- Trong ngắn hạn, nguồn thu nào sẽ bù đắp cho số hụt thu từ dầu khí nếu giá dầu quốc tế còn rÆ¡i?

Số thu từ dầu thô mà ngân sách nhà nÆ°á»›c có được năm ngoái lá»›n hÆ¡n gấp hai lần toàn bá»™ số chi cho ngành y tế. Đấy má»›i chỉ ở chiều xuất khẩu. Nếu tính cả số thu từ nhập khẩu xăng dầu thành phẩm, hẳn sá»± Ä‘óng góp của dầu khí vào ngân khố quốc gia không thấp hÆ¡n bao nhiêu so vá»›i mức chi cho đầu tÆ° phát triển. Trong bối cảnh doanh nghiệp khó khăn, năng suất lao Ä‘á»™ng thấp, liệu dầu thô có tiếp tục trở thành cứu tinh đối vá»›i ngân sách, phụ thuá»™c vào sá»± biến Ä‘á»™ng giá của nó trên thị trường quốc tế, nÆ¡i tầm kiểm soát của Việt Nam không vá»›i tá»›i được!

Dá»± toán 98 Ä‘ô la Mỹ/thùng

Giá dầu thô mà ngân sách dá»± toán cho số thu năm nay là 98 Ä‘ô la Mỹ/thùng, khá hợp lý vì từ giữa năm 2011 giá dầu thế giá»›i luôn ở mức cao. Suốt tám tháng đầu năm 2014, giá dầu quốc tế dao Ä‘á»™ng quanh mức 100 Ä‘ô la Mỹ/thùng. Trên thá»±c tế, trong ba quí đầu năm giá dầu thanh toán bình quân của Việt Nam cao hÆ¡n nhiều so vá»›i dá»± toán.

Từ đầu tháng 9-2014, giá dầu quốc tế liên tục lao dốc, có lúc chạm 76,3 Ä‘ô la Mỹ/thùng, cách xa mức dá»± toán của ngân sách. Trong trường hợp giá dầu không tăng lại trên mức 80 Ä‘ô la Mỹ/thùng, số thu ngân sách từ dầu thô trong quí cuối cùng của năm nay và năm sau sẽ bị ảnh hưởng nhiều.

Má»™t trong những doanh nghiệp lá»›n nhất ngành dầu khí Việt Nam là liên doanh Vietsovpetro. Hàng năm tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (PVN) được chia từ liên doanh này và từ các hợp đồng phân chia sản phẩm vá»›i các đối tác khác khoảng 10.000-20.000 tỉ đồng, tùy năm.

TrÆ°á»›c Ä‘ây, PVN được giữ lại má»™t ná»­a con số được chia để tái đầu tÆ°, nhÆ°ng gần Ä‘ây mức phân chia giữa tập Ä‘oàn và ngân sách Ä‘ã chuyển sang tá»· lệ 25/75. Nay khi giá dầu giảm, lợi nhuận được chia từ các đối tác sẽ giảm Ä‘i, và hiển nhiên là công cuá»™c đầu tÆ° cả trong và ngoài nÆ°á»›c của PVN sẽ chịu tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp.

Trong cuá»™c họp báo công bố kết quả kinh doanh ná»­a đầu năm 2014, tập Ä‘oàn cho biết ở nÆ°á»›c ngoài PVN hiện Ä‘ang hợp tác khoan vá»›i các nÆ°á»›c 11 giếng dầu, trong Ä‘ó 9 giếng Ä‘ã kết thúc và 2 giếng Ä‘ang thi công. Theo báo cáo tài chính năm 2012 được Deloitte kiểm toán, chi phí phát triển mỏ cho các hợp đồng dầu khí ở nÆ°á»›c ngoài đến ngày 31-12-2012 của PVN lên tá»›i 19.774 tỉ đồng. Những liên doanh tầm cỡ nhất trong mảng đầu tÆ° ra nÆ°á»›c ngoài của tập Ä‘oàn là Rusvietpetro và Gazpromviet tại Nga; Petrocamareo tại Venezuela, ba liên doanh tại Singapore.

Sẽ linh hoạt thuế suất?

Tổng cục Hải quan cho biết số thu thuế nhập khẩu xăng dầu trong 10 tháng đầu năm tăng 19,4% so vá»›i cùng kỳ. Rõ ràng nhu cầu tiêu thụ xăng và các sản phẩm dầu của Việt Nam ngày càng tăng. Quan trọng là giá xăng dầu nhập khẩu tăng Ä‘ã trá»±c tiếp làm tăng số thu thuế. Bây giờ giá xăng nhập giảm, giá bán lẻ cÅ©ng giảm, số thuế thu được trên má»—i lít xăng bán ra Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên giảm theo.

Để đảm bảo nguồn thu, phÆ°Æ¡ng thức khả dÄ© mà Bá»™ Tài chính không thể không tính tá»›i là Ä‘iều chỉnh nâng thuế nhập khẩu xăng dầu. Khung thuế suất nhập khẩu xăng dầu rất rá»™ng, từ 0-40%. Hiện mức thuế áp dụng cho nhập khẩu xăng là 18%, dầu hỏa 16%, dầu mazut 15%, dầu diesel 14%. Khi thuế suất tăng, giá bán lẻ xăng và dầu các loại sẽ không thể giảm tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức giảm quốc tế. Lúc Ä‘ó người tiêu dùng sẽ thiệt.

Giá xăng dầu là má»™t trong những yếu tố ảnh hưởng đến lạm phát. Trong rủi có may. Do sức mua yếu, từ đầu năm đến nay chỉ số giá tiêu dùng CPI chỉ tăng 2,36% so vá»›i cuối năm ngoái, thấp nhất trong 11 năm. CPI tháng 11 được dá»± báo sẽ không có nhiều biến Ä‘á»™ng, thậm chí có thể chỉ tăng yếu á»›t 0,1-0,2% so vá»›i tháng 10 do lần gần Ä‘ây nhất giá xăng bán lẻ Ä‘ã giảm tá»›i 950 đồng/lít.

Ở phía doanh nghiệp, dù muốn hay không PVN sẽ phải lên kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp vá»›i giá dầu thô quốc tế, trong Ä‘ó có chỉ tiêu ná»™p ngân sách nhà nÆ°á»›c. Báo cáo tài chính Ä‘ã kiểm toán năm 2013 của tập Ä‘oàn chỉ ra chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2012 của PVN là 17.848 tỉ đồng; năm 2013 là 19.298 tỉ đồng. Vá»›i sức rÆ¡i khoảng 25% của giá dầu thô quốc tế từ tháng 9-2014 tá»›i nay, PVN không thể ná»™p ngân sách nhiều nhÆ° năm ngoái nếu không tăng sản lượng khai thác và kim ngạch xuất khẩu. Mức Ä‘iều chỉnh, thí dụ, 10-15% số ná»™p ngân sách của tập Ä‘oàn đủ bằng số thu ngân sách má»™t năm của má»™t số địa phÆ°Æ¡ng.

Trong khi Ä‘ó, những diá»…n biến trên thị trường dầu thô quốc tế cho thấy “cuá»™c chiến giá dầu” (xem TBKTSG số 43, ngày 23-10-2014) má»›i chỉ bắt đầu và nó sẽ làm thay đổi cục diện địa chính trị thế giá»›i. Đồng rúp Nga Ä‘ang mất giá từng ngày má»™t phần cÅ©ng bởi giá dầu. Việt Nam Ä‘ang khởi Ä‘á»™ng má»™t số dá»± án lọc dầu má»›i và mở rá»™ng những dá»± án vá»›i số vốn đầu tÆ° hàng chục tỉ Ä‘ô la Mỹ. Các dá»± án này không thể nằm ngoài tầm ảnh hưởng của giá dầu.

Nhìn xa hÆ¡n, liệu có sá»± liên quan nào Ä‘ó giữa biến Ä‘á»™ng giá dầu thô và giá cả các mặt hàng năng lượng, nông sản, kim loại quý trên thị trường hàng hóa toàn cầu? ChÆ°a biết mối quan hệ giữa chúng sẽ Ä‘i về Ä‘âu, nhÆ°ng Việt Nam không chỉ xuất dầu thô, Việt Nam còn xuất khẩu cao su, cà phê, tiêu, gạo...; xuất than Ä‘á và nhập than Ä‘á... Có lẽ Ä‘ã đến lúc các nhà hoạch định chính sách nên quan tâm nhiều hÆ¡n đến giá dầu vì dầu thô là câu chuyện của ngân sách trÆ°á»›c mắt và cả nền kinh tế lâu dài.

Nguồn tin: Thesaigontimes