Cuá»™c chiến ở Libya Ä‘ã buá»™c CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) quyết định mở kho dá»± trữ chiến lược trong ná»— lá»±c kiểm soát giá dầu mỏ đồng thời đối phó vá»›i nguy cÆ¡ thiếu hụt khi khu vá»±c Bắc Bán cầu bắt đầu bÆ°á»›c sang mùa Hè.

Tuy nhiên, Ä‘á»™ng thái bất ngờ này được coi là má»™t biện pháp liều lÄ©nh Ä‘e dọa chôn vùi hai thập ká»· hợp tác giữa IEA vá»›i Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và có thể khiến ná»— lá»±c bình ổn giá dầu thất bại.

Đây là lần thứ ba trong lịch sá»­ IEA, các nÆ°á»›c thành viên quyết định mở kho dữ trữ dầu mỏ chiến lược của mình, theo Ä‘ó IEA sẽ cung cấp thêm 60 triệu thùng dầu thô ra thị trường trong tháng tá»›i để bù lại phần thiếu hụt do hoạt Ä‘á»™ng sản xuất và xuất khẩu tại Libya cÅ©ng nhÆ° các nÆ°á»›c khác ở Trung Đông bị gián Ä‘oạn. Mỹ – vá»›i kho dá»± trữ dầu thô 727 triệu thùng – sẽ Ä‘óng góp má»™t ná»­a, trong khi châu Âu sẽ cung cấp 30% và phần còn lại thuá»™c các nÆ°á»›c thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) ở khu vá»±c Thái Bình DÆ°Æ¡ng.

Quyết định bất ngờ của IEA -vốn chỉ được thá»±c hiện trong trường hợp khẩn cấp- cho thấy sá»± chủ Ä‘á»™ng hÆ¡n của cÆ¡ quan này trong việc sá»­ dụng các kho dá»± trữ của 28 quốc gia thành viên để Ä‘iều chỉnh giá dầu, khi trÆ°á»›c Ä‘ây những quyết định tÆ°Æ¡ng tá»± thường được Ä‘Æ°a ra vào thời Ä‘iểm nguồn cung giảm mạnh do thảm họa thiên nhiên hoặc chiến tranh. Trong lịch sá»­ 37 năm hoạt Ä‘á»™ng, Ä‘ây là lần thứ ba IEA mở kho dá»± trữ, sau hai lần trÆ°á»›c vào các năm 1991, thời Ä‘iểm xảy ra cuá»™c chiến tranh vùng Vịnh và 2005, khi cÆ¡n bão Katrina đổ bá»™ vào nÆ°á»›c Mỹ.

Tuy nhiên, quyết định của IEA Ä‘ã làm gia tăng rạn nứt trong quan hệ giữa cÆ¡ quan này vá»›i OPEC, vốn không đạt được sá»± đồng thuận trong vấn đề tăng sản lượng tại cuá»™c họp đầu tháng này. Đại diện các nÆ°á»›c Ảrập vùng Vịnh tại OPEC (theo truyền thống thường đứng về phía Mỹ) cho rằng IEA không có lý do thích Ä‘áng để bÆ¡m thêm dầu vào thị trường trong lúc nguồn cung vẫn đảm bảo và giá sẽ không thể lên tá»›i ngưỡng 150 USD/thùng. Đại diện này nhấn mạnh Ä‘ây là sá»± can thiệp vô lý và không cần thiết. Thị trường không thiếu nguồn cung cấp. Kuwait và Saudi Arabia Ä‘ã tăng sản lượng nhÆ°ng không có nhiều người mua. IEA chính xác là Ä‘ang cùng vá»›i Mỹ chÆ¡i ván bài chính trị. Chia sẻ quan Ä‘iểm này, các nghị sÄ© Cá»™ng hòa và các công ty dầu mỏ ở Mỹ cÅ©ng cho rằng quyết định của IEA là không Ä‘úng lúc và sẽ không có tác Ä‘á»™ng lá»›n đối vá»›i thị trường, vì trên thá»±c tế, 60 triệu thùng dầu chỉ đủ cho thế giá»›i tiêu thụ trong 17 giờ. HÆ¡n nữa, giá dầu tại Mỹ cÅ©ng Ä‘ã giảm 20% từ mức đỉnh Ä‘iểm 113 USD/thùng trong lúc nguồn cung vẫn tÆ°Æ¡ng đối dồi dào. Vì vậy, phe đối lập tại Mỹ chỉ trích quyết định mở kho dá»± trữ chỉ là má»™t trò chÆ¡i của Nhà Trắng trÆ°á»›c mùa bầu cá»­ Mỹ năm 2012.

Sau quyết định choáng váng của IEA, thị trường năng lượng toàn cầu lập tức tụt dốc. Trong phiên giao dịch chiều 23.6 tại London, giá dầu WTI của Mỹ Ä‘ã bốc hÆ¡i gần 6 USD, còn giá dầu Brent Biển Bắc giảm tá»›i 8 USD khi tin tức về lần mở kho đầu tiên trong 6 năm qua của IEA được loan báo. Cuối tuần qua, các hợp đồng dầu ngọt nhẹ giao trên sàn New York giảm 2,4% so vá»›i tuần trÆ°á»›c, xuống còn 91,16 USD/thùng, mức thấp nhất kể từ tháng 2 năm nay. Dầu Brent cÅ©ng mất Ä‘i hÆ¡n 7% giá trị trong vòng má»™t tuần.

Giá»›i tài chính quốc tế Ä‘ánh giá 60 triệu thùng dầu không phải là quá lá»›n nếu so vá»›i lượng dá»± trữ 4,1 tá»· thùng Ä‘ang được cất giữ ở 28 quốc gia thành viên IEA, song trong bối cảnh dầu thô Ä‘ã giảm giá 3 tuần liên tiếp, các cường quốc dầu mỏ thế giá»›i muốn gá»­i Ä‘i thông Ä‘iệp rằng họ sẵn sàng sá»­ dụng những công cụ sẵn có để can thiệp vào thị trường. IEA mà đứng đầu là Mỹ cho rằng không thể chỉ trông đợi lòng tốt của OPEC trong lúc chiến sá»± tại Libya Ä‘ang tạo sức ép về nguồn cung. Tính đến nay, cuá»™c chiến gây tranh cãi ở đất nÆ°á»›c Bắc Phi này Ä‘ã cÆ°á»›p mất của thị trường hÆ¡n 130 triệu thùng dầu chất lượng cao.

Thế nhÆ°ng, sau những phản ứng khá hồ hởi ban đầu, mối lo ngại cÅ©ng Ä‘ã bắt đầu xuất hiện khi có dá»± báo rằng lượng dầu dá»± trữ của các nÆ°á»›c sẽ khó giữ chân được giá dầu trong thời gian dài. Theo thống kê, các thành viên của IEA hiện có lượng dá»± trữ là 146 ngày, vượt con số 90 ngày nhÆ° quy định. Cảnh báo này càng có có sở sau khi OPEC tuyên bố sẽ thắt chặt nguồn cung để trả Ä‘Å©a Mỹ và châu Âu Ä‘ã chÆ¡i “ván bài dầu mỏ” theo cách của họ. Dù chÆ°a có thông cáo chính thức, nhÆ°ng Tổng thÆ° ký OPEC Abdullah al-Badri tuần trÆ°á»›c Ä‘ã lên tiếng cáo buá»™c IEA “không chuyên nghiệp”. Ông nhấn mạnh các kho dá»± trữ chiến lược nên được duy trì để phục vụ mục Ä‘ích của IEA thay vì sá»­ dụng nhÆ° má»™t vÅ© khí chống lại OPEC. Xét cho cùng, tìm được má»™t tiếng nói chung vì lợi ích ổn định thị trường dầu mỏ thế giá»›i, giảm tổn thÆ°Æ¡ng cho nền kinh tế toàn cầu mong manh, Ä‘âu phải dá»… dàng.

Nguồn tin: ÄBND