Trong khi Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho rằng, DN kinh doanh xăng dầu lá»— nặng, tá»›i hÆ¡n 5.000 tá»·, trong khi Quỹ bình ổn giá (BOG) xăng dầu cÅ©ng Ä‘ang "âm" hÆ¡n 2.300 tá»· đồng, thì Bá»™ Tài chính lại cho hay, Quỹ BOG không âm nhiều tá»›i vậy.

Xăng dầu lỗ nặng do cơ chế?

TrÆ°á»›c con số "âm" khá lá»›n của Quỹ BOG xăng dầu, đại diện Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) cho rằng, hiện số âm của Quỹ BOG không nhiều tá»›i mức trên 2.300 tá»· đồng.

Theo tính toán của Cục Quản lý giá, mức trích Quỹ BOG là 300 đồng/lít nhÆ°ng mức sá»­ dụng quỹ thường gấp 2 đến 3 lần, hoặc hÆ¡n, nên số tiền quỹ được trích trong cả năm nhiều DN chỉ sá»­ dụng trong 1 tháng Ä‘ã "hết veo". Cục Quản lý giá khẳng định, tính tá»›i ngày 1/3/2012, số dÆ° của Quỹ BOG là "âm" 445 tá»· đồng. Riêng từ ngày 7/3 tá»›i thời Ä‘iểm hiện tại mức trích quỹ bằng mức sá»­ dụng nên số âm quỹ là không Ä‘áng kể.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, theo má»™t Ä‘ánh giá của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng về việc thá»±c hiện Nghị định 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, do lá»—i từ cÆ¡ chế vận hành giá nên DN kinh doanh xăng dầu đầu mối bị "thâm hụt" quỹ nặng, tá»›i trên 5.000 tá»· đồng. Cụ thể, DN kinh doanh xăng dầu chỉ được quyết định giá bán xăng dầu trong má»™t giai Ä‘oạn ngắn (từ cuối năm 2009 đến tháng 3/2010), còn lại đại bá»™ phận thời gian giá bán xăng dầu do Nhà nÆ°á»›c quyết định. Thêm nữa, Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu trên thị trường thay đổi chậm hÆ¡n biến Ä‘á»™ng giá thế giá»›i, giá bán lẻ thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở gây nên lá»— tích lÅ©y cho DN.

CÅ©ng theo báo cáo của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, do chÆ°a có quy định cụ thể để bù đắp những chi phí hợp lý cho DN tham gia bình ổn giá, dẫn tá»›i lÅ©y kế số dÆ° Quỹ BOG xăng dầu của DN bị "âm" hÆ¡n 2.300 tá»· đồng, riêng khoản lá»— kinh doanh xăng dầu của các DN lÅ©y kế hÆ¡n 5.000 tá»· đồng đến nay vẫn chÆ°a có hÆ°á»›ng xá»­ lý. Điều này Ä‘ã gây khó khăn về tài chính cho các DN, làm cho vốn của chủ sở hữu Ä‘ã ít (khoảng 9.000 tá»· đồng vào năm 2010, khoảng 14.000 tá»· đồng năm 2011) lại càng bị áp lá»±c do khoản vay tín dụng ngày má»™t tăng.

Năm 2010, các DN phải vay tín dụng khoảng 17.000 tá»· đồng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 189% vốn chủ sở hữu; năm 2011, các DN vay tín dụng gần 27.000 tá»· đồng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 193% vốn chủ sở hữu. Những khó khăn do bị lá»— của DN dẫn đến chi phí hoa hồng cho các tổng đại lý, đại lý bán lẻ xăng dầu bắt buá»™c phải giảm xuống quá thấp làm ảnh hưởng hệ thống phân phối xăng dầu của DN, mất tính ổn định và luôn bị xáo trá»™n.

Trao đổi vá»›i Infonet, TS. VÅ© Đình Ánh không tỏ ra ngạc nhiên khi DN kinh doanh xăng dầu than lá»— nặng. Ông Ánh cho rằng, chính việc can thiệp bằng biện pháp hành chính trong Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu Ä‘ã khiến giá xăng dầu trong nÆ°á»›c "bóp méo".

Đơn cá»­ việc quy định giá cÆ¡ sở 30 ngày không những không Ä‘á»™ng lá»±c cho DN kinh doanh xăng dầu lá»±a chọn Ä‘úng thời Ä‘iểm nhập hàng khi giá thế giá»›i giảm, mà còn tạo ra kẽ hở để DN "lách". "Phải trả DN về Ä‘úng vai trò kinh doanh của mình. Chỉ có cách để giá xăng dầu theo thị trường má»›i giải quyết được bài toán này" – ông Ánh nói.

Xăng "rởm" là do ... đại lý

Đa phần các ý kiến chuyên gia tại há»™i thảo khoa học Loại bỏ xăng dầu lẫn tạp chất vì sá»± an toàn của Ä‘á»™ng cÆ¡ được tổ chức sáng 25/4 đều cho rằng, chính khâu trung gian (chuá»—i phân phối đại lý) là "tá»™i đồ" gây ra tình trạng xăng "rởm", xăng kém chất lượng.

Hiện cả nÆ°á»›c có khoảng 13.000 cá»­a hàng xăng dầu, trong Ä‘ó các cá»­a hàng trong hệ thống của các doanh nghiệp đầu mối chỉ trên 3.000 (chiếm 25-30%), còn lại là cá»­a hàng đại lý, tổng đại lý chiếm khoảng 75%. Về cÆ¡ bản, chất lượng xăng dầu nằm trong hệ thống của DN nhập khẩu nhÆ° kho, tàu bè thì quản lý rất tốt, nhÆ°ng khi xuống tá»›i các đại lý thì Ä‘ã bị "làm xiếc". Để tăng thêm lợi nhuận khi phần trích hoa hồng bị cắt xén, nhiều đại lý Ä‘ã dùng chiêu thức tinh vi để "hô biến" từ xăng đảm bảo chất lượng thành xăng "rởm" rồi phân phối lẻ ra thị trường.

Vì thế, các chuyên gia kiến nghị, để loại bỏ xăng "rởm" trên thị trường, trÆ°á»›c hết cần kiểm soát và quản chặt khâu phân phối, hoạt Ä‘á»™ng của hệ thống đại lý.

Nguồn tin: infonet