Cuộc tấn công vào các nhà máy dầu ở Ả Rập Xê-út cách đây hơn 10 ngày đã để lộ một châu Á “dễ bị tổn thương” trước sự gián đoạn nguồn cung do đang thiếu hụt dự trữ dầu khẩn cấp.

Mặc dù các tổ chức như Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đang tích cực điều phối dự trữ dầu chiến lược ở các nước thành viên trực thuộc, nhưng hầu hết các nước châu Á lại không phải là thành viên của IEA và cũng không thể tài trợ cho các chương trình dự trữ dầu dài hạn đắt tiền.

Đây thật sự là một vấn đề, bởi châu Á hiện là động lực tăng trưởng nhu cầu về dầu mỏ lớn nhất thế giới và sự phụ thuộc của khu vực vào nguồn cung dầu ở Trung Đông đã tăng nhanh hơn cả ở châu Âu hay Mỹ.

Ảnh minh họa

Ông Nobuo Tanaka, cựu Giám đốc điều hành IEA, cho biết hôm thứ Năm tuần trước (19/9), mặc dù IEA không cần phải cung cấp các nguồn cung ngay lập tức, nhưng cơ quan này cần phải chuẩn bị sẵn sàng cho sự gia tăng xung đột quân sự giữa Ả Rập Xê-út và Iran.

Cũng theo ông Tanaka, công suất tối đa của kho dầu mỏ dự trữ chiến lược IEA có thể không đủ nếu nguồn cung của cả Ả Rập Xê-út và Iran gặp trục trặc.

"Trong bối cảnh căng thẳng đang gia tăng với những rủi ro như vậy, IEA đã phải đối mặt với vấn đề lịch sử kể từ khi thành lập vào năm 1974", ông Tanaka nói.

Theo cơ quan phân tích S&P Global Platts Analytics, Ả Rập Xê-út xuất khẩu 7 triệu thùng dầu thô mỗi ngày trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 8 năm nay, 75% trong số đó, tương đương với 5,3 triệu thùng, xuất đi châu Á. Để so sánh thì con số này một năm trước đó chỉ là 4,8 triệu thùng mỗi ngày.

Năm nay, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc chiếm 83% thị phần xuất khẩu dầu sang châu Á của Ả Rập Xê-út, năm ngoái con số này là 81%. Trong khi các thành viên IEA, gồm Nhật Bản và Hàn Quốc, được yêu cầu phải có lượng dự trữ dầu tương đương 90 ngày nhập khẩu, thì Trung Quốc và Ấn Độ vẫn đang xây dựng kho trữ lượng dầu khẩn cấp.

"Ở hầu hết các nước châu Á không có chương trình dự trữ dầu khẩn cấp. Kho dự trữ dầu cần đầu tư một số tiền rất lớn vào cơ sở hạ tầng, cũng như chi phí cho việc mua và lưu trữ khối lượng lớn dầu trong một thời gian không xác định", Alex Yap, chuyên gia phân tích cao cấp tại S&P Global Platts Analytics cho biết.

Theo Alex Yap, trong khi các nhà xuất khẩu dầu mỏ như Indonesia hay Malaysia không cần kho dự trữ dầu khẩn cấp, thì các nước nhỏ không có đủ khả năng đầu tư vào một kho dầu tốn kém như vậy.

"Ấn Độ là một nhà nhập khẩu ròng dầu mỏ lớn, nhưng quốc gia này đã không đạt được tiến bộ đáng kể nào trong việc xây dựng các kho dầu dự trữ khẩn cấp", ông Yap nói thêm.

Theo số liệu chính thức, Ấn Độ đã nhập khẩu 226,6 triệu tấn dầu (4,55 triệu thùng mỗi ngày) trong năm tài khóa 2018 - 2019. Trong khi đó, nước này chỉ đưa vào kho dầu dự trữ khẩn cấp 11,83 triệu tấn, trữ lượng này tương đương với chưa đầy 20 ngày nhập khẩu.