Xung quanh vấn đề hạt nhân của Iran Ä‘ang xảy ra má»™t cuá»™c “thi gan” giữa quốc gia Trung Đông này vá»›i thị trường dầu mỏ thế giá»›i xem ai sẽ là người chịu thiệt trÆ°á»›c. Song, dù kết quả thế nào thì thiệt hại cuối cùng vẫn là nền kinh tế toàn cầu.

Má»™t Ä‘oạn đường ống dẫn dầu từ Iran sang Ấn Độ và Pakixtan. Ảnh: Internet

Theo bài phân tích đăng trên mạng tin “Dá»± báo Thị trường” (Anh) ngày 22/2, giá dầu thô thế giá»›i Ä‘ã tăng hÆ¡n 2% vào ngày 21/2 lên mức cao nhất trong 9 tháng, chủ yếu do giá»›i đầu tÆ° lo ngại nguy cÆ¡ xảy ra xung Ä‘á»™t sau những căng thẳng leo thang xung quanh Mỹ, châu Âu, Ixraen và Iran. Gói cứu trợ thứ hai được châu Âu tung ra cho Hy Lạp, trị giá 130 tá»· euro, cÅ©ng góp phần làm thị trường dầu mỏ lên giá. Tuy nhiên trên thá»±c tế, những Ä‘á»™ng thái trên và đằng sau nó là cán cân cung - cầu trên thị trường dầu thô không thay đổi nhiều tá»›i mức để giá mặt hàng này tăng hÆ¡n 2% chỉ trong má»™t ngày.

Nhân tố Iran Ä‘ang đứng đằng sau giá dầu. Trong khi Mỹ và các đồng minh tin rằng Iran Ä‘ang phát triển vÅ© khí hạt nhân thì Têhêran quả quyết họ chỉ nghiên cứu vì mục Ä‘ích hòa bình. Tuần trÆ°á»›c, EU ra lệnh cấm nhập khẩu dầu thô từ Iran và phong tỏa tài sản của ngân hàng trung Æ°Æ¡ng nÆ°á»›c này kể từ ngày 1/7 tá»›i. TrÆ°á»›c Ä‘ó, Mỹ nói rằng sẽ Ä‘Æ°a các công ty Mỹ làm ăn vá»›i ngân hàng trung Æ°Æ¡ng Iran vào “danh sách Ä‘en” để trừng phạt. Để trả Ä‘Å©a, cuối tuần qua, Iran tuyên bố ngừng xuất khẩu dầu thô sang Pháp và Anh, đồng thời cảnh báo các công ty châu Âu là sẽ ngừng cung cấp nếu họ không ký các hợp đồng nhập khẩu lâu dài.

Mặc dù người phát ngôn Bá»™ Dầu mỏ Iran nói rằng nÆ°á»›c này sẽ tìm “khách hàng má»›i”, song Têhêran sẽ rất khó tìm ra đủ khách hàng nhập khẩu khoảng 500.000 thùng dầu thô thừa ra má»—i ngày sau khi nÆ°á»›c này ngừng xuất khẩu sang Pháp và Anh. Theo Reuters, những diá»…n biến má»›i nhất cho thấy, Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản Ä‘ang có kế hoạch cắt giảm ít nhất 10% lượng dầu thô nhập khẩu từ Iran do lệnh cấm vận của Mỹ khiến việc làm ăn giữa các công ty vá»›i Iran ngày càng khó khăn. Ba quốc gia lá»›n của châu Á này chiếm tổng cá»™ng 45% lượng dầu thô xuất khẩu của Iran. Vì vậy, má»™t sá»± cắt giảm từ ba nÆ°á»›c này là má»™t Ä‘òn giáng mạnh đối vá»›i xuất khẩu của Iran.

Iran là thành viên lá»›n thứ hai của Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), xuất khẩu 2,5 triệu thùng/ngày và chiếm 3% sản lượng dầu thô của thế giá»›i. Trong Ä‘ó 500.000 thùng được xuất sang châu Âu và hầu hết phần còn lại được chuyển tá»›i Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Đầu tháng này, CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế Ä‘ã giảm dá»± báo tăng trưởng nhu cầu dầu thô của thế giá»›i lần thứ hai chỉ trong vòng vài tuần, cho rằng nhu cầu giảm sẽ giúp thị trường dầu thô có được sá»± linh hoạt cần thiết trong trường hợp nguồn cung từ Iran thắt chặt do lệnh cấm vận có hiệu lá»±c kể từ tháng 7 tá»›i. Vì vậy, cÅ©ng giống nhÆ° “cuá»™c khủng hoảng dầu mỏ Libi” năm ngoái, ngay cả khi toàn bá»™ nguồn cung từ Iran chấm dứt, sá»± thiếu hụt này cÅ©ng không thể lá»›n đến mức khiến các nhà đầu tÆ° phải phản ứng mạnh nhÆ° ngày 21/2 vừa qua.

Tuy nhiên, giá dầu thế giá»›i thường bị bóp méo và không chịu sá»± kiểm soát của các yếu tố cung - cầu má»—i khi xảy ra căng thẳng hay xung Ä‘á»™t địa chính trị. Giá»›i phân tích dá»± Ä‘oán, giá dầu thô sẽ tiếp tục tăng khiến giá xăng ở Mỹ có thể lên tá»›i 5 USD/gallon (1 gallon = 3,78 lít) vào mùa hè này. Nếu dá»± Ä‘oán trên Ä‘úng, Ä‘ây sẽ là má»™t Ä‘òn giáng mạnh vào quá trình hồi phục còn non yếu của kinh tế Mỹ, cÅ©ng nhÆ° kinh tế châu Âu Ä‘ang gặp vấn đề về nợ công. Kinh tế Ä‘i xuống khiến nhu cầu dầu mỏ giảm và kéo giá dầu thô giảm trở lại. Dù thị trường dầu thô hay Iran phải “xuống nÆ°á»›c” trÆ°á»›c, má»™t Ä‘iều chắc chắn người tiêu dùng sẽ phải gánh chi phí giá dầu thô tăng và toàn bá»™ nền kinh tế toàn cầu sẽ chịu thiệt hại.

Nguồn tin: TTXVN