Cuộc họp Hoa Kỳ-Nga tại Ả Rập Xê Út có ý nghĩa gì đối với Trung Đông?

Ả Rập Xê Út đang tổ chức một trong những cuộc họp ngoại giao quan trọng nhất giữa Nga và Hoa Kỳ trong nhiều năm qua.

Vào ngày 18 tháng 2, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio gặp người đồng cấp Nga Sergei Lavrov tại Riyadh.

Cuộc gặp sẽ nhằm mục đích khôi phục mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước. Cuộc gặp sẽ tập trung vào việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, nơi Washington đã dẫn đầu các đồng minh châu Âu của mình trong việc giúp Kyiv chống lại cuộc xâm lược của Nga bắt đầu từ ba năm trước.

Các chuyên gia coi các cuộc đàm phán là dấu hiệu cho thấy Ả Rập Xê Út đang tìm cách đảm nhận vai trò trung tâm trong ngoại giao quốc tế đồng thời củng cố thêm mối quan hệ với đồng minh lâu năm Washington.

Các cuộc thảo luận sẽ là cơ hội để quốc gia Ả Rập giàu dầu mỏ này khẳng định tầm ảnh hưởng chính trị của mình sau khi bác bỏ kế hoạch của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về việc di dời người dân dải Gaza trong khi phản đối bất kỳ sự bình thường hóa quan hệ nào với Israel.

Khôi phục mối quan hệ

Amin Tarzi, giáo sư thỉnh giảng về Quan hệ quốc tế tại Chương trình Washington, D.C. của Đại học Nam California, cho biết: "Riyadh muốn có dấu ấn ngoại giao lớn hơn".

Ông cho biết Riyadh đang tìm cách "hồi sinh mối quan hệ" mà Thái tử Muhammad bin Salman đã xây dựng với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Vào tháng 5 năm 2017, Trump đã có chuyến thăm nước ngoài đầu tiên tới Ả Rập Xê Út.

"Cả Riyadh và Washington đều muốn mở rộng quan hệ dưới thời chính quyền Hoa Kỳ hiện tại", Tarzi cho biết.

Vào năm 2018, Riyadh đã bị cô lập về mặt ngoại giao sau khi mối quan hệ của họ với Washington trở nên tồi tệ sau vụ sát hại dã man nhà báo Jamal Khashoggi của tờ Washington Post. Ông là công dân Ả Rập Xê Út và đã bị giết bên trong lãnh sự quán của nước này tại Istanbul.

Ả Rập Xê Út, quốc gia Ả Rập giàu có và hùng mạnh nhất, đã bị lu mờ về mặt ngoại giao bởi các nước láng giềng vùng Vịnh nhỏ hơn là Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (U.A.E.).

Qatar đóng vai trò trung tâm trong các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Israel và Hamas, tổ chức đã bị Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu đưa vào dánh ách là một tổ chức khủng bố.

Quốc gia giàu khí đốt này đã hỗ trợ Washington trong nỗ lực giải quyết các vấn đề khó giải quyết. Kể từ năm 2013, nơi đây đã là trụ sở của Taliban Afghanistan, giúp chính quyền Trump đầu tiên ký kết thỏa thuận hòa bình với nhóm phiến quân Hồi giáo này vào tháng 2 năm 2020.

Để nhấn mạnh sức ảnh hưởng ngoại giao của UAE, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã đến thăm thủ đô Abu Dhabi của nước này vào ngày 17 tháng 2 trước khi tới Ả Rập Xê Út và Thổ Nhĩ Kỳ.

Zelenskyy đã phản đối các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Nga và Hoa Kỳ về Ukraine, nói rằng Kyiv sẽ không "công nhận bất kỳ thỏa thuận nào về chúng tôi nếu không có chúng tôi tham dự".

"Các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Nga này là cơ hội để Riyadh chứng tỏ rằng họ là một cường quốc ngoại giao", Tarzi cho biết.

Matthew Robinson, giám đốc Trung tâm thông tin Euro-Gulf, một nhóm nghiên cứu tại Rome, đồng ý.

Ông coi đây là một phần trong nỗ lực của Riyadh "để trở thành một nhân tố chủ chốt trên toàn cầu trong việc giải quyết các vấn đề địa chính trị lớn".

Các kế hoạch về Gaza

Robinson cũng thấy Riyadh âm thầm cố gắng bù đắp mọi hậu quả từ việc từ chối kế hoạch tiếp quản Dải Gaza của Trump.

Vào ngày 4 tháng 2, tổng thống Hoa Kỳ cho biết Washington sẽ tiếp quản vùng đất Palestine bị chiến tranh tàn phá sau khi người dân được tái định cư ở nơi khác để xây dựng lại và biến nó thành "Riviera của Trung Đông".

"Tranh chấp chính sách sẽ không làm xấu đi mối quan hệ chiến lược lớn hơn giữa Riyadh và chính quyền Trump", Robinson cho biết.

Ông cho biết mối quan hệ lâu dài giữa Riyadh và Washington dựa trên lợi ích an ninh chung trong khu vực, hợp tác kinh tế và quan hệ đối tác quốc phòng.

Robinson nói thêm rằng các cuộc thảo luận đang diễn ra giữa Riyadh và Washington về tương lai của Gaza chứng minh rằng "mặc dù các đồng minh có thể không đồng ý về các vấn đề chính sách cụ thể, nhưng các mục tiêu chiến lược rộng hơn của họ có thể vừa tạo điều kiện vừa củng cố mối quan hệ song phương".

Bất chấp sự khuyến khích của Hoa Kỳ, Riyadh đã từ chối bình thường hóa quan hệ với Israel trước khi một nhà nước Palestine độc lập được thành lập. Theo Hiệp định Abraham, U.A.E. và Bahrain đã thiết lập quan hệ ngoại giao quan hệ giữa Israel và Ả Rập Saudi vào tháng 9 năm 2020 trong chính quyền Trump đầu tiên.

Tarzi cho biết, bằng cách tổ chức các cuộc đàm phán giữa Washington và Moscow, Riyadh sẽ bảo toàn mọi khía cạnh khác trong mối quan hệ với Hoa Kỳ "và thêm một cơ hội xây dựng hòa bình dưới sự bảo trợ của mình".

Vào cuối tuần này, Riyadh sẽ tổ chức một cuộc họp của các nhà lãnh đạo Ả Rập, dự kiến sẽ đưa ra phản ứng đối với kế hoạch Gaza của Trump.

Nguồn tin: xangdau.net/RFE/RL