Tiến trình Ä‘àm phán hạt nhân của Iran Ä‘ang có nhiều tiến triển, và nếu nÆ°á»›c này được dỡ bỏ lệnh cấm vận hoàn toàn, những nÆ°á»›c khai thác dầu thô lá»›n trên thế giá»›i, nhÆ° Nga, có thể bị ảnh hưởng nặng nề.

Các nhà Ä‘àm phán của Iran và P5+1 (bao gồm các nÆ°á»›c thuá»™c Há»™i đồng Bảo an Liên Hợp quốc và Đức) Ä‘ang cố gắng đạt được má»™t thỏa thuận trong tuần này trÆ°á»›c khi hết hạn chót theo dá»± kiến trÆ°á»›c Ä‘ó là ngày 7/7. Tuy nhiên, thời hạn này không mang tính bắt buá»™c đối vá»›i cuá»™c Ä‘àm phán về vấn đề hạt nhân tại Iran.

Nga cùng vá»›i Ả Rập Xê Út và Mỹ là những quốc gia sản xuất dầu lá»›n nhất thế giá»›i. Do Ä‘ó, họ có khả năng bị thiệt hại nếu Iran quay trở lại thị trường dầu mỏ thế giá»›i.

Chuyên gia phân tích hàng hóa Ed Morse của Citigroup nhận định: “Iran sẽ phải cạnh tranh vá»›i Nga tại thị trường Châu Âu”.

Iran Ä‘ã bị cấm bán dầu thô tại thị trường Châu Âu kể từ năm 2012 khi Liên minh Châu Âu (EU) áp đặt lệnh cấm nhập khẩu dầu từ nÆ°á»›c này. Bên cạnh Ä‘ó, những lệnh cấm vận của Mỹ cÅ©ng khiến nhiều nÆ°á»›c gặp khó khăn trong việc mua dầu mỏ của Iran bằng đồng USD. Hậu quả là sản lượng dầu zcủa quốc gia này Ä‘ã giảm từ 3,6 triệu thùng/ngày năm 2011 xuống 2,6 triệu thùng/ngày năm 2014.

Chất lượng dầu mỏ xuất khẩu của Iran tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i Nga nên chính quyền Moscow được hưởng lợi nhiều nhất khi Iran bị cấm vận. Xuất khẩu dầu mỏ của Nga vào các thị trường chính của Iran trÆ°á»›c Ä‘ây nhÆ° Châu Á và Châu Âu Ä‘ã tăng gấp Ä‘ôi, khoảng 420.000 thùng/ngày, từ năm 2011 đến 2014.

Dẫu vậy, Nga và Iran lại có mối quan hệ chính trị khá thân mật. Chính quyền Moscow Ä‘ã cung cấp cho Tehran nhiều loại vÅ© khí và thúc đẩy tiến trình Ä‘àm phán hạt nhân nhằm chấm dứt các lệnh trừng phạt vá»›i Iran.

Thỏa thuận Vienna

Má»™t bản thỏa thuận về vấn đề hạt nhân của Iran có thể đạt được trong vài ngày tá»›i tại Vienna-Áo. Dù Iran cần ít nhất 6-9 tháng nữa sau khi đạt được thỏa thuận để có thể trở lại thị trường dầu mỏ thế giá»›i, các chuyên gia Ä‘ã dá»± tính trÆ°á»›c những tác Ä‘á»™ng của diá»…n biến này.

Theo các nhà buôn trên thị trường dầu mỏ, những nÆ°á»›c nhÆ° Nga, Nigeria, Angola, Colombia và Iraq sẽ phải đối mặt vá»›i sá»± cạnh tranh của Iran tại Châu Á và Châu Âu. Tuy nhiên, má»™t số yếu tố bất ngờ có thể ảnh hưởng đến dá»± Ä‘oán này, nhÆ° tình trạng xuất khẩu dầu của Syria bị dừng lại do ná»™i chiến hay việc vận chuyển dầu thô của Iraq qua đường ống Địa Trung Hải bị gián Ä‘oạn. Xuất khẩu dầu mỏ tại Libya và Nam Sudan Ä‘ang suy giảm mạnh do xung Ä‘á»™t quân sá»± và Ä‘iều này cÅ©ng có thể ảnh hưởng đến những dá»± tính trên.

Gần Ä‘ây, Iran Ä‘ã có nhiều tuyên bố cho biết sẽ giành lại các thị trường dầu mỏ truyền thống trÆ°á»›c Ä‘ây của họ.

Tháng 5/2015, Bá»™ trưởng Dầu mỏ Iran Bijan Namdar Zanganeh cho biết thị trường xuất khẩu dầu thô Æ°u tiên của nÆ°á»›c này sẽ là Châu Á và Châu Âu. Trong cuá»™c họp ngày 5/6 của Tổ chức Các nÆ°á»›c Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), ông Zanganeh cÅ©ng hối thúc các thành viên tạo Ä‘iều kiện để Iran có thể sản xuất lại 4 triệu thùng/ngày nhÆ° mức khai thác hồi năm 2008.

Chuyên gia nghiên cứu David Fyfe của hãng Gunvor Group - 1 trong 5 hãng kinh doanh dầu mỏ lá»›n nhất tại Nga nhận định dầu mỏ xuất khẩu từ Nga sẽ phải cạnh tranh vá»›i dầu thô từ Iran.

Loại dầu mỏ Urals của Nga xuất sang thị trường Châu Âu và loại dầu thô Kirkuk của Iraq có chất lượng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° dầu mỏ của Iran.

Ngoài ra, việc xuất khẩu trở lại của Iran cÅ©ng tác Ä‘á»™ng đến các nhà sản xuất dầu mỏ Tây Phi, vốn Ä‘ang chịu áp lá»±c lá»›n do sá»± bùng nổ ngành khai thác dầu Ä‘á phiến tại Mỹ.

Theo chuyên gia phân tích Eugene Dell của JBC Energy GmbH, việc Nigeria và Nga giao dịch trên thị trường giao ngay chứ không phải thị trường kỳ hạn khiến xuất khẩu dầu của 2 nÆ°á»›c này dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng hÆ¡n nếu Iran quay trở lại. Hiện Ä‘ã có nhiều nhà máy lọc dầu tại Châu Âu ngỏ ý muốn mua trở lại dầu thô của Iran.

Nguồn tin: NDH