Nguồn: Vnexpress

Nhà lãnh đạo của Libya ông Moammar Gaddafi Ä‘ã ra lệnh phá hỏng các cÆ¡ sở khai thác và chế biến dầu. Họ sẽ bắt đầu bằng việc phá hủy các ống dẫn dầu, cắt các ống dẫn tá»›i Địa Trung Hải.

Người ta khó có thể quên hình ảnh 700 giếng dầu bốc cháy trên cát ở Kuwait năm 1991 khi lá»±c lượng của Tổng thống Iraq - Saddam Hussein, rút khỏi Ä‘ây.

Tình hình Ä‘ang diá»…n ra tại thế giá»›i Ảrập – vá»±a dầu của thế giá»›i, cảnh báo rằng ngành công nghiệp dầu lá»­a Ä‘ang là tâm Ä‘iểm của trò chÆ¡i chính trị. Sá»± gắn chặt giữa chính trị và dầu lá»­a trở nên chặt chẽ kể từ cuá»™c chiến Iraq-Kuwait vào năm 1990.

Chủ nhật vừa rồi, khi các lá»±c lượng nổi dậy gia tăng áp lá»±c tại thủ Ä‘ô Tripoli (Libya), sản lượng khai thác dầu lá»­a của nÆ°á»›c này càng thu hẹp. Sản xuất nhỏ giọt là tình trạng chung của hầu hết các mỏ dầu của Lybia.

Má»™t số cảng và nhà máy lọc dầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi công nhân quá sợ hãi không dám đến làm việc. Công nhân của các công ty dầu nÆ°á»›c ngoài phải tháo chạy khỏi nÆ°á»›c này và lá»±c lượng có vÅ© trang Ä‘ã bắt đầu cÆ°á»›p phá những nhà máy bị bỏ lại. Việc phục hồi sản xuất không phải là chuyện dá»… dàng.

Dù không thể xác định chính xác những khu vá»±c sản xuất dầu chịu sá»± kiểm soát trá»±c tiếp của lá»±c lượng nổi dậy, nhÆ°ng khoảng 80% vùng sản xuất dầu của quốc gia này Ä‘ã nằm trong tầm trong tay của họ.

Giá dầu tăng cao có thể Ä‘e dọa Ä‘à phục hồi kinh tế thế giá»›i.

Điều khiến cho người ta phải Ä‘au đầu là giá dầu lên tá»›i 100 USD má»™t thùng và nguy cÆ¡ những cuá»™c nổi dậy lật đổ chính quyền giống nhÆ° ở Ai Cập và Tunisia có thể lan ra các nÆ°á»›c OPEC. Nếu nhÆ° chính quyền Libya sụp đổ, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hÆ¡n cho ngành sản xuất dầu.

Trong ngắn hạn, những nÆ°á»›c nhÆ° Ảrập Xêút có thể làm nên chút khác biệt, và khách hàng nặng ký nhÆ° Mỹ Ä‘ã dá»± trữ hàng triệu thùng dầu phòng cho những trường hợp khẩn cấp. NhÆ°ng các chuyên gia cho rằng tình trạng bạo loạn Ä‘ang làm lÅ©ng Ä‘oạn thị trường dầu lá»­a. Thế giá»›i Ä‘ang khát dầu, sá»± cân bằng cung - cầu dầu lá»­a hiện giống nhÆ° ngàn cân treo sợi tóc, và sẽ rất khó giữ nếu có thêm sá»± cắt giảm về nguồn cung ứng.

Trên thá»±c tế, lượng dầu dá»± trữ - chủ yếu do các quốc gia thành viên OPEC có thể sản xuất thêm là rất nhỏ (khoảng 5 triệu thùng má»—i ngày), chỉ bằng 6% lượng dầu mà toàn thế giá»›i tiêu thụ hàng ngày.

Costanza Jacazio – nhà phân tích năng lượng của Barclays Capital tại New York, cho rằng ná»—i lo về bạo loạn gia tăng có thể sẽ khiến cho giá dầu lên cao hÆ¡n nữa. Theo Jan Stuart – nhà kinh tế năng lượng tại Macquarie Securities: “Má»™t lần nữa chiều hÆ°á»›ng chính trị lại tác Ä‘á»™ng đến giá dầu.”

Thậm chí, giá dầu Ä‘ã tăng dần trÆ°á»›c khi các cuá»™c biểu tình nổ ra lan rá»™ng tại nhiều quốc gia Trung Đông và Bắc Phi. Kinh tế thế giá»›i Ä‘ang phục hồi sẽ khiến cho nhu cầu dầu lá»­a tăng khoảng 2% trong năm 2011. Giá»›i chuyên gia dá»± Ä‘oán giá dầu có thể tăng tá»›i 120 USD, thậm chí 150 USD má»™t thùng.

Giá dầu tại New York Ä‘ã vượt qua mức 100 USD má»—i thùng lần đầu tiên kể từ tháng 10 năm 2008. Tại London, giá dầu thô Brent lên tá»›i gần 115 USD má»™t thùng.

Các nhà kinh tế lo ngại việc giá năng lượng tiếp tục tăng cao sẽ gây ảnh hưởng lá»›n nền kinh tế thế giá»›i Ä‘ang bắt đầu hồi phục. Vào hôm thứ 6, giá xăng trung bình Ä‘ã tăng lên 3,29 USD má»™t gallon so vá»›i 3,11 USD tháng trÆ°á»›c. Theo quy luật, má»—i xu giá dầu tăng khiến cho người tiêu dùng mất thêm hÆ¡n má»™t tá»· USD má»™t năm.

Nếu nhÆ° giá dầu tiếp tục tăng, người tiêu dùng sẽ phải thắt lÆ°ng buá»™c bụng. Trường hợp tình trạng giá cao kéo dài, ảnh hưởng của nó sẽ rất nghiêm trọng. Má»—i cÆ¡n sốc dầu trong 40 năm qua đều đẩy kinh tế thế giá»›i vào khủng hoảng. Nariman Behravesh, nhà kinh tế cấp cao tại IHS Global Insight cho biết, cứ má»—i 10 USD má»™t thùng dầu tăng lên thì tăng trưởng kinh tế sẽ giảm 0,002% sau má»™t năm và 1% sau hÆ¡n 2 năm.

Để bình ổn thị trường, Ảrập Xêút Ä‘ã bắt đầu tăng sản lượng dầu thô lên mức hÆ¡n 9 triệu thùng má»™t ngày, tăng gần 700.000 thùng so vá»›i cuối năm 2010, theo báo cáo của Energy Intelligence.

Tổ chức năng lượng quốc tế (IEA) giúp xoa dịu căng thẳng trên thị trường khi phát biểu vào hôm thứ 5 rằng: "Thế giá»›i Ä‘ã có công cụ trong tay để cung ứng đủ dầu cho thị trường, bao gồm cả nguồn dữ trữ khẩn cấp của các quốc gia tiêu thụ dầu lá»›n".

Vấn đề tiếp diá»…n ở Trung Đông Ä‘ang giành được sá»± quan tâm lá»›n bởi việc tăng giá dầu cÅ©ng cảnh báo về nguy cÆ¡ khủng hoảng kinh tế. CÆ¡n sốc dầu lá»›n nhất xảy ra khi có cấm vận OPEC những năm 1973-1974, khiến giá dẩu tăng lên gấp 4 lần, kinh tế tăng trưởng chậm, lạm phát và thất nghiệp tăng cao. Nếu nhÆ° những cuá»™c bạo loạn hiện nay khiến cho giá dầu tăng thêm 40 đến 50 USD, trở lại đỉnh cao 3 năm trÆ°á»›c thì kinh tế giá»›i sẽ bị ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng.