Nắm bắt được nhu cầu của Ucraina muốn thoát khỏi tầm ảnh hưởng của Nga cả về chính trị lẫn kinh tế, đặc biệt là sá»± phụ thuá»™c của Kiev vào khí đốt từ Moskva, Tập Ä‘oàn ExxonMobil (Mỹ) Ä‘ã trúng thầu khai thác má»™t số mỏ dầu, khí quan trọng của Ucraina.

Hiện Ucraina Ä‘ang mở rá»™ng hợp tác vá»›i các công ty dầu mỏ nÆ°á»›c ngoài, nhằm thu hút vốn và công nghệ vào khai thác các mỏ dầu trên thềm lục địa của Ucraina tại Biển Đen. Song, việc ExxonMobil thâm nhập được vào thị trường dầu mỏ Ucraina là má»™t bất ngờ. Sau khi thắng thầu, tập Ä‘oàn này Ä‘ã thành lập má»™t liên doanh vá»›i Tập Ä‘oàn Shell (liên doanh giữa Anh và Hà Lan), Petrom (Rumani) và Công ty Dầu khí quốc gia Ucraina, Narda Ucraina. Tháng 8 vừa qua, liên doanh bốn bên này Ä‘ã thắng Tập Ä‘oàn Lukoil (Nga) trong vụ đấu thầu khai thác mỏ dầu khí tại Ucraina.

Theo Ä‘iều kiện mời thầu, các nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài phải Ä‘óng góp ngay lập tức vào ngân sách Ucraina 300 triệu USD và trong vòng 5 năm tiếp theo phải đầu tÆ° ít nhất 200 triệu USD cho công tác thăm dò. Ước tính, trữ lượng khí đốt của Ucraina vào khoảng 200-250 tỉ m3. Tổng đầu tÆ° để khai thác trữ lượng này phải ở mức 10-12 tỉ USD. Nếu khai thác thuận lợi, hàng năm Ucraina có thể có được 3-5 tỉ m³ khí đốt.

Biếm họa về việc Ucraina muốn thoát khỏi tầm ảnh hưởng của Nga

Má»™t số chuyên gia nhận định, đằng sau việc ExxonMobil tìm đến Ucraina còn có cả mục Ä‘ích chính trị của Washington, nhằm mở rá»™ng ảnh hưởng đối vá»›i Kiev. TrÆ°á»›c mắt, việc này chỉ phục vụ mục Ä‘ích kinh tế Ä‘Æ¡n thuần của giá»›i kinh doanh, nhÆ°ng về lâu dài, lợi ích chính trị và kinh tế có thể Ä‘an xen nhau. Mối quan tâm của Mỹ đối vá»›i khu vá»±c Biển Đen chính là các nguồn tài nguyên ở Ä‘ây. Nếu những năm 1990, Mỹ không xác định phải cạnh tranh vá»›i Nga để giành quyền kiểm soát các mỏ tài nguyên ở biển Caspian thì hiện nay việc giành thế thượng phong ở Biển Đen lại là nhiệm vụ hàng đầu. Vì thế, tháng 8 năm ngoái, Mỹ Ä‘ã ký vá»›i Tập Ä‘oàn Rosneft (Nga) hợp đồng cùng tiến hành thăm dò và khai thác các mỏ khoáng sản trên thềm lục địa của Nga ở Biển Đen. Má»›i Ä‘ây, Mỹ lại tiếp tục thắng thầu ở Ucraina.

Cả Nga và Ucraina đều quan tâm đến công nghệ và năng lá»±c tài chính của ExxonMobil. Tuy nhiên, các thỏa thuận hiện chÆ°a thể sá»›m mang lại kết quả vì trÆ°á»›c hết phải tiến hành thăm dò để Ä‘ánh giá đầy đủ trữ lượng rồi má»›i tiến hành khai thác công nghiệp. Ngoài ra, việc khai thác các nguồn năng lượng ở Biển Đen cÅ©ng tiềm ẩn nguy cÆ¡ xảy ra xung Ä‘á»™t kinh tế, chính trị và thảm họa môi trường nên ít nhất cÅ©ng phải sau 10 năm nữa má»›i có thể bắt đầu khai thác công nghiệp quy mô lá»›n.

Hiện nay, Viện Địa chất Quốc gia Ucraina Ä‘ang tiến hành Ä‘ánh giá số lượng và trữ lượng các mỏ dầu khí tại Biển Đen nhằm Ä‘Æ°a ra dá»± báo chính xác, cÅ©ng nhÆ° tính toán các chi phí phải bỏ ra khi khai thác. Công ty TÆ° vấn CERA của Mỹ được mời tham gia công tác này. Theo Ä‘ánh giá của các chuyên gia, Ucraina hoàn toàn có khả năng tá»± đảm bảo nhu cầu khí đốt cho thị trường ná»™i địa. Dá»± kiến, đến 2015 sản lượng khai thác của Ucraina bắt đầu tăng do có thêm nguồn đầu tÆ° và công nghệ má»›i của nÆ°á»›c ngoài.

Mặc dù chÆ°a có số liệu chính thức song các nhà chính trị và giá»›i chuyên gia dầu mỏ lạc quan về trữ lượng của Ucraina. Má»™t số thông tin cho rằng, đến năm 2025-2030, khai thác của Ucraina đủ sức đảm bảo nhu cầu tiêu dùng ná»™i địa nếu đầu tÆ° mạnh tay cho thăm dò và khai thác. Song, các quan chức Ucraina lại tỏ ra hoài nghi khả năng này. Trong chiến lược năng lượng được thông qua má»›i Ä‘ây, Ucraina vẫn xác định phải đến năm 2022 má»›i có thể bắt đầu khai thác các mỏ ở Biển Đen và đến năm 2030 sản lượng khai thác má»›i có thể đạt 7-9 tỉ m³ khí đốt/năm. Chiến lược này cÅ©ng xác định phải khai thác song song cả các mỏ hiện có và mở ra hÆ°á»›ng Ä‘i má»›i sang khí Ä‘á phiến thì má»›i hy vọng giảm được sá»± lệ thuá»™c năng lượng vào Nga.

Trong những năm gần Ä‘ây, các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây ngày càng tích cá»±c gây ảnh hưởng đối vá»›i chính sách năng lượng của Ucraina. Nắm được chủ trÆ°Æ¡ng của Ucraina muốn thoát ra khỏi vòng ảnh hưởng của Nga càng sá»›m càng tốt, các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây Ä‘ã kiên trì đề nghị Ucraina sá»­ dụng công nghệ khai thác khí đốt từ Ä‘á phiến. Những ná»— lá»±c này cuối cùng cÅ©ng Ä‘em lại kết quả khi Ucraina Ä‘Æ°a ra chính sách mở rá»™ng hợp tác vá»›i các công ty nÆ°á»›c ngoài trong lÄ©nh vá»±c năng lượng. Dù có thể khai thác được hay không, song việc “xí phần” là thành công lá»›n của Mỹ và phÆ°Æ¡ng Tây trong cuá»™c cạnh tranh vá»›i Nga giành quyền kiểm soát các nguồn dầu mỏ của Ucraina.

Ukraina hiện hoàn toàn lệ thuá»™c vào khí gas tá»± nhiên nhập khẩu từ Nga để Ä‘áp ứng 64% nhu cầu sá»­ dụng trong nÆ°á»›c. Kiev cÅ©ng là người sá»­ dụng trả giá cao nhất cho khí gas của Nga. Má»™t trong vài Ä‘iểm Ukraina có thể sá»­ dụng để đối chọi vá»›i ảnh hưởng lấn lÆ°á»›t của Nga là vị trí quốc gia trung chuyển hệ thống xuất khẩu hydrocarbon của Nga sang các thị trường phÆ°Æ¡ng Tây. HÆ¡n 80% khí gas xuất vào châu Âu của Nga hiện Ä‘ang phải Ä‘i qua các ống dẫn của Ukraina để tiếp cận các hệ thống phân phối tại Trung Âu. Chính sá»± lệ thuá»™c vào hệ thống trung chuyển của Ukraina khiến Moskva không thể không sá»­ dụng sá»± lệ thuá»™c của Kiev vào nguồn gas nhập khẩu nhÆ° má»™t Æ°u thế tuyệt đối.

Bản thân nÆ°á»›c Nga cÅ©ng có kế hoạch Ä‘a dạng đường vận chuyển khí gas của mình để giảm bá»›t tính quan trọng của Ukraina. Tuyến đường ống Nord Stream qua biển Baltic sẽ Ä‘Æ°a khí gas từ Nga trá»±c tiếp đến Đức – khách hàng lá»›n nhất là má»™t giải pháp. Ngoài ra, má»™t khi tuyến đường ống South Stream, nối các mỏ tại vùng Caspia của Nga vá»›i Nam Âu, Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng theo dá»± kiến trong năm 2016, lượng gas của Nga Ä‘i qua Ukraina sẽ giảm Ä‘i khoảng 60%.

Ukraina không thể làm gì nhiều vá»›i kế hoạch của Nga. Ná»— lá»±c duy nhất của Kiev là tá»± Ä‘a dạng việc sá»­ dụng khí gas tá»± nhiên. Do Ä‘ó, quyết định chọn hai tập Ä‘oàn có năng lá»±c công nghệ tiên tiến nhất và tiềm lá»±c mạnh nhất (ExxonMobil và Shell) cho thấy chính quyền Kiev ý thức rất rõ về Ä‘iều này.

Nguồn tin: Petrotimes