Đã đến lúc cần có má»™t cuá»™c thanh tra toàn diện về tình hình tài chính và về những con số lãi, lá»— Ä‘ang ẩn giấu trong khối doanh nghiệp xăng dầu. Đã đến lúc cần chấm dứt kiểu cách tá»± tung tác của họ bằng những chế tài và ká»· luật nghiêm khắc.

Cú "Ä‘ánh bồi" kéo tăng lạm phát

Chỉ sau gần hai tháng nhậm chức Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính, khẩu khí phản biện cÆ°Æ¡ng trá»±c và quyết Ä‘oán của ông VÆ°Æ¡ng Đình Huệ trong cuá»™c đối thoại vá»›i "nhóm lợi ích" xăng dầu Ä‘ã khiến cho nhiều người ngạc nhiên. Cùng vá»›i việc phân tích mổ xẻ của báo giá»›i về quá nhiều bất cập tồn tại trong ngành xăng dầu, rất nhiều người dân Ä‘ã bày tỏ ý kiến ủng há»™ thái Ä‘á»™ và cách thức hành xá»­ của Bá»™ Tài chính khi thẩm định giá xăng dầu lần này.

CÅ©ng cần nhấn mạnh từ "lần này", bởi hầu nhÆ° những lần trÆ°á»›c Ä‘ây, cÆ¡ chế tăng giá xăng dầu Ä‘ã được đề đạt theo truyền thống "đến hẹn lại lên", thậm chí giá dầu thế giá»›i không "hẹn" mà giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng vẫn "lên". Nhiều lý do, và bao giờ cÅ©ng có lý do, để các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu thuyết minh và thuyết phục Bá»™ Tài chính chấp thuận phÆ°Æ¡ng án tăng giá.

Mấy tháng gần Ä‘ây, khi giá dầu thế giá»›i giảm mạnh, dường nhÆ° cá»±c chẳng Ä‘ã giá xăng dầu trong nÆ°á»›c má»›i giảm nhỏ giọt. Tăng thì vô tá»™ vạ, còn giảm chẳng Ä‘áng bao nhiêu. Gánh nặng chi phí vì thế cứ đổ hết lên đầu người dân và các doanh nghiệp sản xuất. Còn khi giá dầu thế giá»›i vừa chá»›m tăng lại (má»›i chỉ chá»›m thôi), thì ngay lập tức Ä‘ã xuất hiện Ä‘iệp khúc trình phÆ°Æ¡ng án tăng giá do những diá»…n viên doanh nghiệp xăng dầu Ä‘óng vai chính.

Điệp khúc xin tăng giá lại hiện ra ngay khi "bóng ma" lạm phát vừa chá»›m thoái lui. Từ đầu năm đến nay, kinh tế Ä‘ình trệ, số doanh nghiệp trong các ngành sản xuất bị phá sản tăng gấp Ä‘ôi so vá»›i cùng kỳ năm trÆ°á»›c. Lạm phát dốc đứng, kéo theo giá cả hàng tiêu dùng và thá»±c phẩm phi mã làm khốn đốn những người dân có mức thu nhập trung bình trở xuống.

Vậy, chúng ta nên nói thế nào về Ä‘iệp khúc tăng giá xăng dầu? Lợi nhuận lÅ©y kế đến nay và có thể cả sắp tá»›i sẽ dành hết cho 11 doanh nghiệp xăng dầu, hay cần diá»…n đạt vấn đề theo hàm ý của bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ - không thể vì 11 thành viên của "nhóm lợi ích này" mà lãng quên 84 triệu dân Việt Nam?

Khẩu khí sắc sảo và chí lý của Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ Ä‘ã thuyết phục người dân hÆ¡n rất nhiều so vá»›i lời "trần tình" về lá»— lãi của Petrolimex. Làm sao người dân có thể tin rằng Petrolimex, khi công bố con số lá»— trong năm 2008 đến 10.700 tá»· đồng, thì trong bản cáo bạch của Ä‘Æ¡n vị này (được công bố vào tháng 7/2011 nhằm phục vụ cho hoạt Ä‘á»™ng cổ phần hóa) lại nêu ra số lãi 913 tá»· đồng cÅ©ng trong năm 2008?

Đó là má»™t sá»± tréo ngoe và Ä‘ánh đố đối vá»›i người dân, và Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên là thách thức lá»›n vá»›i các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c, trong Ä‘ó chính Bá»™ Tài chính và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng. Những cÆ¡ quan quản lý này nhiều năm nay Ä‘ã chÆ°a xem xét thấu Ä‘áo những gì ẩn chứa sau chuyện lời thật lá»— giả của Petrolimex.

Có nhiều ẩn chứa Ä‘ã bị bỏ qua trong những năm qua. Nhiều lần giá xăng dầu cÅ©ng Ä‘ã tăng, bất kể vô số bức xúc của người tiêu dùng. Muốn làm rõ trắng Ä‘en chuyện này, chỉ còn cách kiểm tra, kiểm toán. Mà công việc này lại là sở trường và kinh nghiệm đến mười năm làm việc của ông VÆ°Æ¡ng Đình Huệ. Bởi thế, có hy vọng rằng lần này, chính là lần này chứ không nhÆ° những lần trÆ°á»›c Ä‘ây, "công nghệ" báo lá»— của các doanh nghiệp xăng dầu sẽ không qua được con mắt nghiêm nghị của cÆ¡ quan Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c.

Cần thanh tra toàn diện "nhóm lợi ích" xăng dầu

Sẽ không có bất kỳ văn bản chính sách nào được thá»±c thi nghiêm minh nếu không được kèm theo công tác hậu kiểm và chế tài. Hãy nhìn sang Chỉ thị 02 của Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c về thá»±c hiện Ä‘úng quy định trần lãi suất huy Ä‘á»™ng 14% đối vá»›i các ngân hàng thÆ°Æ¡ng mại và tổ chức tín dụng. Nếu nhÆ° 6 tháng trÆ°á»›c, cÅ©ng Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c ban hành quy định này nhÆ°ng sau Ä‘ó Ä‘ã bị các ngân hàng xé rào thoải mái, thì chỉ vá»›i má»™t vài Ä‘á»™ng tác kiểm tra và xá»­ lý nghiêm khắc vào đầu tháng 9/2011, trật tá»± lãi suất Ä‘ã được lập lại.

Vá»›i các doanh nghiệp xăng dầu, ngoài chức năng kinh doanh, nhiệm vụ của họ còn tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° các ngân hàng - bình ổn giá và do Ä‘ó bình ổn tiền tệ. Trong bối cảnh nhạy cảm hiện nay, bình ổn tiền tệ tức sẽ bình ổn được những biến Ä‘á»™ng của lạm phát. Nếu cứ để giá xăng dầu tăng vọt theo từng chu kỳ thì giá Ä‘iện, giá hàng tiêu dùng và thá»±c phẩm cÅ©ng ồn ào chạy theo, gây biến Ä‘á»™ng mạnh và tiêu cá»±c đối vá»›i nền kinh tế còn Ä‘ang trong giai Ä‘oạn hồi sức.

Không biết có phải do ngẫu nhiên hay không, nhÆ°ng đề nghị tăng giá của 11 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lại khá khá»›p vá»›i thời Ä‘iểm mà Tập Ä‘oàn Điện lá»±c Việt Nam lập phÆ°Æ¡ng án tăng giá Ä‘iện. Má»™t "chiến dịch tổng lá»±c" chăng? Giả dụ được chấp thuận, chiến dịch này sẽ mang lại cho người dân cái gì, hay là cÆ¡ há»™i để lạm phát bật trở lại, vùi dập công sức kiềm chế của Chính phủ trong mấy tháng qua?

Tính đến tháng 6/2011, Tập Ä‘oàn Điện lá»±c Việt Nam Ä‘ã mang trên mình gánh nặng lá»— lÅ©y kế trên 31.000 tá»· đồng, trong Ä‘ó riêng năm 2010 Ä‘ã lá»— đến trên 23.000 tá»· đồng. Đây cÅ©ng là má»™t trong những Ä‘Æ¡n vị có tá»· lệ và giá trị vốn đầu tÆ° ra ngoài ngành cao nhất, nhiều nhất. Vá»›i "gánh nặng sÆ¡n hà" khủng khiếp nhÆ° thế, nền kinh tế không bị suy sụp má»›i là chuyện lạ.

Bởi vậy, việc Bá»™ Tài chính vừa thành lập 3 tổ kiểm tra giá nhập khẩu xăng dầu tại Petrolimex và 3 Ä‘Æ¡n vị đầu mối khác là má»™t Ä‘á»™ng tác rất cần thiết. Hoạt Ä‘á»™ng này sẽ tạo cÆ¡ sở cho Bá»™ hoàn thiện cÆ¡ chế chính sách quản lý, trong Ä‘ó đặc biệt là quản lý sá»± tá»± tung tá»± tác của các doanh nghiệp xăng dầu trong nhiều năm qua.

Và cÅ©ng giống nhÆ° cÆ¡ chế kiểm tra của Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c, việc chế tài có thể là hiệu ứng mà Bá»™ Tài chính muốn nhắm tá»›i thông qua công cụ kiểm tra.

Vá»›i phần lá»›n doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, việc kiểm tra nên được quan tâm không chỉ ở khía cạnh tăng giá xăng và còn từ nguồn cÆ¡n của nó. Nguồn cÆ¡n ấy xuất phát từ tình trạng đầu tÆ° ngoài ngành tràn lan mà Ä‘ã dẫn đến những hậu quả thua lá»— lá»›n, gần tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° hệ quả Ä‘ã xảy đến vá»›i Tập Ä‘oàn Điện lá»±c Việt Nam. Trong những năm qua, bảo hiểm, chứng khoán và bất Ä‘á»™ng sản vẫn là những ngành được cÆ¡ chế đầu tÆ° ngoài ngành này Æ°u tiên. Thế nhÆ°ng ai cÅ©ng biết là chứng khoán Ä‘ã bÄ© cá»±c nhÆ° thế nào, còn doanh nghiệp bất Ä‘á»™ng sản thì Ä‘ang trong tình trạng chết lâm sàng.

Hiển nhiên, tiền đầu tÆ° ngoài ngành của các doanh nghiệp xăng dầu cÅ©ng khó thoát khỏi cảnh đổ vỡ của các doanh nghiệp chứng khoán và bất Ä‘á»™ng sản. Giờ Ä‘ây, để bù vào cái khoản "thất thoát" của mình, chẳng lẽ doanh nghiệp xăng dầu lại cứ má»™t sách tăng giá, tìm cách trút hết đống nợ nần lên Ä‘ôi bờ vai mòn mỏi của người dân?

Có thể, Chính phủ và các cÆ¡ quan quản lý Ä‘ang nhận ra sá»± việc Ä‘ã có vẻ vượt quá tầm kiểm soát. Bởi thế, Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ Ä‘ã không ngần ngại khi tuyên bố những doanh nghiệp xăng dầu nào từ chối yêu cầu của bá»™ thì có thể rút lui ngay lập tức. Sẽ có những Ä‘Æ¡n vị khác trám vào chá»— của "nhóm lợi ích" không thỏa mãn vá»›i quyền lợi cá nhân của họ.

Đã đến lúc cần có má»™t cuá»™c thanh tra toàn diện về tình hình tài chính và về những con số lãi, lá»— Ä‘ang ẩn giấu trong khối doanh nghiệp xăng dầu - má»™t thá»±c trạng mập mờ kéo dài nhiều năm qua khiến cho dÆ° luận nhân dân rất bức xúc. Đã đến lúc cần chấm dứt kiểu cách tá»± tung tác của họ bằng những hình thức chế tài và ká»· luật nghiêm khắc, thậm chí bằng sá»± răn Ä‘e của pháp luật.

Vì 84 triệu người dân và sá»± sinh tồn của nền kinh tế, chứ không phải vì 11 doanh nghiệp mang tính cá thể, cần có má»™t cuá»™c cách mạng trong ngành xăng dầu. Và cÅ©ng nhÆ° sá»± cần thiết phải tinh giản khoảng 15-20% số ngân hàng thÆ°Æ¡ng mại yếu kém, có lẽ Ä‘ã đến lúc cần xem xét lại khả năng tồn tại tá»± thân nếu không bám víu vào chuyện tăng giá của má»™t số doanh nghiệp xăng dầu nào Ä‘ó.

Nguồn tin: Đầu tư CK