Vá»›i lý do giá xăng dầu hiện Ä‘ã phải “cõng” quá nhiều loại thuế, phí; có nhiều loại hình sá»­ dụng xăng dầu nhÆ°ng không tham gia giao thông đường bá»™ nên nếu thu phí thì không đảm bảo sá»± công bằng... trong dá»± thảo lần thứ sáu về đề án Quỹ bảo trì đường bá»™ má»›i nhất, Tổng cục Đường bá»™ Việt Nam Ä‘ã chính thức kiến nghị: Không thu phí lÆ°u thông qua xăng dầu.

Đóng phí theo kilomet xe chạy

Đề xuất của Tổng cục Đường bá»™ là thu phí trá»±c tiếp theo kilomet xe chạy đối vá»›i ôtô các loại. TrÆ°á»›c mắt, việc thu phí thá»±c hiện theo tháng, quý hoặc kỳ đăng kiểm; kiểm soát thông qua công tác kiểm tra định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Dá»± thảo lần này chÆ°a thấy nói tá»›i mức phí, trong khi mức thu được đề xuất trong các dá»± thảo trÆ°á»›c là 100-800 đồng/km, trung bình má»—i xe phải Ä‘óng từ 1,2 triệu đến 2,5 triệu đồng/năm. NhÆ° vậy, nếu vẫn áp dụng mức thu của dá»± thảo trÆ°á»›c thì vá»›i số lượng xe ôtô hiện có khoảng 1,2 triệu chiếc, dá»± kiến số phí sá»­ dụng đường bá»™ thu được sẽ đạt khoảng 4.535 tỉ đồng/năm. Sau khi trừ chi phí tổ chức thu, số tiền thu được từ ôtô cho Quỹ bảo trì đường bá»™ khoảng 4.467 tỉ đồng.

Theo Tổng cục Đường bá»™ Việt Nam, cách thu phí ôtô theo kilomet xe chạy đảm bảo công bằng, hợp lý. Ảnh: HTD

Riêng vá»›i môtô, xe máy, dá»± thảo kiến nghị thu 80.000 đồng/xe máy/năm; 100.000 đồng đối vá»›i môtô loại má»™t, 120.000 đồng đối vá»›i môtô loại hai, 150.000 đồng đối vá»›i môtô loại ba. Hình thức thu loại phí này là: Chủ các phÆ°Æ¡ng tiện môtô, xe máy sẽ phải trả phí sá»­ dụng đường bá»™ theo năm cùng vá»›i năm mua bảo hiểm phÆ°Æ¡ng tiện. Theo tính toán của Tổng cục Đường bá»™, phí thu được từ loại phÆ°Æ¡ng tiện này đạt khoảng 3.243 tỉ đồng/năm. Số tiền còn lại sau khi trích để lại cho Ä‘Æ¡n vị tổ chức thu sẽ được chuyển vào quỹ bảo trì đường bá»™ địa phÆ°Æ¡ng. “Khi có quy định về kiểm định khí thải đối vá»›i môtô, xe máy; việc thu phí sẽ được thá»±c hiện cả ở các trạm kiểm định an toàn kỹ thuật xe và bảo vệ môi trường” - Tổng cục Đường bá»™ khẳng định.

Không tác Ä‘á»™ng đến giá cả

Tổng cục Đường bá»™ Việt Nam cho rằng cách thu trên bảo đảm sẽ thu Ä‘úng đối tượng sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng tiện cÆ¡ giá»›i đường bá»™, đảm bảo công bằng giữa các đối tượng chịu phí. Đồng thời, các ngành, lÄ©nh vá»±c khác ít bị ảnh hưởng, ít tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp đến mặt bằng giá cả thị trường. PhÆ°Æ¡ng án này hiện Ä‘ang được má»™t số nÆ°á»›c trên thế giá»›i áp dụng, có tính khả thi cao và dá»… kiểm soát.

Tuy nhiên, Tổng cục Đường bá»™ cÅ©ng thừa nhận thu theo phÆ°Æ¡ng thức trên thì chi phí cho việc tổ chức bá»™ máy thu sẽ mất khoảng 148 tỉ đồng/năm. Cùng vá»›i Ä‘ó sẽ rất khó khăn trong việc thu phí của môtô, xe máy Ä‘ang lÆ°u hành. “Đây chính là má»™t vấn đề lá»›n và để thu được cần phải có sá»± phối hợp của nhiều cấp, ngành, nhất là lá»±c lượng cảnh sát giao thông. Trong quá trình tham gia giao thông, khi lá»±c lượng chức năng kiểm tra, người Ä‘iều khiển phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông đường bá»™ phải xuất trình thẻ phí. Nếu phát hiện chÆ°a ná»™p phí sá»­ dụng đường bá»™ thì phải chịu phạt và phải Ä‘óng phí” - má»™t cán bá»™ ban soạn thảo nói.

Xóa bỏ trạm thu phí từ năm 2012

Theo Tổng cục Đường bá»™, nếu đề án trên được phê duyệt và chính thức được thá»±c hiện thì sẽ xóa bỏ hệ thống trạm thu phí đường bá»™ trên các tuyến đường. TrÆ°á»›c mắt, từ năm 2011 đến 2012, Tổng cục sẽ phối hợp vá»›i Bá»™ Tài chính và các Ä‘Æ¡n vị có liên quan xây dá»±ng lá»™ trình xóa bỏ các trạm thu phí ná»™p ngân sách Nhà nÆ°á»›c, các trạm thu trả nợ. Tiếp Ä‘ó, đến hết năm 2015 sẽ xóa bỏ các trạm thu phí Ä‘ã bán quyền thu phí.

Riêng các trạm thu phí theo hình thức BOT, vẫn cho tiếp tục thu để hoàn vốn đầu tÆ° (và bảo trì) công trình đường bá»™ cho nhà đầu tÆ°, trong Ä‘ó chủ yếu là hoàn vốn đầu tÆ° xây má»›i, cải tạo, nâng cấp.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, trả lời Pháp Luật TP.HCM về việc số trạm thu phí BOT hiện Ä‘ang “mọc” ra rất nhiều, nếu không có biện pháp hạn chế thì người dân vẫn phải chịu cảnh phí chồng phí. Bá»™ trưởng Bá»™ GTVT Hồ NghÄ©a DÅ©ng khẳng định: Nếu lập Quỹ bảo trì đường bá»™ phải kết hợp đồng bá»™ xá»­ lý các vấn đề về các trạm thu phí BOT từng trường hợp cụ thể, không để người dân chịu gánh nặng phí quá nhiều.

Đồng thời, Bá»™ trưởng Hồ NghÄ©a DÅ©ng cÅ©ng khẳng định khi thá»±c hiện đề án Quỹ bảo trì đường bá»™ và thu phí lÆ°u hành phÆ°Æ¡ng tiện, chính quyền sẽ phải cam kết rõ ràng vá»›i người dân về việc bảo đảm chất lượng đường sá.