Khi Donald Trump chuẩn bị nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, ngành công nghiệp ô tô vốn đã gặp khó khăn của châu Âu đang phải chuẩn bị cho những trở ngại hơn nữa trong bối cảnh mối đe dọa về thuế quan mới từ tổng thống Hoa Kỳ sắp nhậm chức.
Trump đã hứa sẽ áp mức thuế quan mới cao đối với hàng hóa đến từ Trung Quốc, Canada và Mexico ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức, một lời hứa có thể châm ngòi cho các cuộc chiến thương mại.
Đó là tin xấu đối với các nhà sản xuất ô tô châu Âu vốn đã chứng kiến doanh số và sản xuất sụt giảm ở những thị trường hàng đầu như Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Mức thuế quan này sẽ không chỉ gây khó khăn cho các thương hiệu ô tô hàng đầu châu Âu như Volkswagen, Volvo và Stellantis - tập đoàn sản xuất Fiat, Chrysler và Citroen - mà còn đối với các quốc gia Trung và Đông Âu có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào việc sản xuất chúng.
Toma Savic, cựu Giám đốc tại Zastava, một nhà sản xuất ô tô quốc tế của Serbia đã đóng cửa vào năm 2008, cho biết thuế quan sẽ là một đòn giáng đặc biệt nặng nề đối với các hoạt động tại quốc gia Balkan này.
"Điều này chắc chắn sẽ dẫn đến việc sản xuất tại châu Âu bị thu hẹp và tình trạng sa thải hàng loạt", ông bình luận.
Zastava sau này trở thành Fiat Chrysler Automobiles Serbia, thuộc sở hữu của Stellantis.
Có trụ sở tại Kragujevac ở miền trung Serbia, Fiat Chrysler Automobiles Serbia đã phải vật lộn để lấy lại vị thế của mình trong ngành công nghiệp ô tô châu Âu trước khi Nam Tư tan rã vào đầu những năm 1990 khi công ty này lắp ráp 200.000 ô tô mỗi năm và xuất khẩu sang 26 quốc gia.
Ngành công nghiệp ô tô của Đức cũng có khả năng rất dễ bị tổn hại trước mức thuế quan mà Trump đã tuyên bố, đặc biệt là khi nền kinh tế lớn nhất châu Âu lại là nước xuất khẩu ô tô chở khách lớn nhất khu vực sang Hoa Kỳ.
Theo một số ước tính, các nhà sản xuất ô tô châu Âu và Mỹ có thể mất tới 17 phần trăm tổng lợi nhuận cốt lõi hàng năm của họ nếu Hoa Kỳ áp thuế nhập khẩu đối với châu Âu, Mexico và Canada.
Tầm nhìn thuế quan của Trump
Mặc dù châu Âu không được đề cập cụ thể trong thông báo thuế quan đầu tiên của Trump vào cuối tháng 11, ông đã nhắm vào Liên minh châu Âu trong khi đang vận động tranh cử vào đầu năm nay và cáo buộc các đối tác châu Âu về các hoạt động thương mại không công bằng và ‘đánh cắp’ việc làm trong ngành sản xuất của người Mỹ.
"Họ không mua ô tô của chúng tôi, họ không mua các sản phẩm nông nghiệp của chúng tôi, không mua bất cứ thứ gì", Trump phát biểu trong chiến dịch tranh cử vào tháng 10. "Họ sẽ phải trả giá đắt".
Thị trường Hoa Kỳ là điểm đến chính của ô tô chở khách châu Âu. Theo Statista, một nền tảng trực tuyến của Đức chuyên thu thập và trực quan hóa dữ liệu, kim ngạch xuất khẩu đạt 42,5 tỷ đô la vào năm 2023.
Trong khi đó, kim ngạch các loại xe của Mỹ nhập khẩu vào EU chỉ khoảng 7,8 tỷ đô la trong cùng kỳ.
Trump đã tuyên bố trong chiến dịch tranh cử hồi tháng 9 rằng ông muốn các nhà sản xuất ô tô Đức trở thành "các công ty ô tô của Mỹ" và "xây dựng nhà máy của họ tại đây".
Ông nói thêm rằng ông đã chuẩn bị đưa ra mức thuế suất và chi phí năng lượng thấp để thu hút nhiều công ty hơn đến thành lập cơ sở sản xuất bên trong nước Mỹ.
Năm 2016, các nhà sản xuất ô tô Đức đã tránh được mức thuế 35 phần trăm do Trump ban hành bằng cách đầu tư nhiều hơn vào sản xuất tại Hoa Kỳ.
Nhưng mức thuế mới do Trump đề xuất có thể khiến các nhà sản xuất ô tô châu Âu tốn kém hơn khi thành lập các nhà máy tại Hoa Kỳ.
Khoảnh khắc thành công hay thất bại
Lời đe dọa về mức thuế mới sẽ làm tăng thêm áp lực đang gia tăng đối với ngành công nghiệp ô tô châu Âu khi họ tìm cách cạnh tranh giành thị trường xe điện (EV) trong tương lai do các nhà sản xuất Trung Quốc thống trị.
Đầu năm nay, EU đã áp thuế lên tới 35 phần trăm đối với xe điện từ Trung Quốc với lý do những chiếc xe này được "trợ cấp không công bằng" đã giúp chúng có chỗ đứng trên thị trường.
Thêm vào đó, doanh số bán xe điện trên khắp EU đã giảm xuống và một số chính phủ đã bỏ các khoản trợ cấp nhằm khuyến khích người tiêu dùng mua xe.
Sự trỗi dậy của các công ty Trung Quốc, chẳng hạn như BYD, công ty dẫn đầu về xe điện, cũng khiến các thương hiệu xe hơi phương Tây mất thị phần tại Trung Quốc với tốc độ ổn định, đặc biệt là Volkswagen đang phải vật lộn với doanh số giảm.
Giữa sự cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc, doanh số bán hàng trong nước giảm và áp lực mới từ Trump, nhiều nhà sản xuất ô tô châu Âu đang phải đối mặt với triển vọng ảm đạm.
Trở lại Kragujevac, Fiat Chrysler Automobiles Serbia đang vật lộn với nhu cầu suy yếu, một số sản phẩm hoàn toàn chạy bằng điện bị trì hoãn hoàn toàn hoặc được sản xuất với số lượng giảm mạnh.
Jugoslav Ristic, một quan chức công đoàn lâu năm trong ngành công nghiệp ô tô tại Serbia, cho biết những thất bại này là hậu quả của "cuộc chiến hải quan và điều kiện kinh doanh bất lợi".
Ngoài ra, còn có lo ngại rằng ngành công nghiệp này có thể bị ảnh hưởng thêm bởi một cuộc chiến thương mại nếu Brussels đáp trả lại bằng cách trả đũa thuế quan lên Hoa Kỳ. Một sự kiện như vậy có thể làm tăng chi phí cho người tiêu dùng ở cả Hoa Kỳ và Châu Âu và đặc biệt là ảnh hưởng đến Đức, gã khổng lồ về ô tô của châu lục này.
Viện Kinh tế Đức dự đoán rằng nếu Trump áp thuế 20 phần trăm đối với EU, nền kinh tế Đức có thể thiệt hại tới 192,5 tỷ đô la trong bốn năm.
Những chi phí đó cũng sẽ có hiệu ứng lan tỏa ở các khu vực Trung và Đông Âu vốn phụ thuộc vào sản xuất ô tô.
Nguồn tin: xangdau.net/RFE/RL
