Hoạt động xuất khẩu khí đốt của Nga qua đường ống chạy qua Ukraine cuối cùng đã kết thúc vào ngày đầu Năm mới, đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên thống trị của Moscow đối với thị trường năng lượng Châu Âu. Công ty khí đốt Gazprom của Nga cho biết hãng đã cung cấp khí đốt vào lúc 05:00 GMT vào thứ Tư sau khi Ukraine từ chối gia hạn thỏa thuận trung chuyển. Ukraine sẽ mất tới 1 tỷ đô la một năm tiền phí trung chuyển từ Nga—mà họ hy vọng sẽ bù đắp bằng cách tăng gấp bốn lần cước vận chuyển khí đốt trong nước cho người tiêu dùng—trong khi Gazprom sẽ mất gần 5 tỷ đô la doanh số bán khí đốt. Khí đốt của Ukraine chiếm 5% tổng lượng khí đốt nhập khẩu của EU.
Tuy nhiên, không giống như tình hình năm 2022, giá khí đốt tự nhiên không bị ảnh hưởng lớn bởi việc cắt giảm này nhờ thành công của châu Âu trong việc tìm kiếm nguồn cung thay thế. Các chuyên gia năng lượng trước đó đã cảnh báo rằng Áo, Hungary và Slovakia có khả năng sẽ là những nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất khi nguồn nhập khẩu này bị cắt giảm. Rất may là Slovakia đã tìm được nguồn cung thay thế: Công ty dầu khí nhà nước của Azerbaijan, SOCAR, đã bắt đầu cung cấp khí đốt tự nhiên cho Slovenský plynárenský priemysel (SPP) của Slovakia, công ty khai thác năng lượng nhà nước lớn nhất của nước này. Sự kiện này diễn ra chỉ một tháng sau khi SPP ký hợp đồng thí điểm ngắn hạn để mua khí đốt tự nhiên từ Azerbaijan khi công ty này chuẩn bị cho khả năng ngừng cung cấp khí đốt từ Nga qua Ukraine. SPP đã cam kết cung cấp cho khách hàng của mình chủ yếu thông qua đường ống từ Đức và Hungary, mặc dù phải trả thêm phí vận chuyển.
Giá khí đốt tự nhiên tương lai của châu Âu tăng lên 51 euro/megawatt-giờ, mức cao nhất kể từ tháng 10 năm 2023, trước khi giảm xuống 50 euro khi thỏa thuận Nga-Ukraine kết thúc. Tuy nhiên, đợt tăng giá khí đốt có thể tăng tốc trong những tuần tới: với lượng khí dự trữ hiện đang cạn kiệt với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2021, nhiệt độ dưới 0 độ ở một số khu vực của châu Âu có thể thúc đẩy nhu cầu sưởi ấm. Mặt khác, giá khí đốt tự nhiên tương lai của Hoa Kỳ đã giảm 5,7% xuống còn 3,71 đô la/MMBtu sau khi tăng vọt lên mức cao nhất trong hai năm khi các nhà giao dịch chốt lời. Tuy nhiên, giá khí đốt của Mỹ vẫn ghi nhận mức tăng hàng năm lớn nhất kể từ năm 2016, nhờ vào việc xuất khẩu tăng để đáp ứng nhu cầu LNG ở nước ngoài và kỳ vọng mức tiêu thụ cao hơn vào mùa đông.
Nhu cầu LNG của Mỹ có thể tăng đột biến
Hoa Kỳ có khả năng trở thành bên hưởng lợi lớn nhất với tình hình đang diễn ra ở châu Âu - nếu những diễn biến gần đây là bất kỳ dấu hiệu nào. Na Uy và Hoa Kỳ đã thay thế Nga trở thành nhà cung cấp khí đốt lớn nhất cho châu Âu: năm ngoái, Na Uy đã cung cấp 87,8 bcm (tỷ mét khối) khí đốt cho châu Âu, tương đương 30,3% tổng lượng nhập khẩu trong khi Hoa Kỳ cung cấp 56,2 bcm, chiếm 19,4% tổng khối lượng. Tuy nhiên, Mỹ là nhà cung cấp LNG lớn nhất cho châu Âu: năm ngoái, Mỹ chiếm gần một nửa tổng lượng LNG nhập khẩu của châu lục này, đánh dấu năm thứ ba liên tiếp nước này cung cấp nhiều LNG cho châu Âu hơn bất kỳ quốc gia nào khác.
Điều thú vị ở đây là tốc độ diễn ra của quá trình này: Hoa Kỳ cung cấp 27%, tương đương 2,4 tỷ feet khối mỗi ngày (Bcf/d), tổng lượng LNG nhập khẩu của châu Âu vào năm 2021; 44% (6,5 Bcf/d) vào năm 2022; và 48% (7,1 Bcf/d) vào năm 2023. Rõ ràng, cuộc chiến của Nga ở Ukraine đã đóng một vai trò lớn trong việc thúc đẩy nhu cầu khí đốt của Hoa Kỳ tại châu Âu. Trong khi đó, khả năng tiếp nhận LNG của châu Âu đang tăng lên. Công suất nhập khẩu LNG hoặc tái hóa khí của Châu Âu đang trên đà tăng lên 29,3 Bcf/ngày vào năm 2024, cao hơn 33% so với năm 2021. Hiện tại, Đức đang bổ sung nhiều năng lực tái hóa khí LNG nhất ở Châu Âu, với các nhà đầu tư trong nước đã bổ sung 1,8 Bcf/ngày vào năm 2023 và đang trên đà tăng thêm 1,6 Bcf/ngày vào năm 2024.
Trên phạm vi toàn cầu, Hoa Kỳ đã vận chuyển kỷ lục 56,9 triệu tấn LNG trong tám tháng đầu năm 2024, vượt mức 54,3 triệu tấn từ Úc và 53,7 triệu tấn từ Qatar trong cùng kỳ. Đây là năm thứ hai liên tiếp các nhà xuất khẩu của Hoa Kỳ đứng đầu bảng xếp hạng xuất khẩu toàn cầu.
Điều thú vị là Châu Âu đã mua LNG ít hơn đáng kể từ Hoa Kỳ trong năm nay, với các lô hàng từ tháng 1 đến tháng 8 giảm 22% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự chậm lại này phần lớn là do sự gia tăng mạnh mẽ trong sản xuất điện từ các nguồn năng lượng tái tạo của châu Âu, vốn vẫn là ưu tiên của các công ty điện lực châu Âu. Tỷ trọng điện mặt trời và điện gió trong sản xuất điện ở châu Âu đã tăng vọt từ khoảng 16,4% vào năm 2022 lên 20,5% trong năm 2024 trong khi tỷ trọng sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch giảm từ khoảng 44,6% vào năm 2022 xuống còn 36,6% trong năm 2024. Điện than đã chịu tác động lớn nhất trong cơ cấu năng lượng của châu Âu, mặc dù tỷ trọng sản xuất khí đốt tự nhiên cũng đã giảm, từ khoảng 26% vào năm 2022 xuống còn 22% trong năm 2024. Nhưng với việc châu Âu hiện đang nhận được ít khí đốt của Nga hơn, chúng tôi kỳ vọng xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ sang khu vực này sẽ tăng trở lại.
Triển vọng dài hạn của khí đốt tự nhiên của Mỹ cũng tươi sáng không kém. Theo Morgan Stanley, thị trường khí đốt tự nhiên của Hoa Kỳ đang chuẩn bị bước vào một chu kỳ tăng trưởng nhu cầu mới nhờ xuất khẩu LNG tăng vọt và nhu cầu điện tăng. Trong vài năm qua, hàng chục chuyên gia và giới bình luận trong ngành đã dự đoán rằng Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra sẽ thúc đẩy nhu cầu điện tăng trưởng chưa từng có tại Mỹ và trên toàn cầu. Năm ngoái, công ty tư vấn về lĩnh vực điện Grid Strategies đã công bố một báo cáo có tiêu đề "Kỷ nguyên nhu cầu điện ổn định đã kết thúc", trong đó chỉ ra rằng các nhà hoạch định lưới điện của Hoa Kỳ - các công ty điện lực và nhà điều hành truyền tải khu vực (RTO) - đã tăng gần gấp đôi dự báo tăng trưởng trong dự báo nhu cầu năm năm của họ. Lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, nhu cầu điện tại Hoa Kỳ dự kiến sẽ tăng tới 15% trong thập kỷ tới do Trí tuệ nhân tạo (AI), sản xuất năng lượng sạch và sự bùng nổ của tiền điện tử.
Nguồn tin: xangdau.net
