Ngày 5-1-2015, giá dầu WTI giao tháng 2 giảm 2,65 USD xuống 50,04 USD/thùng - thấp nhất kể từ 28-4-2009. NhÆ° vậy, so vá»›i mức giá đầu năm 2014 khoảng 115 USD/thùng, giá dầu mỏ Ä‘ã giảm đến 60%.

Sá»± sụt giảm này được tiếp nối bởi các nhà cung cấp khác nhÆ° Iraq, Kuwait, Iran vẫn không giảm sản lượng khai thác trong khi sản lượng dầu từ khu vá»±c Tây Phi, Mỹ Latin, Mỹ và Canada tăng, Nga và Iraq xuất khẩu nhiều hÆ¡n, tình trạng giảm nhu cầu do nền kinh tế chững lại của những nÆ°á»›c tiêu thụ dầu mỏ lá»›n nhÆ° Trung Quốc, Nhật Bản, EU... giá dầu sẽ còn tiếp tục giảm. Dá»± báo của các chuyên gia thị trường cho thấy dầu thô có thể giảm xuống 40 USD/thùng trong năm 2015. Sá»± sụt giảm giá dầu là má»™t Ä‘òn mạnh giáng vào nền kinh tế Nga, quốc gia có tá»›i 50% ngân sách thu từ xuất khẩu dầu và khí. Và không ai khác, cả thế giá»›i nhìn về Mỹ, đạo diá»…n chính của đợt suy giảm giá dầu này. VÅ© khí để khuynh đảo thị trường dầu mỏ cho những lợi ích địa chính trị và cả mục tiêu kinh tế nữa của Mỹ chính là Ä‘á phiến dầu.

Đá phiến dầu là gì?

Dầu khí hình thành từ xác các sinh vật bị chôn vùi dÆ°á»›i Ä‘áy biển hoặc các lá»›p đất Ä‘á. Nếu chúng ở sâu, bị các lá»›p trầm tích má»›i Ä‘è lên tạo nên môi trường áp suất lá»›n và nhiệt Ä‘á»™ cao thì các vật chất hữu cÆ¡ này bị phân giải, hình thành dầu và khí, len lỏi trong các lá»›p Ä‘á có Ä‘á»™ thấm và Ä‘á»™ rá»—ng cao, và dồn về nÆ¡i có áp suất thấp hÆ¡n tạo thành các túi dầu thô và khí đốt mà con người Ä‘ã khai thác trong hÆ¡n 100 năm qua. NhÆ°ng khi ở Ä‘á»™ sâu chÆ°a đủ tạo ra áp suất và nhiệt Ä‘á»™ cao và ở những lá»›p Ä‘á có Ä‘á»™ thấm và Ä‘á»™ rá»—ng thấp thì dầu và khí không thể tập trung vào má»™t chá»— mà tích tụ trong các lá»— hổng nhỏ, không liên thông, nằm xen kẽ giữa các lá»›p Ä‘á phiến hạt mịn, người ta gọi tài nguyên này là Ä‘á phiến dầu.

Dầu khí Ä‘á phiến có mặt ở nhiều nÆ¡i trên thế giá»›i, bao gồm cả Nga, Trung Quốc, châu Âu, châu Phi và Nam Mỹ. Theo CÆ¡ quan Thông tin năng lượng Hoa Kỳ (EIA), trữ lượng dầu Ä‘á phiến toàn thế giá»›i là 345 tỉ thùng, trong Ä‘ó Nga là nÆ°á»›c đứng đầu vá»›i trữ lượng 75 tỉ thùng. Tiếp sau Ä‘ó là Mỹ, Trung Quốc, Argentina và Libya vá»›i trữ lượng lần lượt là 58, 32, 27 và 26 tỉ thùng. Trữ lượng khí Ä‘á phiến toàn thế giá»›i là 206.000 tỉ mét khối. Đứng đầu trong danh sách này là Trung Quốc, theo sau là Argentina, Algeria, Mỹ và Canada vá»›i trữ lượng lần lượt là 32.000, 23.000, 20.000, 19.000 và 16.000 tỉ mét khối. Mặc dù vậy, cần nhá»› rằng trữ lượng dầu Ä‘á phiến (345 tỉ thùng) chỉ chiếm 1/10 tổng trữ lượng dầu thô trên toàn thế giá»›i và trữ lượng khí Ä‘á phiến (206.000 tỉ mét khối) chiếm khoảng 1/3 tổng trữ lượng khí đốt toàn thế giá»›i.

Con người Ä‘ã phát hiện tài nguyên này từ hàng trăm năm trÆ°á»›c, nhÆ°ng khai thác được chúng, đặc biệt là khai thác thÆ°Æ¡ng mại rất khó khăn.

Đá phiến dầu trở thành sức mạnh Mỹ

Tuy nhiên, bÆ°á»›c sang thế ká»· 21, bằng sức mạnh khoa học kỹ thuật của mình, Mỹ Ä‘ã là nÆ°á»›c đầu tiên Ä‘i tiên phong và làm chủ công nghệ khai thác dầu khí từ Ä‘á phiến dầu. Là nÆ°á»›c duy nhất sản xuất dầu thÆ°Æ¡ng mại từ Ä‘á phiến dầu, hiện Mỹ Ä‘ã vượt Nga, trở thành nÆ°á»›c sản xuất khí đốt lá»›n nhất thế giá»›i. Còn dầu thì từ năm 2008 đến nay, sản lượng Mỹ khai thác Ä‘ã tăng đến 70%, lên mức 8,7 triệu thùng/ngày.

Theo nhiều dá»± Ä‘oán Ä‘áng tin cậy, trong vòng vài năm tá»›i lượng dầu thô khai thác ở Mỹ sẽ vượt mức đỉnh 10 triệu thùng/ngày từng đạt được vào thập niên 1970 và tiếp tục có cÆ¡ qua mặt cả Nga và Ảrập Saudi thành nÆ°á»›c sản xuất dầu thô lá»›n nhất thế giá»›i. Còn nếu tính tổng sản lượng dầu thô quy đổi - bao gồm dầu thô và các loại khí thiên nhiên dạng lỏng (natural gas liquids - NGL) - thì Mỹ Ä‘ã đạt mức 11,5 triệu thùng/ngày và Ä‘ã vượt qua cả Nga lẫn Ảrập Saudi lên hàng đầu thế giá»›i vào tháng 7-2014 vừa qua, theo thống kê chính thức của CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế IEA. Từ năm 2007-2014, sản lượng khí Ä‘á phiến của Mỹ tăng trung bình 50% má»—i năm, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng mức tăng từ 5% lên 36% trong tổng thị phần khí đốt. Viện Nghiên cứu McKinsey dá»± báo ngành công nghiệp khí Ä‘á phiến sẽ giúp GDP của Mỹ tăng bình quân 4% hàng năm, tức vào khoảng 690 tỉ Ä‘ô la Mỹ.

Sá»± phát triển của cuá»™c cách mạng dầu khí Ä‘á phiến Ä‘ã Ä‘em lại 2,1 triệu việc làm và Ä‘óng góp 74 tỉ Ä‘ô la tiền thuế cho ngân sách của Mỹ năm 2012. Năm 2014 cÅ©ng Ä‘ánh dấu mức đầu tÆ° lá»›n nhất từ trÆ°á»›c đến nay ở ngành dầu khí vá»›i con số khổng lồ lên đến 200 tỉ Ä‘ô la vá»›i hÆ¡n 120 tỉ Ä‘ô la được đầu tÆ° vào các dá»± án sản xuất khí hóa lỏng. Dá»± báo đến năm 2020, ngành công nghiệp này sẽ Ä‘em lại cho Mỹ hÆ¡n 3 triệu việc làm, góp phần giải quyết tình trạng thất nghiệp và Ä‘Æ°a nÆ°á»›c này đến má»™t chu kỳ kinh tế phát triển má»›i.

Đáng sợ hÆ¡n, vá»›i những tiến bá»™ khoa học kỹ thuật, chi phí để sản xuất dầu khí từ Ä‘á phiến dầu má»—i ngày má»™t giảm. Từ dá»± báo chi phí sản xuất dầu từ Ä‘á phiến dầu là 60 USD/thùng của năm 2014, những ngày đầu năm 2015, các tổ chức thị trường dầu mỏ Ä‘Æ°a ra con số chi phí má»›i để sản xuất dầu từ Ä‘á phiến dầu tại Mỹ chỉ còn trên 12 USD/thùng. NhÆ° vậy, giá dầu thô dù có xuống tá»›i 30 USD/thùng, Mỹ vẫn có lãi trong khai thác. Xin lÆ°u ý, chi phí khai thác dầu của các nÆ°á»›c OPEC khoảng 50 USD/thùng, Nga khoảng 40USD/ thùng và Việt Nam khoảng trên 50 USD/thùng.

Dù rằng việc khai thác dầu từ Ä‘á phiến có thể để lại những nguy hại lâu dài về môi trường, trong Ä‘ó có việc sá»­ dụng lượng nÆ°á»›c ngọt khổng lồ, có thể gây mất cân bằng nÆ°á»›c khu vá»±c, chÆ°a kể những vấn đề ô nhiá»…m trong quá trình khai thác chÆ°a được giải quyết, tuy nhiên, Mỹ vẫn tiếp tục đẩy mạnh khai thác dầu từ Ä‘á phiến dầu. Những dữ liệu má»›i này cho thấy sức mạnh khủng khiếp của nền kinh tế Mỹ, đồng thời là má»™t cảnh báo cần thay đổi định hÆ°á»›ng phát triển kinh tế của các nÆ°á»›c phụ thuá»™c vào khai thác và xuất khẩu dầu mỏ. Trong Ä‘ó có Việt Nam.

Nguồn tin: ANTĐ