Giá»›i truyền thông cho biết, má»›i Ä‘ây nhà lãnh đạo Cuba Raul Castro Ä‘ã gá»­i tá»›i Tổng thống Nga Vladimir Putin lời đề nghị xem xét vấn đề ổn định nguồn cung cấp dầu mỏ và các sản phẩm xăng dầu cho đảo quốc này vá»›i sá»± Æ°u Ä‘ãi nhất định về giá.

Khi Ä‘Æ°a ra lời đề nghị này, Chủ tịch Cuba không giấu giếm lý do: Hiện nay đảo quốc Ä‘ang gặp khó khăn về nhiên liệu do nguồn cung từ Venezuela gặp phải những trở ngại khá phức tạp. Vấn đề ở chá»— quốc gia láng giềng Mỹ Latinh, đất nÆ°á»›c Venezuela anh em tuy có dÆ° tiềm năng xuất khẩu dầu nhÆ°ng do dầu nÆ°á»›c này là dầu nặng và siêu nặng, cá»™ng vá»›i giá thành khai thác quá cao (so vá»›i giá dầu trên thị trường thế giá»›i hiện nay) nên ảnh hưởng không nhỏ đến giá xuất khẩu sang Cuba.

Trong bối cảnh giá dầu thế giá»›i quá thấp nhÆ° hiện nay, việc khai thác dầu mỏ ở Venezuela buá»™c phải ngÆ°ng trệ vì không có lãi, thậm chí có thể lá»—. Thêm vào Ä‘ó, tình hình ná»™i bá»™ của Venezuela cÅ©ng Ä‘ang vô cùng bất ổn, ảnh hưởng nặng đến lÄ©nh vá»±c khai thác và kinh doanh dầu mỏ. Trong mấy tháng vừa qua, lượng dầu Venezuela cung cấp cho Cuba Ä‘ã sụt giảm 20%. Theo dá»± báo, tình hình sắp tá»›i sẽ xấu hÆ¡n nữa và chỉ số (sụt giảm) này sẽ còn tăng cao.

Có má»™t Ä‘iều Ä‘áng chú ý là Raul Castro lại cầu cạnh đến Nga mà không phải là Mỹ, má»™t quốc gia Ä‘ang hãnh diện về khả năng khai thác dầu Ä‘á phiến vá»›i giá thành khá rẻ. Rõ ràng, việc tái lập quan hệ chính thức giữa Cuba vá»›i Hoa Kỳ mà Tổng thống Barack Obama Ä‘ã đặt vấn đề từ năm 2014, vẫn chÆ°a thá»±c sá»± Ä‘Æ¡m hoa kết trái.

Biểu hiện ở khía cạnh này là chuyến thăm của ông Obama tá»›i Cuba - lần đầu tiên sau 88 năm, má»™t tổng thống Mỹ đến đảo quốc này. Tuy nhiên, chẳng có thỏa thuận nào được ký kết và sau chuyến Ä‘i, Obama chỉ mang về Mỹ rất nhiều ảnh từ Cuba, đặc biệt Ä‘áng chú ý nhất là hình ảnh ông định vá»— tay thân mật trên vai Raul Castro nhÆ°ng Ä‘ã bị nhà lãnh đạo Cuba ngăn lại.

Tổng thống Nga Putin há»™i Ä‘àm vá»›i Chủ tịch Cuba Raul Castro

NÆ°á»›c Nga phải hành xá»­ ra sao?

Giúp đỡ là cần thiết, nhÆ°ng vá»›i những Ä‘iều kiện gì?

Về nguyên tắc, Cuba có dầu và khí riêng của mình. Theo số liệu năm 2010, trữ lượng dầu của nÆ°á»›c này là 178,9 thùng dầu và 70,9 tỉ m3 khí, nhÆ°ng cần phải khai thác và chế biến, mà việc xây dá»±ng các công trình phục vụ những công tác này Ä‘ã bị ngừng lại sau khi Liên Xô tan rã. TrÆ°á»›c năm 1990, Cuba là nÆ°á»›c nhập khẩu lá»›n nhất dầu thô của Liên Xô, nhÆ°ng việc giao hàng được thá»±c hiện theo “tam giác dầu”: Venezuela cung cấp dầu mỏ và các sản phẩm dầu cho Cuba, Cuba sẽ chế biến dầu trong các nhà máy lọc dầu nặng do Liên Xô xây dá»±ng và Liên Xô sẽ cung cấp dầu cho Đông Âu vá»›i cùng má»™t khối lượng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng. Vá»›i phÆ°Æ¡ng thức này, việc cung cấp khoảng 1 triệu tấn dầu má»—i năm Ä‘ã cho phép Liên Xô tiết kiệm khoảng 200 triệu USD má»—i năm cho công tác vận chuyển (Venezuela cÅ©ng vậy) và Cuba nhận được dầu giảm giá. Cả ba bên đều có lợi. NhÆ°ng vì lý do kinh tế, việc phục hồi phÆ°Æ¡ng thức này hiện nay là Ä‘iều không thể.

Việc giao hàng dầu trá»±c tiếp từ Nga rõ ràng là không hợp lý. Vì vậy, để giúp Cuba thì sẽ phải bán dầu mua ở gần đảo quốc này (cụ thể là mua của Mỹ) và phải chịu thiệt. Giám đốc Quỹ Phát triển Năng lượng Sergey Pikin Ä‘ã chỉ ra chính xác Ä‘á»™ng cÆ¡ chính trị về má»™t tình huống nhÆ° vậy:

“Rõ ràng, Ä‘ây là sá»± trợ giúp tài chính thuần túy cho Cuba. Vì vậy, giải pháp là chính trị. Thá»±c hiện việc này có thể sẽ là Rosneft hoặc Zarubezhneft, hiện Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng tại Cuba, và họ cần có được má»™t số Æ°u Ä‘ãi”.

Người Cuba cÅ©ng có thể mua dầu của Mỹ, nhÆ°ng vì lý do chính trị, họ Ä‘ã không thá»±c hiện việc này; Nga nên giúp Cuba tránh sức ép của ngành công nghiệp dầu khí Mỹ, theo Pikin.

Ví dụ này cho thấy rõ những lợi ích của việc quản lý nhà nÆ°á»›c đối vá»›i nền kinh tế: các công ty tÆ° nhân không bao giờ muốn hoạt Ä‘á»™ng thua lá»—, nhÆ°ng nếu doanh nghiệp do nhà nÆ°á»›c Ä‘iều hành thì các khoản lá»— có thể dá»… dàng bù đắp bởi lợi nhuận của các công ty khác, không liên quan trá»±c tiếp đến công ty bị lá»—, nhÆ°ng gián tiếp phục vụ các giải pháp của má»™t vấn đề.

Nga cần giúp Cuba, Ä‘ó là Ä‘iều dá»… hiểu. Phó giám đốc Quỹ An ninh năng lượng quốc gia Nga Pasechkin phát biểu:

“Chúng ta không thể làm ngÆ¡ trÆ°á»›c đề nghị này của Cuba, vốn Ä‘ang khan hiếm năng lượng. Nếu không cung cấp dầu cho Cuba vá»›i giá Æ°u Ä‘ãi thì sẽ khó hợp tác vá»›i những đối tác khác có quan hệ tốt vá»›i Cuba”.

Vì vậy, lời chúc mừng của Putin nhân sinh nhật Fidel Castro, rằng quan hệ giữa Nga và Cuba “sẽ tiếp tục phát triển có hiệu quả, góp phần vào việc tăng cường an ninh và sá»± ổn định trong khu vá»±c” cần được chứng minh trong tÆ°Æ¡ng lai gần.

Vì sao cần giúp Cuba?

Cuba - quốc gia duy nhất Ä‘ã không phản bá»™i Nga, cÅ©ng không rời bỏ chủ nghÄ©a xã há»™i. Hãy nhá»› lại những lời cay đắng của Fidel hồi năm 2002:

“Nga, má»™t đồng minh của Mỹ, Ä‘ã phá vỡ tất cả các thỏa thuận và phản bá»™i Cuba. Tôi không thể nói khác, mặc dù không có ý định buá»™c tá»™i bất cứ nhà lãnh đạo nào nói riêng. Đây là kết quả của những sai lầm và thất bại trong cuá»™c đấu tranh ý thức hệ chống lại chủ nghÄ©a tÆ° bản phÆ°Æ¡ng Tây, đứng đầu là đế quốc Mỹ”.

Theo các nhà phân tích Nga, khi Ä‘ó Nga Ä‘ã phản bá»™i chính mình... NhÆ°ng thông cảm không có nghÄ©a tha thứ. Sá»± phản bá»™i là không thể chấp nhận trong tâm lý người Nga, vốn khao khát xây dá»±ng má»™t nền văn minh dá»±a trên công lý.Vì vậy, khi Ä‘ã nhận ra sai lầm thì cần sá»­a chữa để phục hồi danh tiếng. Ngoài ra, mặc dù Nga ngày nay Ä‘ã chuyển hÆ°á»›ng hợp tác vá»›i các nÆ°á»›c châu Á, nhÆ°ng người Nga cÅ©ng rất cần phải quan tâm và hợp tác chặt chẽ hÆ¡n vá»›i khu vá»±c Mỹ Latinh. Đó chính là việc cần làm để tái lập danh tiếng.

NhÆ°ng Ä‘ây không phải là danh tiếng của má»™t ông chú tốt bụng, hào phóng, chuyên phân phát bánh miá»…n phí!

Do ngành đường củ cải yếu kém, Liên Xô từng phải nhập hàng triệu tấn đường mía từ Cuba và thanh toán bằng hợp kim nikel-cobalt. Liên Xô Ä‘ã mua đường của Cuba theo giá thỏa thuận chứ không phải theo giá thị trường.

Ngày nay, tiến bá»™ của khoa học kỹ thuật Ä‘ã cho phép lập các trạm quan trắc quân sá»± trên không gian vÅ© trụ, chứ thời thập niên 70-80 của thế ká»· trÆ°á»›c, việc có được những trạm quan sát tại Cuba ngay sát nách nÆ°á»›c Mỹ Ä‘ã vô cùng thuận tiện cho Liên Xô, theo các nhà phân tích.

Ngày nay, nếu đồng ý hợp tác, giúp đỡ, Nga cần phải nhá»› đến những mặt hàng truyền thống của Cuba, đồng thời phải giúp Cuba thăm dò, khai thác dầu khí ở thềm lục địa.

Rất Ä‘áng tiếc, sá»± hợp tác trong lÄ©nh vá»±c y tế vá»›i Cuba mà Liên Xô dày công xây dá»±ng thì gần Ä‘ây Nga Ä‘ã tỏ ra hờ hững, bỏ mặc.

Việc phục hồi các trạm quan sát vô tuyến ở Cuba (từ thời Liên Xô) cÅ©ng rất Ä‘áng quan tâm. Tuy nhiên, Ä‘iều Ä‘ó còn phụ thuá»™c đường lối của Nhà Trắng trong quan hệ vá»›i Nga dÆ°á»›i thời tổng thống má»›i của nÆ°á»›c Mỹ. NhÆ°ng việc sá»­ dụng các quân cảng của Cuba thì chỉ có thể có lợi cho Nga. Năm ngoái, Bá»™ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu Ä‘ã công khai ghi nhận mối quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hải quân hai nÆ°á»›c. Hiện có nhiều học viên Cuba được cá»­ sang học tập ở các học viện quân sá»± Nga.

Cuba sẽ là cầu nối cho Nga trong quan hệ mọi mặt vá»›i các nÆ°á»›c Mỹ Latinh, nếu Nga đồng ý giúp đỡ đảo quốc này vượt qua cÆ¡n hoạn nạn hiện tại về năng lượng, các nhà phân tích khẳng định. Tất cả các bên đều Ä‘ang nóng lòng chờ đợi má»™t cái kết tốt đẹp.

Nguồn tin: Petrotimes