Nhiều ý kiến cho rằng Ä‘ã đến lúc để giá xăng dầu theo quy luật cung - cầu, chịu sá»± Ä‘iều tiết của thị trường. Ảnh: HẢI NGUYỄN
Giá xăng thành phẩm khu vá»±c Đông Nam Á chạm ngưỡng trên 50USD/thùng, khiến giá cÆ¡ sở xăng dầu tăng mạnh. TrÆ°á»›c những áp lá»±c tăng/giảm giá xăng dầu phải chờ sá»± Ä‘iều hành từ liên bá»™ quản lý nhà nÆ°á»›c, má»™t cách Ä‘iều hành giá phi thị trường, nhiều ý kiến chuyên gia kinh tế cho rằng, Ä‘ã đến lúc cần có sá»± đổi má»›i mạnh mẽ để giá xăng dầu theo quy luật cung - cầu, chịu sá»± Ä‘iều tiết của thị trường má»™t cách công khai, minh bạch.
Từ việc tăng giá xăng “hụt”!

Đúng chu kỳ 15 ngày Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu trong nÆ°á»›c (ngày 19.3), theo thông lệ liên bá»™: Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng sẽ phải có Ä‘á»™ng thái Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ hoặc xả quỹ bình ổn giá xăng dầu. Thế nhÆ°ng Ä‘iều Ä‘ó Ä‘ã không xảy ra. Trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở xăng dầu, giá nhập khẩu Ä‘óng vai trò quan trọng quyết định sá»± tăng/giảm của giá xăng dầu bán lẻ. Theo Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu, do tác Ä‘á»™ng tăng mạnh của giá xăng dầu nhập khẩu trên thị trường thế giá»›i, trong phiên giao dịch cuối tuần trÆ°á»›c, giá dầu Ä‘ã tăng khoảng 47% trong vòng hÆ¡n má»™t tháng qua. Trong lần Ä‘iều chỉnh giá của liên bá»™: Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng gần nhất (hôm 4.3.2016), liên bá»™ Ä‘ã quyết định giữ nguyên giá bán lẻ mặt hàng xăng dầu dù theo các doanh nghiệp đầu mối, họ bị lá»— từ 200 - 750 đồng/lít,kg. Để bình ổn được giá, liên bá»™ Ä‘ã quyết định xả quỹ bình ổn xăng dầu khi Ä‘ó còn dÆ° gần 4.000 tỉ đồng.

Theo doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu, vá»›i má»—i lít xăng, chÆ°a tính mức trích quỹ bình ổn giá, các doanh nghiệp kinh doanh Ä‘ang lá»— gần 1.000 đồng. “Nếu công thức tính giá xăng trong kỳ Ä‘iều chỉnh này không thay đổi, giá có thể được Ä‘iều chỉnh tăng vá»›i biên Ä‘á»™ khá lá»›n. Mức chênh giữa giá cÆ¡ sở và giá bán lẻ hiện khoảng 1.000 đồng/lít, nhÆ°ng có thể các cÆ¡ quan quản lý sẽ xả thêm quỹ bình ổn, và lá»±a chọn tăng giá trong khoảng 500 - 700 đồng/lít”.

Trong khi Ä‘ó, trÆ°á»›c lo ngại về việc các đầu mối nhập khẩu xăng dầu được hưởng lợi lá»›n từ chênh lệch thuế nhập khẩu xăng dầu theo các biểu thuế khác nhau, ngày 18.3, Bá»™ Tài chính Ä‘ã có Ä‘á»™ng thái giảm thuế nhập khẩu dầu, giữ nguyên thuế nhập khẩu xăng. Theo má»™t quan chức Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng), dá»± kiến mức giá cÆ¡ sở của kỳ Ä‘iều chỉnh giá tiếp theo (ngày 21.3) Ä‘ã được tính toán trên cÆ¡ sở thuế nhập khẩu má»›i.

NhÆ° vậy, trong lần Ä‘iều chỉnh giá ngày 21.3 sẽ có nhiều ẩn số, phụ thuá»™c vào quyết định của liên bá»™, thậm chí phải trình Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ phê duyệt, nếu giá cÆ¡ sở tăng khoảng 7% so vá»›i bán lẻ. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nói vá»›i PV Lao Động: “Việc liên bá»™ Ä‘ã biết sai thì phải truy thu tiền chênh lệch thuế. Truy thu bình thường Ä‘Æ°a vào ngân sách, tuy nhiên, theo quan Ä‘iểm cá nhân tôi thì nên Ä‘Æ°a vào quỹ bình ổn giá xăng dầu để khi giá thế giá»›i lên có thể xả quỹ để bình ổn giá trong nÆ°á»›c”.

Có thể để thị trường xăng dầu tá»± cạnh tranh

Việc Ä‘iều hành giá xăng dầu nhÆ° trên, rõ ràng là luôn đặt các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối vào thế bị Ä‘á»™ng. Khi giá thế giá»›i tăng, giảm, doanh nghiệp không thể tá»± Ä‘á»™ng Ä‘iều chỉnh ngay mà phải chờ chu kỳ 15 ngày. Khi Ä‘ó, Liên bá»™: Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính má»›i là người quyết định mức Ä‘iều chỉnh, hoặc xả quỹ bình ổn. “Vận hành thị trường nhÆ° vậy là phi thị trường”- ông LÆ°Æ¡ng Hoài Nam - GĐ Ä‘iều hành Hãng Hàng không Air Mekong- cho biết. Việc vận dụng Nghị định 83 để Ä‘iều hành thị trường cÅ©ng thường xuyên bị lá»—i nhịp, ông nói, chẳng hạn, tá»›i ngày 19.3 là kỳ Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu tiếp theo theo lá»™ trình 15 ngày liên tiếp, trong khi các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu “Ä‘ang lá»—” do giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán lẻ, nhÆ°ng ngạc nhiên là Liên bá»™: Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính Ä‘ã không Ä‘Æ°a ra bất cứ thông báo nào về giá má»›i xăng, dầu.

Về câu chuyện Ä‘iều hành giá xăng dầu, ông LÆ°Æ¡ng Hoài Nam - khẳng định, thông lệ trên thế giá»›i, không nÆ°á»›c nào nhà nÆ°á»›c ấn định giá bán lẻ xăng dầu nhÆ° ở Việt Nam. “Các nÆ°á»›c đều theo thị trường, giá bán lẻ xăng lên xuống từng ngày, hoặc trong ngày, ai bán rẻ hÆ¡n thì người dân tìm mua chứ không phải chờ ai Ä‘iều chỉnh giá cả” - ông Nam nói.

Đồng tình vá»›i quan Ä‘iểm giá xăng dầu theo thị trường, giá lên, xuống theo ngày, nhÆ°ng chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng “thả nổi” giá xăng bán lẻ trên lý thuyết là có thể, khi các yếu tố cấu thành giá bán lẻ công khai thì có thể để cho thị trường tá»± cạnh tranh. Tuy nhiên, vá»›i thị trường VN thì thá»±c tế không phải vậy. Do thị trường xăng dầu VN vẫn có doanh nghiệp giữ vị trí thống lÄ©nh, (Petrolimex chiếm 48% thị phần- PV) có hiện tượng Ä‘á»™c quyền nhóm, chÆ°a có thị trường cạnh tranh thá»±c sá»± thì buá»™c Nhà nÆ°á»›c phải định giá.

Nguồn tin: LĐ