Các chuyên gia cho rằng công khai phải gắn vá»›i minh bạch giá xăng, hoặc có những cÆ¡ chế giúp cÆ¡ quan chức năng cÅ©ng nhÆ° người tiêu dùng kiểm chứng được tính chính xác của các loại chi phí kinh doanh. Lúc Ä‘ó, việc công khai cách tính toán và con số cụ thể hình thành giá xăng dầu cuối cùng má»›i có ý nghÄ©a.

Từ ngày 15/3, Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam Ä‘ã công khai công thức tính giá xăng trên trang web của Ä‘Æ¡n vị này, địa chỉ là www.petrolimex.com.vn. DÆ° luận rất quan tâm về Ä‘á»™ng thái này của Petrolimex. NhÆ°ng sau vài ngày triển khai, theo ghi nhận của phóng viên VOV, giá»›i chuyên gia kinh tế cho rằng, ý nghÄ©a của việc công bố này không thá»±c sá»± lá»›n.

Cách tính giá xăng A92 hiện nay là giá nhập khẩu về đến Việt Nam, Ä‘ã bao gồm các loại phí vận chuyển, bảo hiểm…, sau Ä‘ó cá»™ng thêm các khoản phí, thuế, chênh lệch tá»· giá, khoản trích quỹ bình ổn… Petrolimex cho biết, giá xăng A92 bình quân trong vòng 30 ngày qua, kể từ ngày 12/3 trở về trÆ°á»›c ở mức khá cao, 86,339 USD/thùng, còn dầu là 85,996 USD má»™t thùng. NhÆ° vậy, vá»›i công thức tính giá được công bố, giá xăng A92 là khoảng 17.816 đồng, và Petrolimex lá»— trên 500 đồng/lít. TÆ°Æ¡ng tá»±, dầu diesel lá»— khoảng 328 đồng/lít, dầu hỏa lá»— 318 đồng và dầu mazut lá»— 90 đồng/kg.

Giải quyết tận gốc Ä‘á»™c quyền giá xăng

TrÆ°á»›c hết, về Ä‘á»™ng thái công bố giá, chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng cho rằng, biện pháp này không giải quyết được cái gốc của vấn đề. Ông Thắng cho rằng, việc chuyển sang kinh doanh theo cÆ¡ chế thị trường là tất yếu. NhÆ°ng hiện nay má»›i chỉ ở giai Ä‘oạn ná»­a vời, tức là theo cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng việc kinh doanh từ nhập khẩu đến bán lại vẫn ở thế Ä‘á»™c quyền. Đây được coi là cái gốc của vấn đề. ChÆ°a giải quyết được cái gốc này, yêu cầu minh bạch, nhanh chóng có thể được hạn chế, nhÆ°ng chÆ°a giải quyết được vấn đề cÆ¡ bản. Chúng ta khó có thể kiểm soát được chi phí đầu vào. Cây xăng nào Ä‘ã mua xăng của Petrolimex thì không được mua xăng của các đại lý khác.

Chuyên gia kinh tế Đỗ Đức Định cho rằng, Ä‘á»™ng thái của Petrolimex là công khai giá, nhÆ°ng minh bạch hay không lại là chuyện cần phải làm rõ thêm. Ông Định đặt vấn đề liệu Petrolimex Ä‘ã thật sá»± công khai chÆ°a, hay cÆ¡ bản vẫn là Ä‘á»™c quyền. Hiện việc mua bán vẫn mang nặng tính Ä‘á»™c quyền. Hiện trên thị trường, 30% cung cầu thị trường là giá quyết định, 70% vẫn là giá Ä‘á»™c quyền, giá can thiệp. Thá»±c chất giá của họ là Ä‘á»™c quyền, họ giải thích thì chỉ là để giải thích, ai biết lá»— lãi bao nhiêu, số thá»±c lãi lá»— thì khó mà tin được. Minh bạch công khai, nhÆ°ng công khai chÆ°a chắc Ä‘ã minh bạch.

Theo ông VÅ© Đình Ánh, Viện phó Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả, Bá»™ Tài chính, thá»±c chất, mặt hàng xăng chÆ°a được coi là quản lý theo cÆ¡ chế thị trường, mà vẫn do Nhà nÆ°á»›c quản lý. Nếu nhÆ° vậy, Nhà nÆ°á»›c chứ không phải doanh nghiệp công khai giá: “Nhà nÆ°á»›c phải quản lý về giá, phải đứng ra công khai chứ không phải doanh nghiệp đứng ra công khai. Việc Petrolimex công khai giá không có ý nghÄ©a mấy, giá xăng các doanh nghiệp mua là do các doanh nghiệp quyết định, nên phải tuỳ thuá»™c vào doanh nghiệp lá»±a chọn thời Ä‘iểm mua nào là có lợi.

Còn về cách tính giá, má»™t số quan Ä‘iểm cho rằng, cần công bố các yếu tố để hình thành giá CIF, tức giá nhập khẩu xăng dầu Ä‘ã bao gồm các loại chi phí vận chuyển, hao hụt, phí bảo hiểm, cầu cảng... Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, người tiêu dùng Ä‘ang phải chấp nhận giá nhập khẩu do Petrolimex công bố, chứ chÆ°a có Ä‘iều kiện kiểm chứng.

Nổi bật qua ý kiến của các chuyên gia, Ä‘ó là vấn đề là công khai phải gắn vá»›i minh bạch giá xăng, hoặc có những cÆ¡ chế giúp cÆ¡ quan chức năng cÅ©ng nhÆ° người tiêu dùng kiểm chứng được tính chính xác của các loại chi phí kinh doanh. Lúc Ä‘ó, việc công khai cách tính toán và con số cụ thể hình thành giá xăng dầu cuối cùng má»›i có ý nghÄ©a. Tuy nhiên, có lẽ, cái gốc của vấn đề vẫn tồn tại từ lâu, và tạo nên các bức xúc nhÆ° hiện nay về giá xăng dầu, chính là Ä‘á»™c quyền của mặt hàng này. Sẽ rất khó thuyết phục người tiêu dùng nếu vẫn còn Ä‘á»™c quyền.

(VOV)