Tiến Ä‘ôÌ£ dÆ°Ì£ án châÌ£m khoảng 9 năm so vá»›i Nghị quyết của Quốc há»™i; tổng mức Ä‘âÌ€u tÆ° Ä‘ã tăng gấp Ä‘ôi, lên 3.053,5 triêÌ£u USD so với dÆ°Ì£ kiến ban Ä‘âÌ€u, song hiêÌ£u quả kinh tế vẫn chÆ°a rõ ràng...

Đó laÌ€ băn khoăn của hâÌ€u hết Ä‘aÌ£i biểu trong phiên thảo luâÌ£n vêÌ€ dÆ°Ì£ án NhaÌ€ máy loÌ£c dâÌ€u Dung Quất sáng 11.11. NhiêÌ€u Ä‘aÌ£i biểu cũng Ä‘êÌ€ nghiÌ£, Chính phủ phải báo cáo bổ sung môÌ£t số thông tin Ä‘ể Quốc hôÌ£i nắm bắt tổng thể trước khi thông qua NghiÌ£ quyết công nhận kết thúc việc xây dá»±ng dá»± án naÌ€y.

“Cần mổ xẻ phân tích thêm trÆ°á»›c khi Quốc hôÌ£i ban hành Nghị quyết kết thúc dá»± án trọng Ä‘iểm quốc gia về nhà máy lọc dầu Dung Quất, bởi những thông tin trong báo cáo Chính phủ là chÆ°a đủ”, Ä‘aÌ£i biểu Nguyá»…n Ngọc Hòa (TP.HCM) nêu ý kiến.

Cần làm rõ lời hay lá»—

Nhà máy lọc dầu Dung Quất áº¢nh: TL

ĐaÌ£i biểu HoÌ€a phân tích, trÆ°á»›c hết cần có so sánh toàn bá»™ dá»± án tá»›i ngày hôm nay đối chiếu vá»›i mục tiêu ban đầu khi Quốc hôÌ£i thông qua dá»± án này, đạt đến mức Ä‘á»™ thế nào. Trong số các mục tiêu đặt ra, có mục tiêu quan trọng là phấn đấu nhận chuyển giao công nghệ, sau Ä‘ó vÆ°Æ¡n lên làm chủ công nghệ, muÌ£c tiêu naÌ€y chÆ°a Ä‘Æ°Æ¡Ì£c laÌ€m rõ.

“Chúng ta cũng không thể chỉ dừng ở sản xuất xăng dầu mà còn phải tối Ä‘a hóa toàn bá»™ sản phẩm, phụ phẩm của ngành công nghiệp này nhÆ° công nghiệp nhá»±a đường chẳng haÌ£n. Xét về khía cạnh kinh tế, chúng ta sản xuất được xăng dầu, Ä‘áp ứng 30% nhu câÌ€u, nhÆ°ng chÆ°a trả lời được hai câu hỏi: So vá»›i việc xuất dầu thô thì giá thành Ä‘Æ°a vào nhà máy này thế nào? ThaÌ€nh phẩm so vá»›i giá nhập khẩu thấp hay cao hÆ¡n? Chúng ta bỏ ra hÆ¡n 3 tá»· USD, trong vòng bao lâu sẽ thu hồi vốn?”, ông Hòa nói.

Phó chủ tịch Quốc hôÌ£i Huỳnh Ngọc SÆ¡n chung quan Ä‘iểm: “Nên hết sức cân nhắc việc Quốc hôÌ£i ra Nghị quyết về kết thúc giám sát khi dá»± án vẫn chÆ°a thể quyết toán. Ngoài việc nêu thành tích, nêu chậm tiến Ä‘ôÌ£ thì nhiêÌ€u thông tin chÆ°a rõ. Tổng mức Ä‘âÌ€u tÆ° dÆ°Ì£ kiến tÆ°Ì€ 1,5 tỷ USD Ä‘ã voÌ£t lên gấp Ä‘ôi vẫn chÆ°a được quyết toán, kiểm toán. Trong 9 năm kéo dài thêm Ä‘ó Ä‘ã kéo theo bao nhiêu khó khăn cho Quảng Ngãi, nhÆ° mất vật liệu”.

“DÆ°Ì£ án lỗ hay lãi so với tổng vốn Ä‘âÌ€u tÆ°, lỗ nhiêÌ€u hay lỗ ít? Tôi cho rằng, nên giao Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c kiểm toán nhaÌ€ máy để Ä‘ánh giá cuÌ£ thể vêÌ€ chi phí phát sinh, hiêÌ£u quả dÆ°Ì£ án”, Ä‘aÌ£i biểu Chu SÆ¡n HaÌ€ (HaÌ€ NôÌ£i) nói.

ĐêÌ€ nghiÌ£ kiểm toán Ä‘ối với dÆ°Ì£ án nhâÌ£n Ä‘Æ°Æ¡Ì£c sÆ°Ì£ Ä‘ôÌ€ng tiÌ€nh của nhiêÌ€u Ä‘aÌ£i biểu khác nhÆ° Ä‘aÌ£i biểu Nguyễn ThiÌ£ NguyêÌ£t HÆ°Æ¡Ì€ng, Nguyễn NgoÌ£c ĐaÌ€o. ĐaÌ£i biểu HÆ°Æ¡Ì€ng nói: “Vốn đầu tÆ° tăng lên có nghĩa giá thành phẩm Ä‘á»™i lên, không dễ caÌ£nh tranh với sản phẩm nhâÌ£p khẩu. Chính phủ câÌ€n làm rõ để thấy nhà máy phải tạo ra cÆ¡ há»™i cho người tiêu dùng dùng vá»›i giá rẻ hÆ¡n. TâÌ£p Ä‘oaÌ€n DâÌ€u khí phải giải trình: mức đầu tÆ° lớn nhÆ° vậy tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i quyền lợi người dân được hưởng”.

Phải tiếp tuÌ£c giám sát

Đại biểu Quốc há»™i Trần Du Lịch áº¢nh: SGGP

Đại biểu Trần Du Lịch (TPHCM) cho rằng, hiêÌ£n nay rất khó Ä‘ể luâÌ£n chứng vêÌ€ hiêÌ£u quả kinh tế của dÆ°Ì£ án. Ông kể: “Tôi Ä‘ã đến Dung Quất, thấy khu Ä‘ô thị Vạn Tường quy hoạch rất đẹp nhÆ°ng ít người ở. Rất ít lao Ä‘á»™ng địa phÆ°Æ¡ng được làm ở Ä‘ó. Do vâÌ£y, có thể nói, về phÆ°Æ¡ng diện lan tỏa kinh tế của dÆ°Ì£ án là chÆ°a rõ”.

Theo Ä‘aÌ£i biểu này, cần đặt mục tiêu thời gian tá»›i phải tập trung không chỉ lọc dầu mà là ngành công nghiệp hóa dầu, tạo ra được ngành công nghiệp phụ trợ từ NMLDDQ. Kinh nghiệm cho thấy, muốn phát triển khu vÆ°Ì£c naÌ€o Ä‘ó, câÌ€n phải có khâu hâÌ£u câÌ€n (diÌ£ch vuÌ£, nhân lÆ°Ì£c.

“Chẳng haÌ£n nhÆ° Bình DÆ°Æ¡ng, Đồng Nai phát triển được là vì có hâÌ£u câÌ€n laÌ€ TP.HCM. Khu kinh tế Chu Lai và Dung Quất muốn phát triển, ĐaÌ€ Nẵng phải Ä‘Æ°Æ¡Ì£c xác Ä‘iÌ£nh laÌ€ hâÌ£u câÌ€n. Muốn vậy, phải Æ°u tiên số môÌ£t cho phát triển đường cao tốc qua Đà Nẵng”, ông Lịch nói.

Trong khi Ä‘ó, theo các Ä‘aÌ£i biểu, hiêÌ£u quả vêÌ€ xã hôÌ£i, giải quyết công ăn viêÌ£c laÌ€ của dÆ°Ì£ án NMLDDQ cũng coÌ€n chÆ°Ì€ng mÆ°Ì£c. Phó chủ nhiệm văn phòng Quốc há»™i Nguyá»…n Đức HiêÌ€n (Quảng Ngãi) cho biết: "Cả nhaÌ€ máy chủ yếu laÌ€ công nhân kỹ thuâÌ£t laÌ€nh nghêÌ€ trong khi công nghiêÌ£p phuÌ£ trÆ¡Ì£ chÆ°a có Ä‘iêÌ€u kiêÌ£n phát triển. Do vâÌ£y, số lao Ä‘ôÌ£ng Ä‘Æ°Æ¡Ì£c giải quyết viêÌ£c laÌ€m rất ít ỏi".

“HiêÌ£u quả vêÌ€ xã hôÌ£i không có giÌ€ ghê gớm, muÌ£c tiêu taÌ£o Ä‘ôÌ£ng lÆ°Ì£c kinh tế cho miêÌ€n Trung cũng chÆ°a thấy rõ trong báo cáo naÌ€y. Tôi cho rằng, không nhất thiết phải ban haÌ€nh nghiÌ£ quyết vêÌ€ Dung Quất. CoÌ€n rất nhiêÌ€u vấn Ä‘êÌ€ nhÆ° di dân tái Ä‘iÌ£nh cÆ°, môi trÆ°Æ¡Ì€ng, an ninh quóc phoÌ€ng, Quốc hôÌ£i vẫn phải tiếp tuÌ£c giám sát”, ông HiêÌ€n nêu ý kiến.

NhiêÌ€u Ä‘aÌ£i biểu chung quan Ä‘iểm, Quốc hôÌ£i câÌ€n tiếp tuÌ£c giám sát công triÌ€nh naÌ€y, rút ra baÌ€i hoÌ£c nghiêm túc Ä‘ể những tôÌ€n taÌ£i, haÌ£n chế của dÆ°Ì£ án. ĐôÌ€ng thÆ¡Ì€i, Chính phủ phải nâng cao hiêÌ£u quả quản lý, Ä‘iêÌ€u haÌ€nh Ä‘ể xử lý vấn Ä‘êÌ€ môÌ£t lÆ°Æ¡Ì£ng xăng dâÌ€u rất lớn vÆ°Ì€a qua biÌ£ tôÌ€n kho, trong khi chúng ta vẫn phải bỏ ra môÌ£t khoản ngoaÌ£i têÌ£ không nhỏ Ä‘ể nhâÌ£p khẩu xăng dâÌ€u.

Nguồn: SGTT