Giá xăng dầu giảm mạnh, và có thể giữ ở mức thấp trong 1-2 năm tá»›i, vì vậy, theo TS. LÆ°Æ¡ng Văn Khôi, Trưởng Ban kinh tế thế giá»›i (Trung tâm Thông tin và Dá»± báo kinh tế - xã há»™i quốc gia, Bá»™ Kế hoạch và Đầu tÆ°), Ä‘ây là thời Ä‘iểm thích hợp để tăng thuế vá»›i mặt hàng xăng dầu.

Trừ việc ngân sách nhà nÆ°á»›c giảm thu, cả nền kinh tế Ä‘ang được hưởng lợi nhờ giá xăng dầu giảm mạnh, vì sao ông lại đề xuất tăng thuế đối vá»›i mặt hàng xăng dầu?

So vá»›i các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam chỉ cao hÆ¡n Indonesia và Malaysia và thấp hÆ¡n khá nhiều so vá»›i giá bán lẻ xăng dầu của các nÆ°á»›c có chung đường biên giá»›i (Lào, Trung Quốc, Campuchia), nếu không Ä‘iều chỉnh thuế vá»›i mặt hàng chiến lược này, thì tình trạng buôn lậu xăng dầu qua biên giá»›i bùng phát trở lại, ngân sách bị thất thu.

TS. LÆ°Æ¡ng Văn Khôi, Trưởng Ban kinh tế thế giá»›i (Trung tâm Thông tin và Dá»± báo kinh tế - xã há»™i quốc gia, Bá»™ Kế hoạch và Đầu tÆ°)

Vậy theo ông, nên tăng loại thuế nào đối vá»›i mặt hàng xăng dầu?

Mặt hàng xăng dầu hiện Ä‘ang phải chịu 4 loại thuế, gồm thuế nhập khẩu, thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng. Trong Ä‘ó, Ä‘iều chỉnh thuế nhập khẩu trong khung thuế suất (0-40%) thuá»™c thẩm quyền của Bá»™ Tài chính. Khi giá xăng dầu giảm mạnh, Bá»™ Tài chính Ä‘ã nhiều lần Ä‘iều chỉnh thuế nhập khẩu và hiện Ä‘ã lên đến 35%. Vì vậy, nếu giá xăng dầu giảm tiếp, Bá»™ Tài chính sẽ thá»±c hiện Ä‘iều chỉnh thuế nhập khẩu đối vá»›i mặt hàng này. Tuy nhiên, thuế nhập khẩu xăng dầu cÅ©ng không thể vượt quá 40%, vì theo cam kết gia nhập Tổ chức ThÆ°Æ¡ng mại thế giá»›i, mức thuế nhập khẩu tối Ä‘a vá»›i xăng dầu là 40%.

Thuế giá trị gia tăng trên thế giá»›i chỉ có 1 hoặc 2 mức (ngoại trừ thuế suất 0% áp dụng đối vá»›i hàng hóa xuất khẩu). Hiện Việt Nam chỉ có 2 mức thuế giá trị gia tăng là 5% và 10%, hiện tại xăng dầu chịu thuế giá trị gia tăng là 10% - mức thuế cao nhất nên khó có thể tăng thêm nữa. Vì vậy, chỉ có thể xem xét tăng thuế bảo vệ môi trường và thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo ông, nên xem xét tăng loại thuế nào trÆ°á»›c?

Nên tăng thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i mặt hàng xăng dầu trÆ°á»›c, vì để Ä‘iều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt mất rất nhiều thời gian, sá»›m nhất cÅ©ng phải đến tháng 5/2015, Chính phủ má»›i có thể trình Quốc há»™i xem xét Ä‘iều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt. Theo tôi được biết, Chính phủ Ä‘ã giao Bá»™ Tài chính chủ trì, phối hợp vá»›i Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng xây dá»± thảo Nghị quyết sá»­a đổi, bổ sung Nghị quyết 1269/2011/UBTVQH12 trình Ủy ban Thường vụ Quốc há»™i nâng thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i mặt hàng xăng dầu.

Hiện tại, mặt hàng xăng (trừ ethanol) Ä‘ang chịu thuế bảo vệ môi trường 1.000 đồng/lít, dầu diesel 500 đồng/lít, dầu hỏa và mazut 300 đồng/lít. Nếu không có gì thay đổi, trong Phiên họp tá»›i Ä‘ây, Ủy ban Thường vụ Quốc há»™i sẽ xem xét việc Ä‘iều chỉnh tăng thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i xăng, dầu diesel, dầu hỏa và mazut.

Việc tăng thuế phải chăng là để giảm hụt thu ngân sách nhà nÆ°á»›c, bởi theo tính toán của Bá»™ Tài chính, cứ giá dầu giảm 1 USD, ngân sách hụt thu khoảng 1.000 tá»· đồng?

Điều hành chính sách tài khóa cần linh hoạt, phù hợp vá»›i tình hình thá»±c tế, trong Ä‘ó có việc phải đảo đảm nguồn thu cho ngân sách. Tuy nhiên, tăng thuế bảo vệ môi trường vá»›i xăng dầu nếu có là nhằm mục Ä‘ích chống buôn lậu là chủ yếu vì theo tính toán của chúng tôi và tính toán má»›i nhất của Bá»™ Tài chính, xăng dầu giảm giá không tác Ä‘á»™ng nhiều tá»›i số thu ngân sách nhà nÆ°á»›c năm 2015.

Cụ thể, nếu giá dầu ở mức 50 USD/thùng thì ngân sách chỉ giảm thu 6.656 tá»· đồng, giá dầu ở mức 40 USD/thùng, ngân sách giảm thu 7.643 USD/thùng, thậm chí ngay cả giá dầu về mức cá»±c Ä‘oan nhất là 30 USD/thùng thì ngân sách cÅ©ng chỉ giảm thu 8.663 USD/thùng. Số giảm thu không lá»›n so vá»›i tổng thu ngân sách và hoàn toàn có thể bù lại nhờ hoạt Ä‘á»™ng sản xuất, kinh doanh được đẩy mạnh, kinh tế tăng trưởng cao hÆ¡n dá»± kiến do giá dầu thấp.

Kinh tế tăng trưởng thế nào khi giá dầu về mức 50 USD/thùng, 40 USD/thùng, thậm chí là 30 USD/thùng?

Giả sá»­ giá dầu ở mức 50 USD/thùng, 40 USD/thùng và 30 USD/thùng, theo tính toán của các định chế tài chính thế giá»›i, tốc Ä‘á»™ tăng trưởng của kinh tế thế giá»›i năm 2015 sẽ tăng thêm tÆ°Æ¡ng ứng 0,28 Ä‘iểm phần trăm; 0,26 Ä‘iểm phần trăm và 0,23 Ä‘iểm phần trăm. Trong Ä‘ó, các nền có ảnh hưởng rất lá»›n tá»›i hoạt Ä‘á»™ng đầu tÆ°, xuất - nhập khẩu vá»›i nÆ°á»›c ta nhÆ° Mỹ, EU, Nhật Bản… cÅ©ng sẽ tăng trưởng cao hÆ¡n. Cụ thể, kinh tế Mỹ sẽ tăng thêm 1,11 Ä‘iểm phần trăm; 1,26 Ä‘iểm phần trăm; và 1,42 Ä‘iểm phần trăm tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i giá dầu 50 USD/thùng, 40 USD/thùng và 30 USD/thùng. TÆ°Æ¡ng tá»±, kinh tế EU tăng trưởng thêm 0,66 Ä‘iểm phần trăm; 0,76 Ä‘iểm phần trăm và 0,85 Ä‘iểm phần trăm. Còn kinh tế Nhật Bản tăng thêm 1,48 Ä‘iểm phần trăm; 1,74 Ä‘iểm phần trăm và 2,02 Ä‘iểm phần trăm. Các nền kinh tế lá»›n tăng trưởng mạnh sẽ thúc đẩy hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại, đầu tÆ° toàn thế giá»›i tăng theo, trong Ä‘ó nền kinh tế nÆ°á»›c ta cÅ©ng được hưởng lợi.

Hưởng lợi thế nào, thÆ°a ông?

Theo tính toán của chúng tôi, nếu giá dầu ở mức 50 USD/thùng, GDP của Việt Nam năm nay sẽ tăng thêm 0,48%, còn giá dầu ở mức 40 USD/thùng hoặc 30 USD/thùng thì GDP sẽ tăng thêm 0,61 Ä‘iểm phần trăm hoặc 0,75 Ä‘iểm phần trăm nhờ đẩy mạnh được hoạt Ä‘á»™ng xuất - nhập khẩu.

Giá dầu thấp là Ä‘iều kiện rất tốt để kiềm chế lạm phát, theo tính toán của chúng tôi, lạm phát năm nay chi xoay quanh mức 2,7%.

Nguồn tin: Baodautu