Mặc dù Ä‘ã có 2 nhà đầu tÆ° ngoại được nêu tên ở khâu bán lẻ xăng dầu, nhÆ°ng trong Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình DÆ°Æ¡ng (TPP), phân phối xăng dầu là lÄ©nh vá»±c được Việt Nam bảo lÆ°u, không cho phép nÆ°á»›c ngoài tham gia.

Mở khi làm nhà máy lọc dầu
Chuyện Công ty Idemitsu Kosan (IKC) và Công ty Kuwait Petroleum International (KPI) nhận được Giấy chứng nhận đăng ký đầu tÆ° do Sở Kế hoạch và Đầu tÆ° Hà Ná»™i cấp để thành lập liên doanh 100% vốn nÆ°á»›c ngoài vá»›i tá»· lệ góp vốn 50:50, tham gia phân phối các sản phẩm dầu khí tại Việt Nam thoạt nghe có vẻ ấn tượng. Tuy nhiên, việc Công ty TNHH Xăng dầu Idemitsui Q8 - doanh nghiệp 100% vốn nÆ°á»›c ngoài đầu tiên hiện diện trong lÄ©nh vá»±c phân phối, bán lẻ xăng dầu không đồng nghÄ©a vá»›i việc lÄ©nh vá»±c nhạy cảm này Ä‘ã được mở cá»­a vá»›i tất cả các nhà đầu tÆ° ngoại.

Hai cổ Ä‘ông của Công ty TNHH Xăng dầu Idemitsui Q8 chính là hai đối tác lá»›n nhất cùng chiếm 35,1% vốn góp trong Dá»± án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n có vốn đầu tÆ° hÆ¡n 9 tá»· USD Ä‘ang được xây dá»±ng tại Thanh Hóa. IKC và KPI cÅ©ng Ä‘ã nhận được cam kết của Chính phủ Việt Nam về việc cho lập công ty phân phối sản phẩm của Liên hợp Lọc hóa dầu khi Dá»± án Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng. Tuy nhiên, về nguyên tắc, Công ty Xăng dầu Idemitsui Q8 sẽ chỉ được phân phối sản phẩm của Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n sản xuất ra.

Theo kế hoạch, sau khi nhận được các giấy phép cần thiết, Công ty Xăng dầu Idemitsui Q8 sẽ đầu tÆ° trÆ°á»›c má»™t vài trạm xăng để tiếp thị và quảng bá hình ảnh của mình. Vá»›i quy mô 10 triệu tấn dầu thô đầu vào/năm của Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n, thành phẩm sản xuất ra cÅ©ng có khối lượng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng, việc bán hàng cÅ©ng được xem là khâu khó nhằn khi muốn phát huy hiệu quả của Dá»± án.
Dẫu vậy, má»™t chuyên gia dầu khí cÅ©ng cho hay, sẽ có những thời Ä‘iểm Công ty Xăng dầu Idemitsui Q8 được phép nhập sản phẩm. Cụ thể là nhập khẩu về phục vụ tiếp thị, quảng bá sản phẩm trong thời gian Nhà máy chÆ°a Ä‘i vào vận hành vá»›i sản lượng bằng 50% công suất, tức là cÅ©ng lên tá»›i con số gần 5 triệu tấn hay khi Nhà máy dừng hoạt Ä‘á»™ng bảo dưỡng theo kế hoạch. Tuy nhiên muốn nhập khẩu được, Công ty còn phải Ä‘áp ứng các Ä‘iều kiện của Nghị định 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu nhÆ° có kho bãi, cầu cảng…
Trao đổi vá»›i phóng viên Báo Đầu tÆ°, ông Cao Hoài DÆ°Æ¡ng, Tổng giám đốc Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil), thành viên của Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (bên Ä‘ang góp 27% vốn trong Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n) cÅ©ng cho biết, PV Oil không tham gia trong Công ty TNHH Xăng dầu Idemitsui Q8, bởi nhÆ° thế sẽ cạnh tranh lại vá»›i chính mình.
Từng có thời Ä‘iểm, Chính phủ định hÆ°á»›ng PV Oil sẽ nắm 51% vốn trong công ty phân phối sản phẩm được thành lập bởi các nhà đầu tÆ° Dá»± án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n.
Hiện phân phối xăng dầu không nằm trong các lÄ©nh vá»±c cam kết mở cá»­a của Việt Nam khi gia nhập Tổ chức ThÆ°Æ¡ng mại thế giá»›i (WTO). Tờ trình của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng về việc phê chuẩn Hiệp định TPP lên Chính phủ má»›i Ä‘ây cÅ©ng cho biết, trong lÄ©nh vá»±c phân phối, Việt Nam vẫn tiếp tục bảo lÆ°u, không cho phép nÆ°á»›c ngoài tham gia 3 lÄ©nh vá»±c, trong Ä‘ó có phân phối xăng dầu.
Đại diện Vụ Chính sách thÆ°Æ¡ng mại Ä‘a biên (Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng) cÅ©ng cho hay, việc nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài tham gia phân phối sản phẩm của chính mình sản xuất ra không đồng nghÄ©a vá»›i việc “mở cá»­a” nhÆ° vẫn hiểu. NghÄ©a là, bán hàng của Ä‘Æ¡n vị khác thì chÆ°a mở cá»­a, còn bán hàng do mình sản xuất thì được phép.

Petrolimex có nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài

Dẫu vậy vẫn có trường hợp nhà đầu tÆ° ngoại dù chÆ°a tham gia xây dá»±ng nhà máy lọc dầu nhÆ°ng Ä‘ã hiện diện trong doanh nghiệp phân phối xăng dầu bán lẻ lá»›n nhất hiện nay. Đó là chuyện JX Nippon Oil & Energy mua 8% cổ phần của Petrolimex vá»›i trị giá khoảng 183 triệu USD.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, việc bán cổ phần của Petrolimex cho nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài Ä‘ã được Chính phủ cho phép vá»›i nguyên tắc nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài phải tham gia đầu tÆ° Dá»± án Lọc dầu Nam Vân Phong mà Petrolimex hiện được giao là chủ đầu tÆ°. Tuy nhiên, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch HĐQT Petrolimex cho biết, dá»± án này Ä‘ang được Petrolimex rà soát, Ä‘ánh giá xem hiệu quả má»›i đầu tÆ°.

Được biết, trong quá trình tính toán hiệu quả Dá»± án Lọc dầu Nam Vân Phong, Petrolimex cÅ©ng cho rằng, là doanh nghiệp Việt Nam nên không thể có chuyện bất bình đẳng trong việc được hưởng các Æ°u Ä‘ãi nhÆ° những dá»± án lọc hóa dầu của nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài. “Không có luận cứ nào để không Æ°u Ä‘ãi má»™t doanh nghiệp trụ cá»™t của Việt Nam. Chúng tôi đề nghị có cùng má»™t mặt bằng, không thể phân biệt và chỉ tạo Ä‘iều kiện cho nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài khi đầu tÆ° tại Việt Nam”, ông Bảo nói khi được hỏi về các Æ°u Ä‘ãi mà Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n Ä‘ã được hưởng, nhÆ°ng chÆ°a chắc Lọc dầu Nam Vân Phong sẽ được hưởng tÆ°Æ¡ng tá»±.

Nói về suy nghÄ© cho rằng “JX Nippon Oil & Energy mua được cổ phần tại Petrolimex trong khi lại chÆ°a phải đầu tÆ° vào khâu lọc dầu, nghÄ©a là Ä‘ã thò được chân vào thị trường bán lẻ xăng dầu của Việt Nam”, ông Bảo cÅ©ng cho hay, tá»· lệ cổ phần mà nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài nắm giữ chỉ có 8%, không thể nói là chi phối, nên không thể nói là Ä‘ã mở cá»­a thị trường bán lẻ xăng dầu cho nÆ°á»›c ngoài.

Đồng quan Ä‘iểm này, ông Lá»™c An, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng) cho rằng, việc JX Nippon Oil & Energy cá»­ người vào HĐQT Petrolimex là để quản lý vốn họ Ä‘ã đầu tÆ°, chứ không phải là cá»­ người vào ban Ä‘iều hành của doanh nghiệp – được hiểu là có liên quan trá»±c tiếp đến hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu của Petrolimex. “Các cây xăng sẽ vẫn mang thÆ°Æ¡ng hiệu của Petrolimex và nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài không có quyền trong việc gắn tên của mình trên biển hiệu ở các cây xăng của Petrolimex”, ông An nói.

Nguồn tin: baodautu