2011, giá xăng dầu nhập khẩu lại tiếp tục giảm, đặc biệt vá»›i mặt hàng xăng RON 92. Đến tháng 11/2011, giá xăng RON 92 tại Singapore Ä‘ã xuống mức 111,17 USD/thùng, gần bằng mức 109,63 USD/thùng của tháng 2/2011 khi giá bán lẻ trong nÆ°á»›c là 19.300 đồng/lít. Sang tháng 12, giá xăng RON 92 thậm chí còn tiếp tục giảm xuống xấp xỉ 110 USD/thùng. Tuy nhiên, theo những quyết định má»›i nhất của Bá»™ Tài chính, giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c sẽ không giảm.

CÆ¡ quan định giá phải Ä‘á»™c lập?!

Tại há»™i thảo về Ä‘iều hành giá xăng của Bá»™ Tài chính hồi tháng 9/2011, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long Ä‘ã chỉ ra rằng: "Vá»›i các mặt hàng Ä‘á»™c quyền cần má»™t cÆ¡ chế định giá Ä‘á»™c quyền". Trong má»™t bài viết má»›i Ä‘ây tá»±a đề "Định giá các sản phẩm mang tính Ä‘á»™c quyền" trên Thời báo Kinh tế Sài Gòn, chuyên gia kinh tế VÅ© Quang Việt Ä‘ã đề xuất thành lập má»™t ủy ban chuyên gia Ä‘á»™c lập về giá, quyết định dá»±a trên công thức và các chỉ số khách quan. Khi Ä‘ó các cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c nhÆ° : Tổng cục Thống kê, Viện Vật giá, Bá»™ Tài chính... sẽ chỉ có nhiệm vụ phục vụ uá»· ban trên. Các doanh nghiệp có sản phẩm bị định giá có thể gá»­i chuyên gia tá»›i phát biểu về tính khách quan của các hệ số và chỉ số. Theo ông Việt, Ä‘ây là cách mà nhiều nÆ°á»›c trên thế giá»›i Ä‘ang làm và nó không ảnh hưởng đến mục tiêu tiến tá»›i má»™t nền kinh tế thị trường đầy đủ.

Người ta sẽ bàn thêm nhiều về kiến nghị này, nhÆ°ng ít nhất là nó Ä‘ã nhắc nhở rằng, từ trÆ°á»›c đến nay, dù cÆ¡ chế định giá cÅ© hay hiện hành thì giá các mặt hàng Ä‘iện, nÆ°á»›c, xăng dầu... vẫn chỉ là câu chuyện riêng của các doanh nghiệp và Bá»™, liên Bá»™ chủ quản. Đó phải chăng là căn nguyên của những bức xúc, những bất cập?

Nguồn tin: GiadinhNet