Giá dầu thế giá»›i tăng vọt lên mức cao nhất trong 43 tháng qua. Giá»›i chuyên gia kinh tế khẳng định giá»›i đầu cÆ¡ Ä‘ang lợi dụng tình trạng căng thẳng ở Trung Đông để đẩy giá dầu lên cao và kiếm lãi lá»›n.

Theo AFP, trong phiên giao dịch ngày 2-3, giá dầu trên sàn giao dịch New York giảm nhẹ còn 108,83 USD/thùng. TrÆ°á»›c Ä‘ó có lúc giá dầu Ä‘ã tăng lên sát ngưỡng 109 USD/thùng, mức cao nhất kể từ tháng 7-2008 sau khi có tin nổ đường ống dẫn dầu ở Saudi Arabia. Giá dầu liên tục tăng kể từ khi Liên minh châu Âu (EU) cấm vận dầu khí Iran và Tehran Ä‘e dọa Ä‘óng cá»­a eo biển Hormuz, nÆ¡i 2/3 lượng dầu thế giá»›i Ä‘i qua.

Tạp chí Forbes dẫn lời má»™t số chuyên gia năng lượng khẳng định trên thá»±c tế nạn đầu cÆ¡ má»›i là nguyên nhân chính đẩy giá dầu tăng vọt. Họ Æ°á»›c tính nếu không có đầu cÆ¡, giá dầu chỉ dao Ä‘á»™ng ở mức 74,61 USD/thùng. Theo Forbes, tính đến ngày 23-2 giá»›i đầu cÆ¡ Ä‘ã ôm các hợp đồng giao dịch kỳ hạn tá»›i 233,9 triệu thùng dầu, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng lượng dầu Iran cung cấp cho các nÆ°á»›c Tây Âu nhÆ° Pháp, Bỉ, Hi Lạp, Ý và Tây Ban Nha trong vòng má»™t năm.

Theo CNN, má»™t số quan chức Hãng năng lượng Exxon-Mobil và Ngân hàng Goldman Sachs cho rằng trên thá»±c tế đầu cÆ¡ chiếm tá»›i 40% giá dầu. CNN dẫn lời thượng nghị sÄ© Bernie Sanders, thành viên Ủy ban Năng lượng và tài nguyên Thượng viện Mỹ, cho biết hiện giá»›i đầu cÆ¡ kiểm soát gần 80% thị trường hợp đồng giao dịch kỳ hạn dầu, vượt xa ngưỡng 30% hồi 10 năm trÆ°á»›c Ä‘ây.

“Thủ phạm đẩy giá dầu tăng cao là Phố Wall. Những kẻ đầu cÆ¡ thu lợi lá»›n nhờ thao túng thị trường hàng hóa không được kiểm soát chặt chẽ - ông Sanders khẳng định - Người tiêu dùng Ä‘ang phải trả thêm “thuế đầu cÆ¡” khi mua xăng dầu”. Hạ nghị sÄ© Đảng Dân chủ Ed Markey mô tả thị trường giao dịch dầu Phố Wall là “miền Tây hoang dã”.

Trên thá»±c tế, năm 2010 Quốc há»™i Mỹ Ä‘ã thông qua luật cải tổ Phố Wall. Theo Ä‘ó, Ủy ban giao dịch hàng hóa kỳ hạn sẽ hạn chế lượng dầu từ các tay đầu cÆ¡ Phố Wall. Tuy nhiên sau hai năm, luật này vẫn chÆ°a được áp dụng đầy đủ. Theo CNN, các tổ chức vận Ä‘á»™ng hành lang của Phố Wall Ä‘ang yêu cầu má»™t tòa án liên bang ở Washington chặn luật này vá»›i lý do nó “không có cÆ¡ sở kinh tế, ảnh hưởng đến thị trường”.

Các nghị sÄ© Sanders và Markey kêu gọi Chính phủ Mỹ sá»›m thông qua quy định kiểm soát chặt chẽ hoạt Ä‘á»™ng đầu cÆ¡ dầu trên sàn giao dịch New York. Theo Reuters, má»›i Ä‘ây Ủy ban Chứng khoán quốc tế (IOSCO) cÅ©ng tuyên bố sẽ giám sát chặt chẽ hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan thông báo giá dầu (PRA). IOSCO cho rằng cần phải ngăn chặn nguy cÆ¡ các PRA ra thông báo giá sai lệch, tiếp tay cho giá»›i đầu cÆ¡.

Nhiều nghị sÄ© Mỹ yêu cầu chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama mở kho dá»± trữ dầu chiến lược để kéo giá dầu và giá xăng xuống. Nhà Trắng khẳng định trên thá»±c tế nguồn cung dầu hiện Ä‘ang dồi dào, bất chấp việc Iran bị cấm vận. Theo Reuters, CÆ¡ quan Thông tin năng lượng Mỹ cho biết trong vòng hai tháng qua, Saudi Arabia sản xuất 9,7 triệu thùng/ngày, cao hÆ¡n cùng kỳ năm ngoái 600.000 thùng/ngày.

Áp lá»±c lên giá xăng trong nÆ°á»›c

Theo các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu, sá»± căng thẳng của diá»…n biến giá dầu thô trên thị trường quốc tế Ä‘ã ảnh hưởng và gây áp lá»±c mạnh lên giá xăng dầu thành phẩm. Tại thị trường nhập khẩu xăng dầu chính của các doanh nghiệp VN là Singapore, phiên giao dịch ngày 1-3 xăng A92 ở mức 131,91 USD/thùng, dầu hỏa 133,87 USD/thùng, dầu AO 134,79 USD/thùng... Má»™t số phiên giao dịch trÆ°á»›c Ä‘ó, giá các mặt hàng xăng dầu còn đứng ở mức cao hÆ¡n. Trong Ä‘ó, lên đến đỉnh Ä‘iểm là phiên giao dịch ngày 27-2, giá xăng lên tá»›i 133,48 USD/thùng. Trong khi giá dầu DO lên tá»›i 137,86 USD/thùng, mức cao nhất trong nhiều tháng trở lại Ä‘ây ở phiên giao dịch ngày 24-2.

Các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu cho biết tính theo giá cÆ¡ sở trong má»™t số phiên giao dịch gần Ä‘ây, sau khi Ä‘ã được sá»­ dụng quỹ bình ổn giá ở mức 1.400 đồng/lít, giá cÆ¡ sở vẫn cao hÆ¡n giá bán lẻ 1.300-1.400 đồng/lít. Trong khi Ä‘ó, chi phí trên thá»±c tế mà doanh nghiệp lá»— còn cao hÆ¡n do mức chi phí kinh doanh định mức trong công thức tính giá cÆ¡ sở thấp hÆ¡n mức thá»±c tế doanh nghiệp phải chi. Hiện các doanh nghiệp cÅ©ng cắt giảm chiết khấu đối vá»›i các đại lý. Mức chiết khấu cao nhất hiện là 220-250 đồng/lít. Sau khi trừ chi phí vận chuyển, có đại lý chỉ còn nhận 50-70 đồng/lít.

Trong khi Ä‘ó, ông Nguyá»…n Hoài Giang - tổng giám đốc Công ty lọc hóa dầu Bình SÆ¡n, Ä‘Æ¡n vị quản lý vận hành Nhà máy lọc dầu Dung Quất - cho biết hiện trung bình má»—i tháng nhà máy Ä‘Æ°a ra thị trường khoảng 400.000 tấn xăng dầu các loại. Nhà máy có công suất thiết kế để Ä‘áp ứng khoảng 30% thị phần tiêu thụ xăng dầu ở thị trường trong nÆ°á»›c. Tuy nhiên, do công suất nhà máy hai năm trở lại Ä‘ây vẫn giữ nguyên, trong khi nhu cầu tiêu thụ của thị trường tăng nên hiện nhà máy chỉ nắm giữ 25-26% thị phần xăng dầu trong nÆ°á»›c. Do Ä‘ó, theo ông Giang, khó có thể sá»­ dụng nguồn xăng dầu sản xuất trong nÆ°á»›c để bình ổn thị trường. HÆ¡n nữa, hiện giá bán xăng dầu của Nhà máy lọc dầu Dung Quất được tính theo giá thế giá»›i. Dù sản xuất được nhÆ°ng sản phẩm của nhà máy cÅ©ng phải từ dầu thô, mà giá dầu thô chắc chắn phải theo giá thế giá»›i. ChÆ°a kể nguồn dầu thô đầu vào của nhà máy có đến 20% là nhập khẩu.

Nguồn tin: TNO