- Vá»›i sá»± tham gia của đại gia nÆ°á»›c ngoài, nhiều người kỳ vọng có thể sẽ mang lại thay đổi cho bán lẻ xăng dầu Việt Nam.

Công ty Idemitsu Kosa của Nhật Bản và Công ty Dầu khí Quốc tế Kuwait (KPC) Ä‘ã thành lập liên doanh vá»›i tên gọi Công ty TNHH Dầu khí Idemitsu Q8 tại Việt Nam. Hiện tại hai đối tác này Ä‘ang nắm giữ 35,1% vốn tại dá»± án Liên hợp Lọc dầu Nghi SÆ¡n ở Thanh Hóa.

Đại diện Idemitsu cho hay công ty này Ä‘ã nhận được chứng nhận đăng ký đầu tÆ° của Chính phủ Việt Nam, hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c bán lẻ và bán buôn sản phẩm dầu khí tại thị trường Việt Nam, chủ yếu thông qua việc xây dá»±ng và quản lý các trạm dịch vụ trên toàn quốc.

NhÆ° vậy, Ä‘ây là lần đầu tiên má»™t công ty nÆ°á»›c ngoài chính thức đặt chân vào thị trường bán lẻ xăng dầu Việt Nam.

Xu thế Ä‘áng mừng

Hiện nay ba công ty xăng dầu là Petrolimex, PV Oil và Saigon Petro Ä‘ang thống lÄ©nh khoảng 75% thị phần xăng dầu trên cả nÆ°á»›c. Điều này có nghÄ©a thị trường xăng dầu hiện vẫn là “mảnh đất riêng” của các công ty Việt. Do vậy, vá»›i sá»± tham gia của đại gia lá»›n trên thế giá»›i hy vọng có thể sẽ là cú hích tích cá»±c cho thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c.

Bình luận về sá»± kiện này, TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, nói: “Điều này sẽ nâng cao tính cạnh tranh thị trường và người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi, đồng thời tạo tiền đề để mở rá»™ng thị trường bán lẻ xăng dầu, hÆ°á»›ng tá»›i má»™t thị trường bán lẻ xăng dầu cạnh tranh thá»±c sá»±”.

Ông Long cÅ©ng Ä‘ánh giá những đại gia nÆ°á»›c ngoài đầu tÆ° vào Nhà máy lọc dầu Nghi SÆ¡n ở trên đủ tiềm lá»±c về tài chính, kinh nghiệm, quản trị… để xây dá»±ng hệ thống kinh doanh xăng dầu ở Việt Nam. Ông nói: “Đây là má»™t sá»± khởi đầu về việc xâm nhập của các công ty nÆ°á»›c ngoài vào thị trường Việt Nam và Ä‘ó là dấu hiệu tốt cho thị trường xăng dầu. Khi có sá»± cạnh tranh lành mạnh, minh bạch thì người mua xăng sẽ có lợi, thị trường sẽ phát triển”.

Đồng quan Ä‘iểm, TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế, cÅ©ng nhìn nhận việc các công ty xăng dầu ngoại tham gia vào khâu bán lẻ sẽ tạo ra sức cạnh tranh mạnh mẽ. “Thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c hiện nay Ä‘ang có tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, biểu hiện qua việc Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) Ä‘ang thống lÄ©nh thị trường, dÆ°á»›i mức Ä‘á»™c quyền nhÆ°ng đủ mức áp đặt luật chÆ¡i trên thị trường. Má»—i khi tăng, giảm giá thì các doanh nghiệp (DN) xăng dầu đều nhìn theo Petrolimex để Ä‘iều chỉnh, tạo bất lợi cho người tiêu dùng” - ông Doanh phân tích.

Ông Doanh cÅ©ng cho rằng theo cam kết há»™i nhập, Việt Nam dần dần sẽ mở cá»­a thị trường trong nÆ°á»›c, trong Ä‘ó có xăng dầu. Khi các đại gia ngoại tham gia vào khâu phân phối bán lẻ xăng dầu sẽ làm giảm vị trí thống lÄ©nh của DN trong nÆ°á»›c và nâng cao sức cạnh tranh. Bên cạnh Ä‘ó các DN ngoại có thể sẽ góp phần làm cho việc Ä‘iều hành xăng dầu phải công khai, minh bạch và công bằng hÆ¡n.

Người tiêu dùng sẽ hưởng lợi khi các công ty xăng dầu ngoại tham gia vào khâu bán lẻ? Ảnh: HTD

Sợ chi phí lót tay cản trở

Tuy Ä‘ánh giá tích cá»±c việc có ông lá»›n nÆ°á»›c ngoài tham gia vào thị trường xăng dầu Việt, TS Lê Đăng Doanh cÅ©ng lo ngại xăng dầu là mặt hàng kinh doanh có Ä‘iều kiện nên việc cấp phép lập cây xăng còn nhiều bất cập.

Ông Doanh nói: “Nhiều công ty phản ánh họ phải có chi phí lót tay má»›i xong. Đây là Ä‘iều cần làm sáng tỏ. Nếu DN nÆ°á»›c ngoài mà phải than phiền bỏ ra chi phí lót tay kiểu nhÆ° vậy thì không hay” - ông Doanh cảnh báo.

Trong khi Ä‘ó, đại diện má»™t công ty kinh doanh xăng dầu đầu mối nhìn nhận việc đại gia nÆ°á»›c ngoài tham gia trá»±c tiếp vào thị trường bán lẻ xăng dầu Việt Nam không phải dá»… dàng. Họ muốn tham gia thị trường này thì cÅ©ng phải Ä‘áp ứng nhiều Ä‘iều khoản của Nghị định 83/2014 nhÆ° có hệ thống phân phối, trạm chứa xăng dầu, hệ thống đại lý… Ä‘áp ứng được những Ä‘iều kiện này là không Ä‘Æ¡n giản.

“Thá»±c tế nhiều công ty ná»™i địa muốn mở rá»™ng hệ thống kinh doanh bán lẻ nhÆ°ng vẫn không thá»±c hiện được vì phải Ä‘áp ứng nhiều Ä‘iều kiện khắt khe. Trong Ä‘ó địa Ä‘iểm đặt cây xăng và thủ tục cấp phép cho cây xăng hoạt Ä‘á»™ng là vấn đề vÆ°á»›ng mắc lá»›n đối vá»›i DN” - đại diện công ty trên cho biết.

Má»™t lãnh đạo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho biết thêm, xăng dầu là mặt hàng kinh doanh có Ä‘iều kiện nên việc cấp phép cho nhà đầu tÆ° ngoại vào thị phần bán lẻ cần được nhiều cấp quyết định.

Dù vậy, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho hay Nghị định 83 không quy định ngoại lệ nào vá»›i các thÆ°Æ¡ng nhân nÆ°á»›c ngoài hay trong nÆ°á»›c, miá»…n là thÆ°Æ¡ng nhân Ä‘ó được cấp có thẩm quyền cấp phép bán lẻ xăng dầu. “cái khó của các DN ngoại là tìm địa Ä‘iểm đặt cây xăng bởi các địa Ä‘iểm thuận tiện hiện nay Ä‘ã được các DN ná»™i chiếm lÄ©nh” - ông Long nói.

Có thể được xuất nhập khẩu

Khi ký Hiệp định ThÆ°Æ¡ng mại tá»± do WTO năm 2006, theo Thời Báo kinh tế Sài Gòn, Việt Nam Ä‘ã giữ lại quyền kinh doanh xăng dầu, không mở cá»­a thị trường. Theo Ä‘ó, DN nÆ°á»›c ngoài không được quyền kinh doanh, phân phối, xuất nhập khẩu xăng dầu… Tuy cam kết nhÆ° vậy nhÆ°ng Chính phủ Việt Nam cÅ©ng Ä‘ã có những ngoại lệ về mở cá»­a thị trường phân phối vá»›i các nhà đầu tÆ° tại các dá»± án lọc dầu.

Cụ thể, khi cấp phép cho dá»± án lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n và các dá»± án lọc hóa dầu sau Ä‘ó, Chính phủ Ä‘ã có nghị quyết chấp thuận cho các nhà đầu tÆ°, đồng thời có quyền được phân phối sản phẩm do họ đầu tÆ° sản xuất ra tại thị trường ná»™i địa.

Bên cạnh Ä‘ó, Chính phủ chỉ cho phép các đối tác ở Nghi SÆ¡n lập DN phân phối xăng dầu tại thị trường ná»™i địa chứ không cấp quyền xuất nhập khẩu sản phẩm ra nÆ°á»›c ngoài. Tuy nhiên, tùy từng trường hợp cụ thể họ có thể được cấp quota xuất nhập khẩu.

Đứng thứ hai Nhật Bản

Từ ngày 6 đến 12-4 vừa qua, ông Nguyá»…n Quốc Khánh, Chủ tịch Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Ä‘ã có chuyến công tác đến Nhật Bản và Kuwait. Tại Kuwait, lãnh đạo PVN Ä‘ã có buổi làm việc vá»›i KPI và Tổng Công ty Dầu khí Quốc gia Kuwait (KPC). Trong Ä‘ó có ná»™i dung hợp tác phân phối các sản phẩm xăng dầu trên thị trường Việt Nam, khuyến khích KPC thành cổ Ä‘ông chiến lược của PV Oil (Tổng Công ty Dầu Việt Nam) khi cổ phần hóa vào cuối năm 2016.

Còn tại Nhật Bản, lãnh đạo PVN có buổi làm việc vá»›i lãnh đạo Idemitsu Kosan. Phía Idemitsu cÅ©ng bày tỏ sá»± quan tâm đến thị trường bán lẻ xăng dầu tại Việt Nam và sẵn sàng xem xét khi PV Oil tiến hành cổ phần hóa. Idemitsu là DN lá»›n thứ hai trong ngành xăng dầu Nhật Bản.

Nguồn tin: PLO