Äây có thể là cÆ¡ há»™i để khắc phục những bất cập trong cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay. Vá»›i Nghị định 84, hiện cứ má»—i chu kỳ 10 ngày, doanh nghiệp có thể tăng giá đến 1.500 đồng/lít xăng RON 92.

 

Giá»›i hạn mức tăng cho… vui?

Đã có sá»± thay đổi trong cách Ä‘iều hành giá xăng dầu của Liên bá»™ Tài chính – Công ThÆ°Æ¡ng kể từ đợt Ä‘iều chỉnh giá ngày 21/6. Liên Bá»™ không còn đứng ra thông báo giá bán lẻ xăng dầu cụ thể nhÆ° các lần Ä‘iều chỉnh giá trÆ°á»›c Ä‘ó. Thay vào Ä‘ó, các doanh nghiệp đầu mối tá»± công bố giá bán lẻ các loại xăng dầu của mình.

Những thay đổi này bắt nguồn từ Công văn số 8412 ngày 21/6 của Bá»™ Tài chính do Cục trưởng Cục quản lý giá (Bá»™ Tài chính) Nguyá»…n Tiến Thỏa ký. Tại Công văn này, Liên bá»™ Tài chính – Công ThÆ°Æ¡ng yêu cầu các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối: “Thá»±c hiện quyền quyết định giá trong biên Ä‘á»™ và tần suất Ä‘iều chỉnh giá theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu”.

Biên Ä‘á»™ mà “thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được quyền tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng” theo Nghị định 84 là trường hợp “các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng trong phạm vi bảy phần trăm (≤ 7%) so vá»›i giá bán lẻ hiện hành”. Tần suất theo quy định hiện hành là “tối thiểu là mười (10) ngày dÆ°Æ¡ng lịch đối vá»›i trường hợp tăng giá”. Trong những lần tăng giá gần Ä‘ây, các doanh nghiệp Ä‘ã vận dụng triệt để tần suất “tối thiểu” này. Vá»›i giá bán lẻ xăng RON 92 là 21.900 đồng/lít hiện hành, về nguyên tắc, nếu giá xăng dầu nhập biến Ä‘á»™ng mạnh, doanh nghiệp có thể tăng giá đến 1.533 đồng/lít trong 10 ngày, kể từ 1/8 - thời Ä‘iểm tăng giá xăng dầu gần nhất. NhÆ° vậy, vá»›i tần suất 10 ngày và biên Ä‘á»™ thấp nhất đến 7% nhÆ° hiện nay, thì việc giá»›i hạn mức tăng liệu còn có ý nghÄ©a? Liệu kẽ hở này có được bịt lại trong lần sá»­a đổi Nghị định 84 này?

 

Những câu hỏi bỏ ngỏ?

Đến nay, người dân Ä‘ã dần quen vá»›i việc giá xăng dầu lên xuống thường xuyên, cÅ©ng không lạ cÆ¡ chế “giá thị trường” vá»›i mặt hàng xăng dầu. Lần tăng giá xăng dầu ngày 1/8 Ä‘ã có má»™t số doanh nghiệp Ä‘iều chỉnh muá»™n hÆ¡n thời Ä‘iểm 14 giờ ngày 1/8 của Petrolimex. Tuy nhiên, cÆ¡ chế giá thị trường vá»›i xăng dầu hiện nay ra sao? Tại sao cả 11 doanh nghiệp đầu mối lại cùng tăng, giảm má»™t mức giá, trong khi tình hình lá»—, lãi, mức giá, phí nhập khẩu khác nhau?

Trên thị trường xăng dầu hiện nay, Petrolimex chiếm khoảng 55% thị phần. Mười doanh nghiệp đầu mối còn lại chia nhau 45% thị phần còn lại, trong Ä‘ó Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PV Oil) chiếm khoảng 25% và Sài Gòn Petro chiếm khoảng 8% thị phần. Công văn số 8412 ngày 21/6 của Bá»™ Tài chính gá»­i cho tất cả các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối áp dụng cùng má»™t cÆ¡ chế Ä‘iều chỉnh giá theo Nghị định 84.

Khoản 1, Điều 11, Luật Cạnh tranh quy định: “Doanh nghiệp được coi là có vị trí thống lÄ©nh thị trường nếu có thị phần từ 30% trở lên trên thị trường liên quan hoặc có khả năng gây hạn chế cạnh tranh má»™t cách Ä‘áng kể”. CÅ©ng theo Luật Cạnh tranh, các doanh nghiệp có vị trí thống lÄ©nh thị trường bị cấm: Bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ dÆ°á»›i giá thành toàn bá»™ nhằm loại bỏ đối thủ cạnh tranh; Áp đặt giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu gây thiệt hại cho khách hàng; Ngăn cản việc tham gia thị trường của những đối thủ cạnh tranh má»›i. Quy định “vị trí thống lÄ©nh thị trường” thá»±c tế Ä‘ã được áp dụng cho các doanh nghiệp viá»…n thông. Các doanh nghiệp chiếm thị phần trên 30% nhÆ° Viettel, MobiFone, Vinaphone phải đăng ký giá cÆ°á»›c trÆ°á»›c khi Ä‘iều chỉnh lên Bá»™ Thông tin và Truyền thông. Áp theo Ä‘iều khoản này vào thị trường xăng dầu thì chỉ Petrolimex chịu quy định khống chế về giá, nhÆ° vậy các doanh nghiệp còn lại có thị phần dÆ°á»›i 30% liệu có bị thiệt thòi?

Tuy nhiên, cÅ©ng tại Luật Cạnh tranh, Điều 15, Nhà nÆ°á»›c kiểm soát doanh nghiệp hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c Ä‘á»™c quyền nhà nÆ°á»›c quy định, vá»›i các doanh nghiệp trong lÄ©nh vá»±c Ä‘á»™c quyền nhà nÆ°á»›c, Nhà nÆ°á»›c kiểm soát giá bằng các biện pháp: Quyết định giá mua, giá bán hàng hoá, dịch vụ thuá»™c lÄ©nh vá»±c Ä‘á»™c quyền nhà nÆ°á»›c; Quyết định số lượng, khối lượng, phạm vi thị trường của hàng hoá, dịch vụ thuá»™c lÄ©nh vá»±c Ä‘á»™c quyền nhà nÆ°á»›c. Quy định hạn chế giá, buá»™c phải đăng ký giá của Nghị định 84 và hÆ°á»›ng dẫn của Liên bá»™ Tài chính – Công ThÆ°Æ¡ng áp dụng đồng loạt cho các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối bất kể thị phần có thể được diá»…n giải theo quy định này? Có hai Ä‘iểm để phản bác lý lẽ trên: Thứ nhất, xăng dầu không có mặt trong danh mục hàng hóa Nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền; Thứ hai, xăng dầu không nằm trong danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nÆ°á»›c định giá theo Luật Giá.

 

Nguồn tin: GiadinhNet