Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa trình Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ Dá»± thảo nghị định má»›i vá» kinh doanh xăng dầu thay thế Nghị định 84. Theo Ä‘ó, DN kinh doanh xăng dầu vẫn được tá»± ý tăng giá 0 - 5%. Má»™t lần nữa câu chuyện vá» Ä‘á»™c quyá»n lại được đặt ra khi chính đại diện Petrolimex (DN Ä‘ang chiếm 55% thị phần thị trÆ°á»ng xăng dầu) tá» ý muốn rút vốn.
Trong 6 tháng đầu năm, Petrolimex Ä‘ã nháºp 4,1 triệu tấn xăng dầu. NhÆ° váºy, chỉ vá»›i lợi nhuáºn 94 đồng/lít, Petrolimex Ä‘ã thu vá» 388,22 tỉ đồng tiá»n lãi
Mặc dù, tại phiên trả lá»i chất vấn trÆ°á»›c Quốc há»™i má»›i Ä‘ây Bá»™ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng cho rằng, vị trí thống lÄ©nh của Petrolimex là có yếu tổ lịch sá». Trong quá trình xây dá»±ng đất nÆ°á»›c, các táºp Ä‘oàn, tổng công ty nhà nÆ°á»›c, trong Ä‘ó có Petrolimex Ä‘ã hoạt Ä‘á»™ng vì quyá»n lợi đất nÆ°á»›c, nhân dân và cần ghi nháºn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, khi sứ mệnh lịch sá» của Petrolimex Ä‘ã được làm tròn thì cÅ©ng là lúc cần chuyển giao vị thế thống lÄ©nh trở lại cho ná»n kinh tế thị trÆ°á»ng.
Từ thống lÄ©nh đến lÅ©ng Ä‘oạn thị trÆ°á»ng ?
Theo Luáºt Canh tranh năm 2005, DN được coi là có vị trí thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng khi có trên 30% thị phần. Tuy nhiên, Petrolimex hiện vẫn Ä‘ang chiếm khoảng 55% thị phần kinh doanh xăng dầu. Vá»›i 45% thị phần còn lại được chia cho 13 DN thì ai quyết định tiếng nói của thị trÆ°á»ng là Ä‘iá»u dá»… dàng có thể nhìn thấy.
Mặc dù thÆ°á»ng xuyên than lá»—, váºy mà trong báo cáo tài chính hợp nhất 6 tháng đầu năm Petrolimex cho thấy, tổng lợi nhuáºn hợp nhất trÆ°á»›c thuế là 898,32 tỉ đồng. Trong Ä‘ó, riêng kinh doanh xăng dầu lãi 388,22 tỉ đồng. Ông Trần Ngá»c Năm - Phó Tổng giám đốc Petrolimex cho biết, mức lợi nhuáºn nhÆ° trên là không lá»›n, vì tính ra, trung bình má»—i lít xăng dầu, Petrolimex chỉ lãi 94 đồng/lít.
Tuy nhiên, theo tiết lá»™ của Vụ trưởng Thị trÆ°á»ng trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng) Võ Văn Quyá»n, trong 6 tháng đầu năm, Petrolimex Ä‘ã nháºp 4,1 triệu tấn xăng dầu. NhÆ° váºy, chỉ vá»›i lợi nhuáºn 94 đồng/lít, Petrolimex Ä‘ã thu vá» 388,22 tỉ đồng tiá»n lãi. Váºy, nếu tiếp tục để khoản lợi nhuáºn định mức (300 đồng/lít) nhÆ° hiện nay, chắc chắn tiá»n thu vá» của DN còn lá»›n hÆ¡n nhiá»u.
Từ cách tính giá của ông lá»›n thì những DN ăn theo cÅ©ng được lợi. Thá» nhìn con số lợi nhuáºn của hai DN xăng dầu Ä‘ang niêm yết trên sàn cÅ©ng có thể thấy kết quả kinh doanh rất lạc quan. Cty CP nhiên liệu Sài Gòn (SFC) trong quý II có lợi nhuáºn gá»™p (chủ yếu từ xăng dầu) đạt 22,2 tỉ đồng, tăng tá»›i 44% so vá»›i cùng kỳ. Cty CP Váºt tÆ° xăng dầu (COM) cÅ©ng có lợi nhuáºn gá»™p tăng tá»›i 54% trong quý II, đạt 45,7 tỉ đồng. Tính chung 6 tháng đầu năm 2013, lợi nhuáºn từ kinh doanh xăng dầu của SFC và COM lần lượt tăng 11% và 20% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái.
Nếu nhìn ở góc Ä‘á»™ lợi nhuáºn của các DN xăng dầu mà soi lại những lần tăng giá xăng trong ná»a đầu năm thì lại thấy má»™t sá»± trái ngược đến vô lý. Riêng từ ngày 14/6 đến 17/7, giá bán lẻ các mặt hàng này Ä‘ã tăng 3 lần, đẩy giá xăng vượt mức 24.500 đồng/lít. Không những thế, khi giá bán tăng thì trong báo cáo của Petrolimex là giá vốn hàng bán được ghi nháºn thấp hÆ¡n cùng kỳ.
Dù giải thích cách nào Ä‘i nữa thì Ä‘ang có má»™t sá»± phi lý lá»›n giữa số lãi của DN và Ä‘iệp khúc kêu lá»— để tăng giá xăng dầu. Trong má»i giải thích của mình, DN thÆ°á»ng lá» Ä‘i con số lãi ngàn tỉ mà luôn táºn dụng tối Ä‘a quy định để lấy mức giá cao nhất của bình quân 30 ngày để báo cáo lên cÆ¡ quan quản lý để tránh phải giảm giá và tiếp tục thu lợi.
Má»›i Ä‘ây, mặc dù lãi lá»›n, chiết khấu cho đại lý cao, song nhiá»u DN xăng dầu vẫn Ä‘á» nghị xin được ná»™p thuế từng phần bởi không có đủ tiá»n để ná»™p ngay, hoặc xin được nợ thuế, không bị phạt cháºm ná»™p thuế. Theo Cục Hải quan Cần ThÆ¡, nhiá»u DN xăng dầu Ä‘ang Ä‘á» nghị Chi cục Hải quan cá»a khẩu cảng Cần ThÆ¡ cho phép ná»™p thuế từng phần vá»›i lý do: số tiá»n thuế mà DN ná»™p cho các lô hàng nháºp khẩu là rất lá»›n. Trong Ä‘iá»u kiện ná»n kinh tế Ä‘ang khó khăn, DN táºp trung má»™t lần nguồn lá»±c tài chính để được thông quan toàn bá»™ lô hàng cÅ©ng sẽ gặp nhiá»u bất lợi. Cùng vá»›i Ä‘ó, Petrolimex Ä‘ã chính thức phản ánh tá»›i Bá»™ Tài chính xin không bị phạt cháºm ná»™p thuế và được nợ thuế hoặc được tạm kê khai, tạm ná»™p thuế cho lô hàng trÆ°á»›c kỳ nghỉ Tết.
Petrolimex có thá»±c sá»± muốn rút vốn ?
Mặc dù lợi nhuáºn là váºy, thống lÄ©nh là váºy, tuy nhiên trả lá»i báo chí má»›i Ä‘ây của ông Trần Ngá»c Năm - Phó TGÄ Petrolimex lại tá» thái Ä‘á»™ mệt má»i vá»›i chuyện kinh doanh xăng dầu. Khi được há»i vá» mức lãi của Petrolimex ông Năm bày tá», “thá»±c sá»± tôi không muốn nói vá» vấn Ä‘á» này. Bởi nhÆ° thế nào là lãi cao, lãi thấp? DN cÅ©ng chỉ làm theo quy định vì lợi nhuáºn định mức DN được hưởng là nhÆ° thế. Tôi thấy rất thất vá»ng vá» cách má»™t số tá» báo nhìn nháºn vấn Ä‘á» này. Còn nếu má»i ngÆ°á»i muốn xăng dầu không có lãi thì có thể kiến nghị vá»›i Chính phủ để nhà đầu tÆ° há» thoái vốn chứ đừng để Petrolimex suốt ngày rÆ¡i vào tình trạng phải Ä‘i giải thích”.
| Theo Luáºt Canh tranh năm 2005, DN được coi là có vị trí thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng khi có trên 30% thị phần. |
Nếu Ä‘úng nhÆ° bày tá» của ông Năm cÅ©ng đồng nghÄ©a vá»›i việc, Petrolimex không còn thiết tha vá»›i kinh doanh xăng dầu. Nhiá»u ngÆ°á»i dân nghe tin này thấp thá»m không biết Ä‘ây có phải là chuyện tháºt hay không? Nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘ã lại nhá»› đến câu chuyện của Táºp Ä‘oàn BÆ°u chính Viá»…n thông VN (VNPT) năm nào. Vào những năm đầu của thế ká»· XXI, VNPT sừng sững chiếm má»™t vị trí Ä‘á»™c quyá»n vá» công nghệ viá»…n thông ở VN. Vá»›i hệ thống hạ tầng hùng háºu nguồn vốn dồi dào.
VNPT thá»i Ä‘ó cÅ©ng Ä‘ã hô phong, hoán vÅ© vá»›i khách hàng. VNPT coi khách hàng của mình chỉ là má»™t số thuê bao và thích Ä‘òi tiá»n trÆ°á»›c, Ä‘òi tiá»n sau thì tùy thích. Nếu không VNPT cÅ©ng dá»a Ä‘óng cá»a thuê bao. Lúc Ä‘ó ngÆ°á»i tiêu dùng phải chiá»u theo VNPT. Há» Ä‘òi tiá»n trÆ°á»›c trả trÆ°á»›c, há» thích thu cÆ°á»›c bao nhiêu thì ngÆ°á»i dân phải trả bấy nhiêu. Không có tiá»n ná»™p thì cắt dùng. Số pháºn ngÆ°á»i tiêu dùng chẳng khác nào ngÆ°á»i Ä‘i mua xăng bây giá».
Váºy mà khi thế Ä‘á»™c quyá»n viá»…n thông được xóa bá». Biết bao nhà mạng má»›i ra Ä‘á»i nhÆ° Viettel, EVN, Sphone. Dù hai mạng EVN và Sphone Ä‘ã bị loại khá»i thị trÆ°á»ng nhÆ°ng thế Ä‘á»™c quyá»n viá»…n thông cÅ©ng không còn. Sá»± ra Ä‘á»i của nhiá»u nhà mạng, Ä‘ã khiến ngÆ°á»i tiêu dùng thá»±c sá»± trở thành khách hàng vá»›i giá cÆ°á»›c viá»…n thông Ä‘ã giảm hÆ¡n trÆ°á»›c, nhiá»u gói dịch vụ, nhiá»u Æ°u Ä‘ãi và nhiá»u lá»±a chá»n. NgÆ°á»i tiêu dùng thoải mái sá» dụng dịch vụ của mình.
Cùng vá»›i Ä‘ó, ngÆ°á»i ta bắt đầu thấy sá»± Ä‘i xuống của ngÆ°á»i “thống trị” VNPT thay vào Ä‘ó là sá»± phát triển vượt báºc của “Ä‘àn em sinh sau đẻ muá»™n” Viettel. Sáu tháng đầu năm 2013, doanh thu của Viettel đạt 72.638 tỉ đồng, trong khi Ä‘ó doanh thu của VNPT chỉ đạt 54.255 tỉ đồng.
Trở lại thái Ä‘á»™ không “mặn mà thống trị” của Petrolimex không biết có tháºt hay không? NhÆ°ng ngÆ°á»i tiêu dùng bắt đầu mÆ¡ má»™t giấc mÆ¡ nhÆ° câu chuyện của VNPT năm nào. Phải chăng sứ mệnh lịch sá» của Petrolimex Ä‘ã làm tròn thì ngÆ°á»i tiêu dùng cần ghi nháºn và cảm Æ¡n há». Má»™t cÆ¡ chế công khai, minh bạch và cạnh tranh bình đẳng má»›i sẽ được ra Ä‘á»i đảm nháºn trách nhiệm của ngÆ°á»i Ä‘i sau.
| Vẫn cho DN đặc quyá»n Theo quy định hiện hành, trong cÆ¡ cấu tính giá xăng dầu, DN được hưởng lợi nhuáºn định mức 300 đồng/lít. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nháºn xét, vá» bản chất, nghị định má»›i không có gì thay đổi lá»›n so vá»›i hiện hành khi để biên Ä‘á»™ định giá của DN là từ 0-5%. Theo ông Long, việc bá» khoản lợi nhuáºn định mức hoặc giảm lợi nhuáºn định mức xuống là cần thiết, vì nếu để nhÆ° hiện nay, vô tình Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã giúp DN xăng dầu thu má»™t khoản lợi nhuáºn quá lá»›n. Vá»›i định mức lợi nhuáºn 300 đồng/lít, rõ ràng khoản lợi nhuáºn thu vá» sẽ rất khủng. Theo báo cáo, 6 tháng đầu năm riêng Petrolimex Ä‘ã nháºp vá» 4,1 triệu tấn xăng dầu. Khi có định mức lợi nhuáºn đồng nghÄ©a vá»›i tâm lý á»· lại vì kinh doanh kiểu gì cÅ©ng có thể có lãi. Bên cạnh Ä‘ó, rất nhiá»u chuyên gia phản đối việc để cho DN tá»± định giá, bởi giá xăng dầu cho đến thá»i Ä‘iểm này vẫn gây nghi ngá», thiếu minh bạch cho ngÆ°á»i tiêu dùng. Các DN xăng dầu tính toán giá Ä‘á»u bị dÆ° luáºn cho là mù má», ná»a vá»i, không sát vá»›i diá»…n biến của thị trÆ°á»ng mà chỉ chạy theo lợi ích của DN. Theo chuyên gia kinh tế Lê Äăng Doanh, cách Ä‘iá»u hành giá xăng dầu của liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng đối vá»›i DN cÅ©ng chÆ°a tạo niá»m tin cho xã há»™i, vẫn theo kiểu lưỡng tính. Nếu tiếp tục để cho DN xăng dầu tá»± định giá sẽ là sai lầm lá»›n vì trái vá»›i quy luáºt quản lý giá (khi còn có DN chiếm vị trí thống lÄ©nh, Ä‘á»™c quyá»n) trong kinh tế thị trÆ°á»ng vá»›i má»™t ngành nhÆ° xăng dầu. Không thể ra má»™t nghị định mà thuáºn lợi chỉ thuá»™c vá» DN và cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c, còn thiệt hại (vá» giá) thì ngÆ°á»i dân phải chịu. Thá»i gian gần Ä‘ây, má»™t số DN kinh doanh xăng dầu Ä‘ã công bố mức lãi rất lá»›n trong năm. Cùng vá»›i Ä‘ó, thông tin từ nhiá»u đại lý xăng dầu cÅ©ng cho thấy mức chiết khấu hỠđược hưởng là rất cao, từ 500 – 700 đồng/lít, tháºm chí có chá»— lên đến 800 – 900 đồng/lít. Cùng quan Ä‘iểm này, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, hiện Nhà nÆ°á»›c vẫn chÆ°a đủ năng lá»±c để kiểm soát nguyên tắc tính giá xăng dầu của DN. Do váºy, nếu Nhà nÆ°á»›c tiếp tục để cho DN xăng dầu tá»± định giá dù biên Ä‘á»™ hẹp cÅ©ng sẽ rất nguy hại. DN xăng dầu Ä‘ang thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng há» sẽ làm má»i cách để tính giá có lợi cho DN và Ä‘Æ°a lại lợi nhuáºn mà Nhà nÆ°á»›c khó "cầm cÆ°Æ¡ng" được. |
Nguồn tin: DÄDN
