Quỹ Bình ổn giá xăng dầu Ä‘ang có vai trò mờ nhạt, nếu không trích quỹ, giá mặt hàng này sẽ há»™i nhập vá»›i thế giá»›i

TrÆ°á»›c nhiều ý kiến cho rằng nên xem xét lại tính hiệu quả của Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (BOG), các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c vẫn khẳng định sá»± tồn tại của quỹ này là cần thiết. Tuy vậy, khi diá»…n biến giá xăng dầu không quá “sốc” nhÆ° hiện nay, vai trò của quỹ là khá mờ nhạt.

“Vô thưởng vô phạt”

Tại kỳ Ä‘iều hành gần Ä‘ây nhất, ngày 20-7, cùng vá»›i “mệnh lệnh” giảm giá xăng và giữ nguyên giá dầu từ phía liên bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng - Tài chính, mức sá»­ dụng Quỹ BOG cÅ©ng được Ä‘iều chỉnh lại. Cụ thể, xăng khoáng giảm sá»­ dụng quỹ từ 426 đồng/lít ở kỳ trÆ°á»›c còn 0 đồng/lít; xăng E5 cÅ©ng giảm từ 467 đồng/lít còn 0 đồng/lít; dầu diesel giảm từ 472 đồng/lít còn 51 đồng/lít; dầu hỏa giảm từ 660 đồng/lít về 254 đồng/lít; dầu ma dút cÅ©ng giảm chi quỹ từ 151 đồng/kg xuống 136 đồng/kg. Trong khi Ä‘ó, quỹ này tiếp tục được trích lập 300 đồng/lít đối vá»›i tất cả mặt hàng xăng dầu. Đáng nói, mức trích lập này Ä‘ã được duy trì khá dài, bất kể diá»…n biến giá xăng dầu trên thị trường tăng hay giảm.

Nếu không trích Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, giá mặt hàng này sẽ thấp hÆ¡n Ảnh: TẤN THẠNH

Từ đầu năm tá»›i nay, diá»…n biến tăng giảm của giá xăng dầu trên thị trường thế giá»›i khá “Ä‘á»u tay” và duy trì ở biên Ä‘á»™ không lá»›n lắm. Số tiền Quỹ BOG do trích lập đều đặn cÅ©ng phát huy tác dụng ở má»™t số thời Ä‘iểm nhằm giữ giá tăng ở mức thấp nhất có thể. Do Ä‘ó, số dÆ° quỹ còn lại ở con số không ít nhÆ°ng cÅ©ng không phải quá “khủng”. Số liệu của Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho thấy tính đến trÆ°á»›c thời Ä‘iểm Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu vào 15 giờ ngày 20-7, Æ°á»›c Quỹ BOG của doanh nghiệp này còn 1.350 tỉ đồng. NhÆ° vậy, so vá»›i chu kỳ liền kề trÆ°á»›c Ä‘ó (ngày 5-7) ở mức 1.405 tỉ đồng, Quỹ BOG của Petrolimex Ä‘ã giảm tiếp 55 tỉ đồng.

Song, quỹ này có phát huy tác dụng thá»±c không khi đều đặn trích lập ở má»—i lít sản phẩm 300 đồng và “tÆ°á»›c” mất cÆ¡ há»™i giảm giá sâu hÆ¡n trong nhiều thời Ä‘iểm?

TS Nguyá»…n Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính), cho rằng về mặt khoa học thì Quỹ BOG tỏ ra khá “vô thưởng vô phạt” trong việc bình ổn giá xăng dầu. Bởi theo TS Độ, quỹ chỉ thá»±c sá»± phát huy tác dụng khi xảy ra tình huống giá xăng dầu tăng Ä‘á»™t biến vá»›i biên Ä‘á»™ cá»±c lá»›n. Khi Ä‘ó, quỹ sẽ giúp giảm cú “sốc” tăng giá xăng, đồng thời cÅ©ng giảm áp lá»±c cho nền kinh tế. Để làm được Ä‘iều Ä‘ó, quỹ cần nguồn dá»± trữ cá»±c lá»›n, mà Ä‘iều này là bất khả thi bởi “lạm thu” quá nhiều trong thời Ä‘iểm giá dầu thấp để tạo nguồn quỹ “khủng” có thể gây tâm lý không đồng thuận.

Còn hiện nay, giá xăng dầu dịch chuyển lên xuống vá»›i biên Ä‘á»™ nhỏ. Vai trò của quỹ trong bình ổn giá - cụ thể là hạn chế tăng giá sốc - trong thời gian gần Ä‘ây tỏ ra khá mờ nhạt. ChÆ°a kể đến Ä‘iều hành quỹ có thể gây băn khoăn trong dÆ° luận vá»›i câu hỏi tại sao diá»…n biến giá thế giá»›i giữ ở Ä‘à giảm mà quyết định trích quỹ vẫn được duy trì khá lâu?

Nên bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Tuy vẫn là mặt hàng được xếp vào danh mục “nhạy cảm” nhÆ°ng trong xu thế và các cam kết há»™i nhập, thuế nhập khẩu xăng dầu ở nhiều thị trường Ä‘ã giảm sâu. Hiện nay, thuế bình quân gia quyền được áp dụng chÆ°a phải là phÆ°Æ¡ng án được giá»›i chuyên gia Ä‘ánh giá là tối Æ°u song cÅ©ng Ä‘ã chứng tỏ phần nào định hÆ°á»›ng của cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c trong việc Ä‘Æ°a giá xăng dầu về gần hÆ¡n vá»›i thị trường và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Đáng nói là Quỹ BOG vẫn được duy trì quan Ä‘iểm kế thừa từ Nghị định 84 vá»›i mong muốn bình ổn giá các mặt hàng nhiên liệu phục vụ sản xuất và đời sống. Ngay từ khi Nghị định 84 về quản lý kinh doanh xăng dầu còn hiệu lá»±c, Ä‘ã có rất nhiều ý kiến góp ý nên loại bỏ quỹ này trong cÆ¡ cấu giá xăng bởi nó khiến giá mặt hàng này bị “bóp méo” so vá»›i giá thá»±c song kết quả là quỹ tiếp tục được tồn tại. NhÆ° vậy là, cho đến hiện nay, người tiêu dùng vẫn chịu cảnh là phải “rút” thêm 300 đồng/lít cho quỹ thay vì được mua giá thấp hÆ¡n. Việc giá xăng dầu không phản ánh Ä‘úng thị trường sẽ còn tác Ä‘á»™ng đến sản xuất và kinh doanh, giá cả các hàng hóa khác, tạo dây chuyền cả nền kinh tế bị ảnh hưởng. Lá»±a chọn này bị nhiều ý kiến Ä‘ánh giá là không hợp lý và nên tiếp tục được Ä‘Æ°a vào phần Ä‘ánh giá tổng kết hiệu quả của Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu do Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng chủ trì tá»›i Ä‘ây.

“Nếu thá»±c thấy quỹ không hiệu quả, người dân không đồng tình thì các bá»™ nên xem xét chỉnh sá»­a Nghị định 83. Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam cÅ©ng nhiều lần Ä‘Æ°a ý kiến nên bỏ Quỹ BOG để dần dần giảm bá»›t quy định hành chính, Ä‘Æ°a giá xăng dầu há»™i nhập vá»›i thị trường thế giá»›i” - má»™t chuyên gia nhấn mạnh.

Nguồn tin: Ndh