Má»™t năm trở lại Ä‘ây, người dân ở xã An Thượng (Hoài Đức, Hà Ná»™i) phải sống trong bầu không khí ngá»™t ngạt, khó chịu, buồn nôn do những đụn khói tuôn ra từ hoạt Ä‘á»™ng nấu dầu thải gây ra. Vào những ngày thời tiết nắng ráo, đặc biệt là khi nằm trong hÆ°á»›ng gió, cả làng bị bao trùm bởi những đụn khói ngùn ngụt, Ä‘en kịt...

Công nghệ 100% thủ công

Nhìn từ xa, lò nấu dầu của anh Nguyá»…n Chí LÆ°u chỉ là má»™t chiếc lán nhỏ, bé tí nằm ở ngoài rìa Ä‘ê, trên má»™t khoảnh ruá»™ng, cách khu dân cÆ° của xã An Thượng chừng 1km. Cảm nhận đầu tiên của tôi khi đặt chân đến lò nấu dầu của anh LÆ°u là sá»± hoang tàn, há»—n Ä‘á»™n. Hàng trăm chiếc thùng phuy nằm chỏng chÆ¡, má»™t đống củi to tÆ°á»›ng, má»™t đầu máy nổ, mặt đất bị phủ má»™t lá»›p dầu Ä‘en xì hòa cùng vá»›i cặn dầu lâu ngày tích tụ thành má»™t lá»›p màng.

Chiếc lò nấu dầu - bá»™ phận chính trong cả quá trình nấu dầu, gọi là lò chứ thá»±c ra nó chỉ nhÆ° má»™t chiếc bếp củi cỡ lá»›n, phía trên là má»™t chiếc nồi lá»›n. Bên cạnh chiếc lò có hai chiếc téc lá»›n, má»™t chiếc dùng để Ä‘á»±ng dầu cặn Ä‘ã được lọc qua và má»™t chiếc dùng để chứa sản phẩm.

Đầu giờ chiều, tôi gặp được ông Nguyá»…n Chí Lá»™c, bố của anh LÆ°u. Ông Lá»™c cho tôi biết: "Hôm nay LÆ°u Ä‘i... tiếp thị để tiêu thụ sản phẩm". Ông cười rồi nói tiếp: "Giờ nó là giám đốc nên phải Ä‘i suốt ngày". Hỏi ra thì má»›i biết tên công ty do anh LÆ°u làm giám đốc có tên giao dịch là: Công ty TNHH Việt Linh. Ông Lá»™c cho biết, hoạt Ä‘á»™ng sản xuất, kinh doanh của cÆ¡ sở nấu dầu do con trai ông làm chủ có đầy đủ mọi giấy tờ hợp pháp và Ä‘ã được Sở Tài nguyên - Môi trường (Hà Tây cÅ©) cho phép nấu dầu tái chế.

Qua câu chuyện vá»›i ông Lá»™c, được biết, nguyên liệu chính của hoạt Ä‘á»™ng nấu dầu là dầu cặn, dầu thải,  dầu Ä‘ã qua sá»­ dụng của xe máy, ôtô... Sau khi cho vào lò "luyện" khoảng 20 giờ sẽ cho sản phẩm dầu FO - là nhiên liệu chạy má»™t số loại máy công nghiệp nhÆ° đầm, búa máy, máy Ä‘óng cọc... hoặc dùng trong việc đốt lò, Ä‘un bếp...

Nếu nấu tái sẽ cho sản phẩm là dầu luyn hoặc mỡ bôi trÆ¡n cho các Ä‘á»™ng cÆ¡, máy móc. Hiện nay, má»™t lít dầu cặn, dầu thải được thu mua tại các cá»­a hàng sá»­a chữa xe máy, gara ôtô... vá»›i giá từ 2.500 - 3.000 đồng/lít. Gia Ä‘ình ông Lá»™c thu mua tại chá»— vá»›i giá từ 4.000 - 4.200 đồng/lít. Sau khi luyện xong thu được sản phẩm là dầu FO sẽ được bán vá»›i giá khoảng 7.000 - 8.000 đồng/lít.

Theo những gì ông Lá»™c nói thì quy trình sÆ¡ chế dầu của gia Ä‘ình ông không khác gì mấy quy trình nấu rượu gạo, nó trải qua 2 chu kỳ là bốc hÆ¡i và ngÆ°ng tụ. Ban đầu, dầu cặn sau khi được lọc qua má»™t tấm lÆ°á»›i sắt vào bể sẽ được bÆ¡m vào nồi kín Ä‘un sôi. Dầu bốc hÆ¡i theo má»™t ống dẫn vào những thùng phuy kín mít, ở Ä‘ây hÆ¡i dầu được làm lạnh, ngÆ°ng tụ và cho sản phẩm là dầu FO. Thời gian hoàn thành hai quá trình này mất khoảng 20 giờ. Má»—i má»™t lần nấu sá»­ dụng khoảng 2.000 - 2.500 lít dầu cặn, và thu được 60 - 70% là dầu FO.

Ngoài sản phẩm là dầu FO, má»—i mẻ dầu còn có khoảng 50 - 60 kg cặn bã. Và số cặn bã này được ông Lá»™c xá»­ lý bằng cách... chôn lấp hoàn toàn thủ công ở ngoài bãi Nòi của xã An Thượng.

Qua lời mô tả của ông Lá»™c thì có thể thấy toàn bá»™ quá trình sÆ¡ chế dầu thải của gia Ä‘ình ông được làm hoàn toàn thủ công, không có sá»± can thiệp của bất kỳ má»™t loại máy móc hay thiết bị nào cả,  ngoài mấy chiếc khẩu trang và găng tay vải.

( CAND )