Ngành công nghiệp dầu mỏ trì trệ của Iraq Ä‘ang dần phục hồi trở lại. Các chuyên gia cho rằng đến cuối năm 2010, dầu mỏ Iraq còn có thể cạnh tranh vá»›i các “ông trùm” dầu mỏ trên thế giá»›i. Tuy vậy vẫn còn những trở ngại phía trÆ°á»›c. Thành công dá»±a vào đầu tÆ° quốc tế. Bá»™ dầu mỏ Iraq Ä‘ã kí hợp đồng vá»›i rất nhiều công ty trên thế giá»›i nhằm phát triển các mỏ dầu và tăng sản lượng lên 11 triệu thùng/ngày trong 7 năm tá»›i. Đó sẽ là má»™t sá»± phát triển mạnh mẽ giúp ngành dầu mỏ Iraq đứng ngang hàng vá»›i các nhà sản xuất dầu mỏ hàng đầu của Nga và các nÆ°á»›c trong OPEC. James Placke, thành viên của Hiệp há»™i nghiên cứu năng lượng Cambridge chuyên về vùng Trung Đông nói rằng: “Họ Ä‘ã tìm thấy rất nhiều dầu dÆ°á»›i lòng đất”. Trữ lượng dầu được tìm thấy tại Iraq hiện nay là 115 tỉ thùng, đứng thứ 3 sau Ả rập và Canada. Các nhà phân tích tin rằng trữ lượng dầu của Iraq còn nhiều hÆ¡n thế bởi người ta vẫn chÆ°a khai thác vùng dầu ở sa mạc phía tây của đất nÆ°á»›c. NhÆ°ng ngành công nghiệp dầu mỏ của Iraq Ä‘ã phải chịu sá»± quản lý kém cỏi và chiến tranh từ hàng thập kỉ nay.

Trong vài năm qua, bạo lá»±c và ná»™i chiến xoay quanh việc phân phối dầu khiến phần lá»›n các công ty dầu mỏ trên thế giá»›i tránh xa Iraq. Điều này Ä‘ã thay đổi vào cuối mùa hè năm ngoái khi BP và CNPC của Trung Quốc giành được quyền phát triển khu dầu mỏ lá»›n Rumayla gần thành phố miền nam của Basra. Ban đầu, chỉ có mỏ dầu Rumayla Ä‘áng thu hút vá»›i các công ty dầu mỏ quốc tế. Colin Lothia, nhà tÆ° vấn cao cấp của Wood Mackenzie nói rằng các Ä‘iều khoản thuê mỏ của Iraq dường nhÆ° quá khắt khe cho các đối tác. Iraq Ä‘ã thuê má»™t công ty thÆ°Æ¡ng thuyết có uy tín trên thế giá»›i nhằm đảm bảo Chính phủ sẽ thu hồi được 90% tổng doanh thu từ dầu mỏ. Đây là má»™t trong những tỉ giá về tiền bản quyền cao nhất trên thế giá»›i. Có thể nói Ä‘ây là má»™t Ä‘iều may mắn cho Iraq bởi trÆ°á»›c Ä‘ây, 75% sản lượng kinh tế đến từ 2,4 triệu thùng/ngày là má»™t con số tÆ°Æ¡ng đối nhỏ so vá»›i hiện tại.

Tuy vậy Ä‘iều khoản này là khá lá»›n cho các công ty dầu. Họ sẽ phải cấp vốn hoàn toàn cho các mỏ dầu nhÆ°ng được má»™t phần nhỏ lợi nhuận. Tuy vậy, việc các mỏ dầu ở những vùng khác Ä‘ang dần cạn kiệt và nhu cầu tìm kiếm thêm nguồn dầu để há»— trợ giá cổ phiếu khiến các công ty dầu mỏ lá»›n Ä‘ã đồng ý vá»›i các Ä‘iều khoản “khắc nghiệt” được Ä‘Æ°a ra. Vào tháng 12 năm nay, các công ty dầu mỏ sẽ đấu thầu ít nhất 9 mỏ dầu chính của Iraq. Các công ty này không chỉ đến từ các nÆ°á»›c thuá»™c liên minh Anh-Mỹ trong cuá»™c lật đổ chế Ä‘á»™ Saddam Hussein, nhÆ° Exxon ( XOM, Fortune 500), Shell ( RDSA) và BP (BP), mà cả các công ty dầu mỏ của các nÆ°á»›c khác cÅ©ng tham gia vào cuá»™c chÆ¡i: Lukoil của Nga, CNPC của Trung Quốc và Petronas của Malaysia.

Bản hợp đồng vá»›i những Ä‘iều khoản đầy tính khắc nghiệt này có được thá»±c hiện hay không lại là chuyên khác. Trong tÆ°Æ¡ng lai, chúng có thể sẽ được sá»­a đổi hoặc nhiều khả năng là chúng sẽ được thÆ°Æ¡ng lượng lại trong má»™t bản hợp đồng khác. Rất nhiều nhà phân tích cho rằng các công ty dầu mỏ đến Iraq vá»›i những đề xuất thấp chỉ để đảm bảo về việc thiết lập lịch sá»­ làm việc tại nÆ°á»›c này chứ không được đề ra giá thầu trong tÆ°Æ¡ng lai. Ảnh hưởng đến giá thị trường Sản xuất dầu tại Iraq được kỳ vọng duy trì ở mức 2,5 triệu thùng/ngày trong năm tá»›i hoặc 2 năm tiếp theo khi các nhà lập pháp phê chuẩn hợp đồng và an ninh tiếp tục được tăng cường. Nếu ngăn chặn được những sá»± phát triển khó lường và tình hình an ninh được củng cố thì các công nhân dầu mỏ từ nÆ°á»›c ngoài sẽ bắt đầu vào Iraq trong má»™t vài năm tá»›i. Iraq sẽ còn nhiều việc phải làm. Ngoài việc khoan những giếng dầu má»›i và phục hồi lại những giếng dầu cÅ©, còn cần sá»­a chữa, mở rá»™ng những ống dẫn dầu lá»›n chạy qua đất nÆ°á»›c và các phÆ°Æ¡ng tiện vận chuyển đến phía nam Basra. NhÆ°ng ở ngay giữa cuá»™c suy thoái toàn cầu này, có rất ít những công nhân lành nghề và những vật liệu cần thiết để đủ sức tham gia vào dá»± án lá»›n.

Trong vài thập kỉ trở lại Ä‘ây, cÅ©ng giống nhÆ° nhiều nÆ°á»›c khác, Iraq thiếu trầm trọng công nhân có tay nghề cao. Hầu hết các chuyên gia đều nhận định 11 triệu thùng/ngày là má»™t mục tiêu xa vời. Con số từ 6 triệu thùng đến 10 triệu thùng có lẽ là hợp lý hÆ¡n. Dù thấp hÆ¡n nhÆ°ng Ä‘ó vẫn là má»™t bÆ°á»›c nhảy Ä‘áng kể trong nguồn cung dầu thế giá»›i trong thời gian tÆ°Æ¡ng đối ngắn. Nó còn có thể giữ dầu ở mức giá thấp hÆ¡n và khiến mối quan hệ trong OPEC thêm căng thẳng. Ông Fadhil Chalabi, giám đốc Ä‘iều hành trung tâm nghiên cứu năng lượng toàn cầu và là cá»±u tổng thÆ° ký OPEC Ä‘ã viết trong má»™t văn kiện gần Ä‘ây: “Bá»™ Dầu mỏ Iraq dường nhÆ° không quan tâm liệu thị trường thế giá»›i có thể tiêu thụ thêm dầu và ảnh hưởng của nó lên giá dầu trong những thập ká»· tá»›i nhÆ° thế nào”. Ông James Williams, má»™t nhà kinh tế năng lượng về dầu và khí của WTRG Economics nhìn nhận má»™t cách thẳng thắn “Trong vài thập kỉ gần Ä‘ây thì hòa bình ở Iraq có thể sẽ là mối Ä‘e dọa lá»›n nhất cho OPEC trong nhiều thập ká»· qua, đặc biệt là về giá dầu”. Tuy nhiên, theo hạn ngạch của OPEC thì Iraq sẽ phải tốn kém kha khá để đạt được sản lượng 11 triệu thùng/ngày rồi lại phải giảm gần má»™t ná»­a trong số Ä‘ó. Và không có vẻ nhÆ° Iraq muốn tràn vào thị trường và làm hạ giá dầu.

CNN