Các nhà khai thác dầu ở Mỹ Ä‘ã hụt hÆ¡i trong cuá»™c chiến dìm giá dầu vá»›i OPEC. Điều này Ä‘ã đẩy giá dầu thế giá»›i tăng nhẹ trong mấy ngày qua.

Mỹ Ä‘óng van má»™t số giàn khoan khiến dầu tăng giá

Giá dầu má»™t lần nữa tiếp tục nhích lên vào ngày 3/2 sau khi các nhà sản xuất Mỹ cắt giảm sản lượng. Giá dầu chuẩn WTI của Mỹ giao tháng 3/2015 tăng 1,51 USD lên 51,08 USD/thùng, trong khi dầu Brent giao tháng 3 tăng 1,9 USD lên 56,65 USD/thùng.

TrÆ°á»›c Ä‘ó vài ngày, giá dầu thế giá»›i cÅ©ng Ä‘ã tăng nhẹ và tính tổng cá»™ng từ hôm 30/1 đến nay là 11%, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 5 USD/thùng.

Sá»± tăng giá này bắt nguồn việc các nhà khai thác của Mỹ hôm 29/1 thông báo tạm dừng 94 giàn khoan, xuống còn 1.223 giàn. NhÆ° vậy là giảm bá»›t 199 giàn so vá»›i cùng thời gian năm ngoái.

Việc giá dầu liên tục tụt giảm trong 6 tháng qua, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 50% giá trị, là má»™t hậu quả của cuá»™c chiến giá cả giữa các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) vá»›i các nhà khai thác Mỹ.

Để hiểu được nguồn gốc của cuá»™c chiến này, chúng ta cần phải trở lại quá khứ Ä‘ôi chút. Sau cuá»™c khủng hoảng dầu lá»­a năm 1972 và Ä‘òn phong tỏa năng lượng của Arập Xêút cùng các nÆ°á»›c Arập nhÆ° Kuwait, Liên hiệp Các Tiểu VÆ°Æ¡ng Quốc Arập (UAE), các nÆ°á»›c bán dầu thấy ra thế lợi hại của vÅ© khí dầu thô nên thành lập OPEC, Tổ chức các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ. Đấy là liên minh làm giá, vá»›i mục tiêu Ä‘iều phối sản lượng ít hay nhiều để giữ giá cho cao hay thấp. Sản lượng, từ Ä‘ó có số xuất khẩu, trá»±c tiếp ảnh hưởng đến mức cung về năng lượng theo quy luật dá»… hiểu là cung nhiều thì giá hạ và ngược lại giảm cung là nâng giá.

Tổ chức OPEC làm được chuyện Ä‘ó vì giữ thế Ä‘á»™c quyền. NhÆ°ng OPEC không là nhà sản xuất duy nhất mà nhiều nÆ°á»›c mua dầu của họ cÅ©ng có khả năng sản xuất, là trường hợp Mỹ. Doanh nghiệp và nói chung dân Mỹ khó chấp nhận trò làm giá theo thế Ä‘á»™c quyền và chủ trÆ°Æ¡ng mở rá»™ng cạnh tranh. Chính tÆ° tưởng cạnh tranh trong xã há»™i và Ä‘á»™ng lá»±c kinh doanh trên thị trường má»›i khiến công nghiệp dầu khí Mỹ tìm dầu ở nÆ¡i khó khăn nhÆ° Alaska hay Ä‘áy sâu của Vịnh Mexico.

Khi dầu thô lên quá 100 USD, doanh nghiệp Mỹ bèn khai triển kỹ thuật má»›i là “fracking”, Ä‘ào sâu rồi Ä‘ào ngang trong các tầng Ä‘á phiến để chắt dầu và khí đốt. Kỹ thuật này vốn có từ lâu, được các doanh nghiệp loại nhỏ và vừa liều lÄ©nh áp dụng rồi tiếp tục cải tiến khi dầu thô lên giá.

Quy luật tính toán trên thị trường tá»± do là “giá biên tế” (marginal price): nếu Ä‘ào thêm má»™t thùng dầu nữa mà phí tổn vẫn thấp hÆ¡n giá bán trên thị trường thì ta còn Ä‘ào. Nếu giá bán mà bằng hay thấp hÆ¡n giá biên tế thì ta ngừng. Khả năng sáng tạo và cải tiến của Mỹ, cùng má»™t số quốc gia khác, trong kỹ thuật gạn Ä‘á ra dầu còn làm giảm cái giá biên tế ấy.

Nên tạo ra trận thế má»›i giữa phe “Ä‘á»™c quyền” và phe “cạnh tranh”, nói gọn là giữa Arập Xêút và các doanh nghiệp dầu khí của Mỹ. Đó là trận chiến ngày nay.

Cho đến 10/6/2014, thị trường dầu thô vẫn bị phe Ä‘á»™c quyền hay khối OPEC và Arập Xêút chi phối mạnh. NhÆ°ng sá»± thành công của phe cạnh tranh là doanh nghiệp Mỹ Ä‘ã lặng lẽ đảo lá»™n cuá»™c chÆ¡i.

Nhờ kỹ thuật fracking, sản lượng dầu tại Mỹ gần lên tá»›i mức 10 triệu thùng má»™t ngày. Số cung má»›i làm giảm số dầu Mỹ vẫn nhập khẩu nên nâng số cung trên toàn cầu. Mà kinh tế toàn cầu Ä‘ang bị nguy cÆ¡ suy thoái (Ä‘à tăng trưởng thấp hÆ¡n) của châu Âu, Trung Quốc và Nhật Bản. Khi kinh tế suy giảm thì thiên hạ cần ít dầu hÆ¡n, làm số cầu cÅ©ng giảm.

Ai cÅ©ng biết cung tăng mà cầu giảm thì giá dầu phải hạ. Giá»›i đầu tÆ° trên thị trường thÆ°Æ¡ng phẩm có hạn kỳ còn tính thêm là giá sẽ hạ nữa cho nên giao dịch hay giao hẹn vá»›i giá thấp hÆ¡n và càng đẩy giá xuống thấp hÆ¡n.

Biến chuyển ấy tạo ra Ä‘à gia tốc, và gây ngạc nhiên khi giá sụt tá»›i mức 70 USD/thùng rồi sụt nữa, sụt nữa. Người ta sở dÄ© ngạc nhiên vì không thấy ra sá»± thể đảo Ä‘iên trong giá»›i sản xuất: Thủ lÄ©nh phe “Ä‘á»™c quyền” là Arập Xêút nhảy rào qua bên kia, lý luận theo phe cạnh tranh.

Hoàng gia Saudi biết ngoài chợ có thêm kẻ bán mà ta lại cố bán ít hÆ¡n để giữ giá cho cao thì sẽ mất khách - và bị lá»—. Chi bằng nÆ°Æ¡ng theo quy luật thị trường khiến giá sụt thêm cho kẻ bán dầu kia hết lời mà rời chợ.

Là đại gia có vốn dằn lÆ°ng hÆ¡n 700 tá»· USD dá»± trữ, Arập Xêút có thể chịu được giá thấp hÆ¡n. Khi vẫn tồn tại sau trận thÆ° hùng này để loại bỏ địch thủ thì ta lại tăng.

Đấy là ý nghÄ©a của quyết định trong kỳ họp tháng 11/2014 của OPEC tại Vienna là không giảm sản lượng mà còn giao hẹn giá thấp hÆ¡n vá»›i khách hàng châu Á và Mỹ. NhÆ°ng thấp đến cỡ nào thì vừa, và cao đến mức nào thì quá?

Quy luật kinh doanh chỉ ra là phí tổn biên tế của các doanh nghiệp dầu khí Mỹ có thể là giá bán cao nhất. Nếu cao hÆ¡n thì mất khách. Hiện nay, giá Ä‘ó khoảng 50 USD/thùng và còn có thể hạ. Ở dÆ°á»›i, phí tổn biên tế tệ nhất của OPEC và Nga sẽ là giá sàn. Thấp hÆ¡n nữa là mất vốn! Giá Ä‘ó được Æ°á»›c tính là 20 USD/thùng.

Và cuá»™c chiến giữa phe “Ä‘á»™c quyền” vá»›i phe “cạnh tranh” Ä‘ã có kết quả bÆ°á»›c đầu. Các nhà sản xuất Mỹ không chịu được cuá»™c chÆ¡i nên bắt đầu Ä‘óng bá»›t van dầu khiến giá cả tăng trong mấy ngày qua.

Tuy nhiên, má»™t số nhà quan sát thị trường vẫn duy trì thái Ä‘á»™ thận trọng trÆ°á»›c sá»± phục hồi má»›i nhất của giá dầu. Theo Reuters, các chuyên gia của Morgan Stanley cảnh báo mối quan hệ giữa số lượng giàn khoan và sản lượng có thể khiến giá»›i đầu tÆ° nhầm lẫn. “Thông tin số lượng giàn khoan giảm Ä‘i có thể gây ấn tượng, nhÆ°ng khi chúng ta nhìn vào dữ liệu, hầu hết giàn khoan ngÆ°ng hoạt Ä‘á»™ng đều không có năng suất cao”- theo Morgan Stanley.

Nguồn tin: Petrotime