Kỹ thuật khai thác dầu từ Ä‘á phiến Ä‘ã giúp nÆ°á»›c Mỹ “lật ngược thế cờ”.

Từ lâu nay, xuất khẩu dầu thô ra bên ngoài nÆ°á»›c Mỹ vẫn là hành Ä‘á»™ng được quy định là lạm phát. Thậm chí nhiều người coi nÆ°á»›c Mỹ xuất khẩu dầu là Ä‘iều không thể xảy ra trong bối cảnh sản lượng trong nÆ°á»›c suy giảm trong suốt nhiều thập ká»· và nền kinh tế lá»›n nhất thế giá»›i dường nhÆ° “nghiện” dầu nhập khẩu.

Tuy nhiên, Ä‘iều này Ä‘ã không còn Ä‘úng nữa. Kỹ thuật khai thác dầu từ Ä‘á phiến Ä‘ã giúp nÆ°á»›c Mỹ “lật ngược thế cờ”. Lần đầu tiên kể từ năm 1988, trong năm 2013 Mỹ Ä‘ã sản xuất được nhiều dầu hÆ¡n so vá»›i lượng nhập khẩu. Mỹ kỳ vọng đến năm 2015 sẽ vượt qua Nga và Saudi Arabia để trở thành nÆ°á»›c sản xuất dầu lá»›n nhất thế giá»›i.

Bối cảnh

TrÆ°á»›c Ä‘ây, Mỹ cấm xuất khẩu hầu hết các loại dầu thô – sản phẩm vừa được khai thác từ lòng đất và chÆ°a được chuyển hóa thành xăng, khí đốt hay má»™t vài sản phẩm hữu dụng khác. Chính sách này được thá»±c hiện kể từ năm 1975, sau khi lệnh cấm vận dầu mỏ của Arab tạo ra má»™t cú sốc đối vá»›i kinh tế Mỹ.

Năm 2013, trung bình nÆ°á»›c Mỹ sản xuất được 7,4 triệu thùng dầu má»—i ngày và con số được dá»± báo sẽ tăng lên mức 9,3 triệu thùng tính đến cuối năm 2015 – cao nhất kể từ năm 1972.

Điều này khiến giá trong nÆ°á»›c giảm xuống mức thấp hÆ¡n so vá»›i ở các thị trường nÆ°á»›c ngoài. Theo Æ°á»›c tính của Bá»™ Năng lượng Mỹ, trung bình 1 thùng dầu WTI sẽ có giá 62,75 USD trong năm 2015, trong khi giá dầu thô biển Bắc ở mức 68,08 USD/thùng. Mặc dù các công ty lọc dầu được hưởng lợi từ việc chi phí đầu vào thấp hÆ¡n so vá»›i đối thủ cạnh tranh ở nÆ°á»›c ngoài, các nhà sản xuất cÅ©ng muốn tiếp cận vá»›i mức giá cao hÆ¡n từ các người mua nÆ°á»›c ngoài.

Tháng 6, Mỹ Ä‘ã “hé mở cánh cá»­a” khi Bá»™ ThÆ°Æ¡ng mại nÆ°á»›c này cho phép công ty năng lượng Pioneer Natural Resources xuất khẩu má»™t lượng nhỏ khí ngÆ°ng tụ (condensate – sản phẩm chủ yếu được sá»­ dụng để sản xuất xăng, dung môi công nghiệp và làm nguyên liệu cho tổ hợp hóa dầu). Đến tháng 12 vừa qua, chính phủ cho phép các công ty xuất khẩu khí ngÆ°ng tụ mà không cần đến giấy phép đặc biệt.

Có vẻ không hợp lý khi nói về việc xuất khẩu dầu trong khi Mỹ vẫn Ä‘ang nhập khẩu hÆ¡n 7 triệu thùng dầu má»—i ngày – nhiều hÆ¡n bất kỳ quốc gia nào khác. Tuy nhiên, dầu thô không phải là loại hàng hóa hoàn toàn có thể thay thế được. Dầu được khai thác từ các vùng khác nhau sẽ có chất lượng khác nhau. Chi phí vận chuyển dầu thô qua các đường ống, đường sắt hay bằng tàu cÅ©ng có thể tạo ra những nút thắt cổ chai.

Mỹ Ä‘ã tăng mạnh sản lượng nhÆ°ng phần lá»›n trong số Ä‘ó là dầu Ä‘á phiến nhẹ, nhÆ°ng rất nhiều nhà máy lọc dầu được xây dá»±ng để lọc các loại dầu nặng hÆ¡n từ Nam Mỹ và Trung Đông. Sá»± chênh lệch này tạo ra tình trạng thặng dÆ° đối vá»›i dầu nhẹ khai thác được ở trong nÆ°á»›c kể cả khi nhập khẩu vẫn Ä‘ang tăng lên. Các nhà máy lọc dầu ở vùng Vịnh, bờ Đông và Canada sẽ trở nên bão hòa trong ná»­a đầu năm 2015, theo dá»± báo của Goldman Sachs. Tại Ä‘iểm này Mỹ sẽ phải mở rá»™ng nhà máy, cắt giảm sản lượng hoặc tăng xuất khẩu.

Tranh cãi

Các nhà sản xuất muốn bán dầu ở mức giá cao hÆ¡n lập luận rằng cứ giữ lệnh cấm xuất khẩu sẽ khiến giá trong nÆ°á»›c giảm xuống cho tá»›i khi hoạt Ä‘á»™ng khoan dầu không còn thu được lợi nhuận và ảnh hưởng đến mục tiêu Ä‘á»™c lập về năng lượng của Mỹ. Các nhà máy lọc dầu ủng há»™ lệnh cấm vì muốn duy trì lợi thế về chi phí, giúp họ bán được lượng xăng ký lục ở nÆ°á»›c ngoài.

Ngược lại, các nhà máy lọc dầu ở châu Âu và châu Á sẽ hưởng lợi khi được tiếp cận vá»›i nguồn dầu thô của Mỹ. Má»™t vài chính trị gia (nhÆ° Thượng nghị sÄ© Ron Wyden của đảng Dân chủ và Robert Menendez của bang New Jersey) lập luận cho phép xuất khẩu sẽ dẫn đến hoạt Ä‘á»™ng khai thác và tiêu dùng các nhiên liệu có hại cho môi trường bùng nổ. TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° vậy, các công ty hóa chất cÅ©ng phản đối chính sách cho phép xuất khẩu vì họ sá»­ dụng xăng dầu làm nguyên vật liệu và do Ä‘ó phải chịu thiệt khi giá trong nÆ°á»›c tăng lên.

Trong khi cuá»™c tranh luận Ä‘ang nóng lên, ngành dầu khí Mỹ vẫn Ä‘ang tìm cách thích nghi vá»›i chính sách má»›i. Xuất khẩu tá»›i Canada trong tháng 10 Ä‘ã tăng gấp 3 so vá»›i cùng kỳ năm trÆ°á»›c, lên 351.000 thùng/ngày. Các công ty cÅ©ng Ä‘ang mua thêm thiết bị xá»­ lý dầu khai thác được từ Ä‘á phiến để có thể xuất khẩu ngay khi sản phẩm này được phép xuất khẩu ra bên ngoài.

Nguồn tin: Cafef