- Cổ phiếu dầu khí Ä‘ã có bảy tháng diá»…n biến tồi tệ hÆ¡n những gì giá»›i đầu tÆ° hình dung. Giờ Ä‘ây khi giá dầu thô lại ở sát ngưỡng 45 Ä‘ô la Mỹ/thùng, bá»™ phận nghiên cứu của các ngân hàng đầu tÆ° và các nhà môi giá»›i quốc tế dá»± báo giá của chúng có thể còn về 40 Ä‘ô la Mỹ/thùng, thậm chí thấp hÆ¡n bởi nguồn cung dÆ° thừa khắp nÆ¡i trên thế giá»›i và Iran chuẩn bị được dỡ bỏ lệnh cấm vận kéo dài nhiều năm.

Bá»™ Tài chính - nÆ¡i quản lý, Ä‘iều hành thu chi ngân sách - có lẽ Ä‘ang “ngấm” hÆ¡n bao giờ hết tác Ä‘á»™ng của giá dầu. Những hy vọng giá dầu dao Ä‘á»™ng bình quân 60 Ä‘ô la Mỹ/thùng Ä‘ang trở nên ngày má»™t xa hÆ¡n, nói gì đến 100 Ä‘ô la Mỹ/thùng nhÆ° dá»± toán của ngân sách. Đành rằng khi xây dá»±ng dá»± toán ngân sách năm 2015, giá dầu quốc tế vẫn còn ở mức cao, nhÆ°ng tháng 12 năm ngoái, giá dầu Ä‘ã giảm chóng mặt. Bất chấp Ä‘iều Ä‘ó, Bá»™ Tài chính vẫn không Ä‘iều chỉnh nguồn thu từ dầu khí cho phù hợp vá»›i mặt bằng giá má»›i. Điều này Ä‘ã ảnh hưởng đến các dá»± toán chi ngân sách và rõ ràng nó làm cho Ä‘iều hành ngân sách trở nên khó khăn hÆ¡n.

Những giải pháp mà Bá»™ Tài chính đề xuất nhÆ° vay từ quỹ dá»± trữ ngoại hối quốc gia, vay từ Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c được lý giải đều nằm trong sá»± cho phép của quy định pháp luật, mà cụ thể ở Ä‘ây là Luật Ngân sách. Đại diện của bá»™ còn giải thích rõ Ä‘ó là các nghiệp vụ của Kho bạc Nhà nÆ°á»›c. Những giải thích này không sai, nhÆ°ng bản thân cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng hiểu sâu xa rằng muốn có tiền cho ngân sách vay dù là ngắn hạn, Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c phải phát hành thêm tiền, mà nhÆ° vậy là đụng chạm đến lạm phát, đến ổn định giá trị đồng tiền ná»™i. Người đứng đầu Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c, trong lần trả lời phỏng vấn TBKTSG trÆ°á»›c Ä‘ây, khẳng định “không có chuyện Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c in tiền cho ngân sách chi tiêu”. Liệu khẳng định trên tá»›i Ä‘ây có được giữ nguyên khi đại diện ngành ngân hàng má»›i Ä‘ây lên tiếng “Ä‘ang xem xét đề xuất cho ngân sách vay 30.000 tỉ đồng của Bá»™ Tài chính”.

Quản lý ngân sách cÅ©ng giống nhÆ° các bà ná»™i trợ và không ai giỏi hÆ¡n các bà ấy. Giá cả thá»±c phẩm, rau quả, lÆ°Æ¡ng thá»±c lên xuống ở chợ, siêu thị thế nào, các bà ná»™i trợ đều tá»± Ä‘iều tiết được cho hợp vá»›i gói tiền mà họ có trong tay cả, để làm sao đảm bảo bữa ăn vẫn ngon miệng cho cả gia Ä‘ình dù chất đạm, chất rau có thể thay đổi ít nhiều. Ngân sách cÅ©ng phải thế, liệu cÆ¡m gắp mắm.

Từ khi còn là Bá»™ trưởng Tài chính, Chủ tịch Quốc há»™i Nguyá»…n Sinh Hùng có má»™t khẩu hiệu Ä‘ã trở thành quen thuá»™c cho ngân sách, hầu nhÆ° năm nào cÅ©ng áp dụng “thu không thể lùi, chi không thể tiến”. Hiện nay, vế đầu tiên “thu không thể lùi” Ä‘ang được ngành tài chính tập trung tháo gỡ quyết liệt. Bằng chứng là đốc thúc các doanh nghiệp nợ đọng thuế phải gấp rút ná»™p thuế, tăng cường hậu kiểm.

Vế thứ hai liên quan đến chi ngân sách chÆ°a thấy Bá»™ Tài chính nói đến nhiều. Có lẽ bá»™ không muốn dùng đến câu “thắt lÆ°ng buá»™c bụng” trong bối cảnh nền kinh tế Ä‘ang Ä‘òi hỏi được tăng trưởng, và nhất là khi sá»± tăng trưởng phụ thuá»™c chủ yếu vào việc thá»±c hiện các dá»± án cÆ¡ sở hạ tầng, giao thông. Tuy nhiên, nếu không “thắt lÆ°ng buá»™c bụng”, bá»™i chi ngân sách vượt quá chỉ tiêu Quốc há»™i phê duyệt là chuyện phải đến và sá»± an toàn của nợ công có thể không dừng lại ở mức cảnh báo.

CÅ©ng cần phải thấy rằng thu ngân sách hiện nay Ä‘ang phụ thuá»™c không nhỏ vào nguồn thuế nhập khẩu, trong Ä‘ó có thu từ nhập khẩu ô tô nguyên chiếc và sản phẩm thép, phôi thép. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, bảy tháng đầu năm nay nhập khẩu xe nguyên chiếc lên tá»›i 1,7 tỉ Ä‘ô la Mỹ, chiếm 50% giá trị nhập siêu. Thuế Ä‘ánh trên nhập khẩu xe ô tô của Việt Nam vẫn thuá»™c hàng cao nhất thế giá»›i và dÄ© nhiên Ä‘ây là nguồn thu ngân sách Ä‘áng kể. Kế Ä‘ó thép và phôi thép nhập khẩu từ Trung Quốc (còn cao hÆ¡n nhập khẩu ô tô nguyên chiếc) Ä‘ang khiến các doanh nghiệp sản xuất thép trong nÆ°á»›c Ä‘iêu đứng vì hàng ná»™i không đủ sức cạnh tranh về giá. Ngành chăn nuôi Ä‘ang đứng trÆ°á»›c viá»…n cảnh không tÆ°Æ¡i sáng khi TPP được ký kết, nhÆ°ng quả trứng của người chăn nuôi cõng trên lÆ°ng bao nhiêu thứ phí thì Quốc há»™i Ä‘ã phải nói Ä‘i nói lại nhiều lần. Để thu chi ngân sách hợp lý, câu chuyện sẽ không thể chỉ dừng ở việc phải tuân thủ ká»· luật ngân sách, mà quan trọng hÆ¡n là má»™t tầm nhìn về chiến lược cho ngân sách cả ngắn và trung, dài hạn dá»±a trên nguồn lá»±c thá»±c tế.

Trở lại vá»›i giá dầu quốc tế. Không chỉ dầu thô, các nguyên liệu hàng hóa trên thế giá»›i cÅ©ng Ä‘ang biến Ä‘á»™ng rất mạnh, và các đồng tiền quốc tế Ä‘ang “nhảy nhót”. Đồng Ä‘ô la Canada lên xuống từng ngày theo giá dầu. Đồng rúp Nga phập phù theo giá dầu. Đồng tiền Việt Nam chÆ°a chuyển đổi được, nên ít nhiều không nằm trong vòng xoáy trá»±c tiếp Ä‘ó. Nói thế để thấy những biến Ä‘á»™ng tài chính quốc tế Ä‘ang ngày má»™t tác Ä‘á»™ng mạnh mẽ hÆ¡n đến các quyết sách của các cÆ¡ quan quản lý trong nÆ°á»›c. Lúc này là lúc tÆ° duy ngân sách phải được nâng cấp, nếu không thá»­ thách có thể biến thành rào cản khó vượt qua.

Nguồn tin: Thesaigontimes