Thá»±c chất thị trÆ°á»ng xăng dầu chÆ°a có cạnh tranh vá» giá, doanh nghiệp đầu mối “nhìn nhau” chi phối thị trÆ°á»ng, khó tránh gây ra việc găm hàng chá» tăng giá.
Có hiện tượng găm hàng
Thá»i gian qua, dÆ° luáºn và truyá»n thông liên tục phản ánh nhiá»u cây xăng có biểu hiện Ä‘óng cá»a, ngừng bán hàng hoặc bán cầm chừng má»™t cách bất thÆ°á»ng. Liên quan đến Ä‘á»™ng thái này, trả lá»i báo giá»›i, đại diện Chi cục Quản lý thị trÆ°á»ng Hà Ná»™i khẳng định, đợt tăng giá xăng ngày 13/8, có dấu hiệu các doanh nghiệp đầu mối găm hàng, chá» tăng giá.
Chứng minh cho nháºn định này, ông Nguyá»…n Äắc Lá»™c, Phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trÆ°á»ng Hà Ná»™i cho biết, khi kiểm tra các đại lý, cá»a hàng xăng dầu hai ngày trÆ°á»›c khi tăng giá xăng Ä‘ã xác minh tại má»™t số cây xăng trên địa bàn ngoại thành Hà Ná»™i cho thấy các bồn xăng Ä‘á»u cạn kiệt, kiểm tra táºn nÆ¡i, lượng xăng còn lại rất ít, không đủ cung cấp cho ngÆ°á»i tiêu dùng. “Äây là dấu hiệu khẳng định các doanh nghiệp đầu mối găm hàng, chá» tăng giá”- ông Lá»™c nháºn định.
Nhiá»u đại lý xăng thiếu nguồn cung do doanh nghiệp đầu mối |
Bên cạnh Ä‘ó, theo phản ánh của nhiá»u báo, tính đến ngày 15/8, cÆ¡ quan Quản lý thị trÆ°á»ng Ä‘ã kiểm tra, phát hiện ở phía Bắc có 1 cá»a hàng xăng dầu ở thị trấn Hòa Lạc (Hà Ná»™i), 1 cá»a hàng ở Hà Nam, 10 cá»a hàng ở VÄ©nh Phúc ngừng bán hàng vá»›i lý do doanh nghiệp đầu mối không cung ứng hàng. Äồng thá»i, tại nhiá»u tỉnh thành khác nhÆ° TP HCM, Bình DÆ°Æ¡ng, Äồng Nai… cÅ©ng xảy ra hiện tượng tÆ°Æ¡ng tá»±.
Nhiá»u chuyên gia cho rằng, thá»±c tế hiện nay, bên cạnh việc các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu dá»… dàng tiếp cáºn thông tin vá» giá xăng dầu thế giá»›i, đặc biệt là các thị trÆ°á»ng mà Việt Nam có nháºp khẩu xăng trá»±c tiếp, đồng thá»i vá»›i cÆ¡ chế cho phép doanh nghiệp tá»± quyết định giá theo tần suất 10 ngày sẽ là má»™t trong những nguyên nhân quan trá»ng xảy ra hiện tượng trên.
Äây chính là kẽ hở để chính doanh nghiệp đầu mối lên kế hoạch gom hàng, chá» thá»i Ä‘iểm tăng giá. Bởi doanh nghiệp nắm được thá»i Ä‘iểm được phép tăng và mức tăng, chủ Ä‘á»™ng biết nguồn hàng nên há» rất dá»… dàng thu gom.
Theo ông Lá»™c, “qua kiểm tra chúng tôi rất thông cảm vá»›i các đại lý, việc thiếu nguồn cung do doanh nghiệp đầu mối. Trong trÆ°á»ng hợp này không có lý gì xá» phạt các cá»a hàng, đại lý”.
NhÆ° váºy, rõ ràng nếu cá»a hàng, đại lý không có lá»—i thì lá»—i phải thuá»™c vá» doanh nghiệp đầu mối và háºu quả Ä‘ã dá»™i trá»±c tiếp lên đầu khách hàng tiêu dùng xăng hằng ngày.
Doanh nghiệp nhìn nhau để… cạnh tranh?
Thá»±c tế trên khiến khách hàng có quyá»n đặt câu há»i rằng, tại sao cÆ¡ quan quản lý không có biện pháp can thiệp để minh bạch thị trÆ°á»ng, giảm khó cho ngÆ°á»i tiêu dùng?
Trong khi chÆ°a có được câu trả lá»i cụ thể từ cÆ¡ quan chức năng thì không khó để dÆ° luáºn và các chuyên gia nháºn định và nghi vấn vá» việc có sá»± liên kết ngầm hay chí ít là sá»± “nhìn nhau” của các doanh nghiệp khi ấn định giá xăng.
Bởi thá»±c tế các đợt tăng giá vừa qua, các doanh nghiệp Ä‘á»u Ä‘Æ°a ra mức giá sàn sàn nhau. Ngay trong tháng 8, đợt tăng giá 1.100 đồng/lít vào ngày 13/8 là lần tăng giá thứ hai và là lần thứ 3 từ khi doanh nghiệp đầu mối được tá»± quyết định vá» giá. Và, việc tăng giá luôn được thá»±c hiện nhanh hÆ¡n, nhiá»u hÆ¡n so vá»›i những đắn Ä‘o trÆ°á»›c khi giảm giá và giảm nhá» giá»t từng xảy ra.
Nếu nói trao quyá»n tá»± quyết vá» giá cho doanh nghiệp để góp phần tạo ra thị trÆ°á»ng cạnh tranh, nhÆ°ng mức giá chÆ°a có sá»± chênh lệch giữa các nhà phân phối thì chÆ°a thể nói là cạnh tranh và ngÆ°á»i tiêu dùng khó mà được hưởng lợi.
Công bằng mà nói, trên thị trÆ°á»ng hiếm có mặt hàng nào giá bán và thá»i Ä‘iểm tăng, giảm giá lại khá thống nhất nhÆ° Ä‘ang diá»…n ra vá»›i xăng dầu ở nÆ°á»›c ta. NhÆ° váºy, trên thị trÆ°á»ng xăng dầu gá»i là có giá cạnh tranh nhÆ°ng thá»±c chất ngÆ°á»i tiêu dùng không há» có quyá»n lá»±a chá»n khi các cây xăng Ä‘á»u có giá bán nhÆ° nhau.
Các chuyên gia Ä‘ã thẳng thắn chỉ ra rằng, thá»±c chất chÆ°a có sá»± cạnh tranh vá» giá của mặt hàng này là vì tất cả Ä‘á»u phụ thuá»™c vào doanh nghiệp chi phối là Petrolimex (chiếm thị trÆ°á»ng rá»™ng lá»›n, các doanh nghiệp khác phải phụ thuá»™c vào mức giá hỠđặt ra) và chuyện găm hàng chá» tăng giá nằm trong tầm tay doanh nghiệp.
Äiá»u này được minh chứng rõ nhất ở con số 60% thị phần trên cả nÆ°á»›c Ä‘ang do Petrolimex nắm. Cho nên, việc các doanh nghiệp khác “nhìn” Petrolimex để tăng hay giảm giá cÅ©ng là Ä‘iá»u dá»… hiểu.
PGS. TS Ngô Trí Long, nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu Khoa há»c, Thị trÆ°á»ng giá cả, Bá»™ Tài chính, cho rằng việc các doanh nghiệp cùng tăng ở má»™t mức giá do trên thị trÆ°á»ng hiện Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị Ä‘á»™c quyá»n, chiếm thị phần lá»›n nên các Ä‘Æ¡n vị phải theo, không theo thì không có khả năng trụ được.
Nguồn tin: VOV