Căn bệnh của kinh tế thị trường

Từ sau tết Nguyên Ä‘án, tình trạng các cây xăng Ä‘óng cá»­a sá»›m, mở cá»­a muá»™n hoặc nghỉ bán hàng nhÆ° má»™t bệnh dịch lan nhanh từ Nam ra Bắc, từ nông thôn đến thành phố, từ miền xuôi đến miền ngược.

Ở Thanh Hóa sau Tết, hàng loạt cây xăng ở các huyện Yên Định, Triệu SÆ¡n, Cẩm Thủy, Đông SÆ¡n Ä‘óng cá»­a nghỉ bán.

Ở An Giang, không chỉ cây xăng ở vùng nông thôn mà có thêm hàng loạt cây xăng dọc QL 91 và trục giao thông chính của tỉnh đồng loạt nghỉ bán hàng. Có cây xăng mở cá»­a bán lúc 8giờ sáng, Ä‘óng cá»­a lúc 16giờ 30 chiều. Có cây xăng ở nông thôn tăng giá thêm 600 đồng/ lít...

Nhiều cây xăng Ä‘óng cá»­a vì hết xăng. Ảnh: IT

Xăng dầu là khởi nguồn của mọi chuyển Ä‘á»™ng của nền kinh tế. Nếu không có xăng dầu thì xe không chạy, máy không nổ, cây trồng thất thu, ghe thuyền không thể ra khÆ¡i... Tại sao có tình trạng này? Các chủ cây xăng thường nại lí do hoặc không có hàng, mất Ä‘iện, hoặc nhân viên nghỉ Tết chÆ°a đến làm việc... để né tránh. NhÆ°ng thá»±c ra, đằng sau việc hàng loạt cây xăng Ä‘óng cá»­a nhÆ° má»™t bệnh dịch lan ra khắp cả nÆ°á»›c chính là lợi nhuận của thời kinh tế thị trường.

Nguồn hàng không thiếu

Thông thường cây xăng không hoạt Ä‘á»™ng chủ yếu do thiếu hàng. NhÆ°ng qua khảo sát có thể khẳng định nguồn hàng không thiếu. Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng dầu lá»›n nhất cả nÆ°á»›c khẳng định, trong 45 ngày đầu năm nay lượng xăng dầu mà Ä‘Æ¡n vị này nhập về tăng 22% so vá»›i cùng kì năm trÆ°á»›c. Ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng, Phó Tổng giám đốc Petrolimex cho biết vá»›i lượng xăng dầu nhập về đầu năm tá»›i 1,5 triệu m3, Tổng công ty Ä‘ã bán ra trong tháng 1 năm nay vượt 18% so cùng thời Ä‘iểm năm trÆ°á»›c vá»›i 807 nghìn tấn, riêng thị trường miền Nam lượng xăng dầu bán lẻ tăng 20%. Hệ thống bán lẻ của Petrolimex có trên 6.000 cá»­a hàng thuá»™c 2 kênh gồm 2.016 cá»­a hàng thuá»™c Petrolimex và khoảng 4.000 cá»­a hàng đại lí, tổng đại lí Petrolimex. Ông DÅ©ng khẳng định, Petrolimex luôn cung ứng đủ hàng cho các đại lí và tổng đại lí cÅ©ng nhÆ° hệ thống cá»­a hàng trá»±c thuá»™c. Không những thế, các cá»­a hàng thuá»™c Petrolimex luôn được bảo đảm đủ mọi nhu cầu xăng dầu để bán, bán Ä‘úng giá niêm yết, bán đủ thời gian công bố tại cá»­a hàng.

NhÆ°ng ông DÅ©ng cÅ©ng nói rõ Petrolimex hiện chiếm 60% thị phần bán lẻ, còn 40% thị phần do các công ty kinh doanh xăng dầu khác nắm, vì thế Petrolimex chỉ chịu trách nhiệm trong hệ thống cá»­a hàng và đại lí của mình.

Đúng là hiện nay có 11 đầu mối kinh doanh xăng dầu. Việc các đầu mối ngoài Petrolimex có nhập đủ hàng và cung ứng đủ xăng dầu cho hệ thống đại lí bán lẻ của mình hay không là việc cÆ¡ quan quản lí cần kiểm tra xá»­ lí.

Cái gốc của vấn đề

Không ít chủ cây xăng Ä‘óng cá»­a nghỉ bán hàng thẳng thắn trình bày lí do: "Buôn bán thì phải có lợi nhuận, mức chiết khấu quá thấp không đủ bù đắp chi phí, bị lá»— thì phải ngừng bán". Theo má»™t chủ cây xăng bên QL 13 thuá»™c địa phận huyện Thuận An, tỉnh Bình DÆ°Æ¡ng: Từ đầu tháng 2 năm nay, doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu của tỉnh là Công ty Thành Lá»… chỉ cho chiết khấu 60 đồng/ lít xăng, đến ngày 12-2 lại ép xuống 30 Ä‘/ lít. Nếu má»™t ngày cây xăng này mở từ sáng đến tối bán được 1.000 lít, tiền chiết khấu chỉ 30 -40 .000 đồng thì làm sao bù được chi phí.

Chiết khấu thấp Ä‘úng là má»™t lí do để nhiều cây xăng Ä‘óng cá»­a nghỉ bán, nhÆ°ng còn má»™t lí do khác tác Ä‘á»™ng đến chuyện bán hàng của các cây xăng: Đó là chờ tăng giá.

CÅ©ng phải nói rằng không phải đến bây giờ sức ép tăng giá xăng dầu má»›i xuất hiện. Từ cuối năm 2010, khi giá dầu thế giá»›i tăng lên trên 90 USD/ thùng thì Ä‘ã có nhiều kiến nghị từ các đầu mối kinh doanh xăng dầu Ä‘òi tăng giá. Do tốc Ä‘á»™ tăng giá CPI những tháng cuối năm quá lá»›n và để ổn định kinh tế vÄ© mô nên chuyện tăng giá xăng dầu Ä‘ành khất lại sau Tết. Từ tháng 2, giá xăng 92 của thế giá»›i lại tăng lên 105,37 USD/ thùng càng làm tăng sức ép tăng giá. Vá»›i giá trên, giá bán lẻ ở Việt Nam phải lên 19.117 đồng/ lít xăng 92 thì má»›i đủ trang trải mọi chi phí. Hiện tại, cứ má»—i lít xăng bán ra, các công ty đều kêu lá»— khoảng 2.700 đồng. Có lẽ Ä‘ây chính là lí do các công ty đầu mối ngại tăng thị phần bán lẻ, các cây xăng không mặn mà vá»›i việc bán hàng, ghìm hàng chờ tăng giá. Đó là chÆ°a kể do giá xăng dầu ở Việt Nam rẻ hÆ¡n 8.000 đồng/ lít so vá»›i các nÆ°á»›c lân cận nên có tình trạng gom hàng buôn lậu qua biên giá»›i. Sức ép tăng giá xăng dầu trong nÆ°á»›c có thêm má»™t lí do rất chính Ä‘áng.

Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng má»™t mặt khẳng định việc nhập khẩu xăng dầu vẫn Ä‘úng tiến Ä‘á»™ và bảo đảm cung cấp đủ xăng dầu cho nhu cầu trong nÆ°á»›c. TrÆ°á»›c diá»…n biến trên thị trường, Bá»™ cÅ©ng Ä‘ã yêu cầu các Sở chỉ đạo Chi cục Quản lí thị trường tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường nhằm phát hiện các vi phạm về giá (nâng giá), đầu cÆ¡, găm hàng, buôn lậu và kiên quyết xá»­ lí các hành vi vi phạm. Hình thức xá»­ lí ngoài việc phạt tiền còn có thể tÆ°á»›c quyền sá»­ dụng giấy chứng nhận đủ Ä‘iều kiện kinh doanh (xăng dầu thuá»™c mặt hàng kinh doanh có Ä‘iều kiện) thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sá»±.

Đã có má»™t số cây xăng bị phạt tiền vì vi phạm quy định bán hàng, mức phạt tá»›i 25 triệu đồng (nhÆ° trường hợp Công ty Nam Phát Đạt ở Quận 12 TP Hồ Chí Minh), nhiều cây xăng bị lập biên bản chờ xá»­ lí. Tuy nhiên, những biện pháp hành chính chỉ há»— trợ trong công tác quản lí và xá»­ lí. Má»™t hiện tượng kinh tế nhÆ° thế này chỉ có thể giải quyết bằng má»™t biện pháp kinh tế má»›i triệt để.

Nguồn: Nguoicaotuoi