Tuần trước, Bloomberg đưa tin, trích dẫn các nguồn tin ẩn danh, rằng chính quyền Biden đang xem xét khả năng khởi động lại các nhà máy lọc dầu bỏ không để thúc đẩy sản xuất nhiên liệu và kìm hãm đà tăng giá hiện nay. Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu đang đang hoạt động với tỷ lệ sử dụng trên 90%, theo những người trong ngành, đây là một tỷ lệ không bền vững. Và đến mùa bão, nếu nhà máy lọc dầu bị hư hại, thì tình hình nguồn cung nhiên liệu có thể trở nên thực sự tồi tệ.
Chào mừng đến với cơn ác mộng trong lĩnh vực hạ nguồn (downstream) của thế giới năng lượng.
Hoa Kỳ đã mất khoảng 1 triệu thùng/ngày công suất lọc dầu kể từ năm 2020, theo một bản tin của Reuters cũng dẫn lời một nhà phân tích, Paul Sankey, nói rằng điều này có nghĩa là nước này đang ở trong tình trạng thiếu hụt cơ cấu về công suất như vậy. Trên toàn cầu, công suất lọc dầu đã giảm hơn 2 triệu thùng/ngày kể từ năm 2020.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, đây hoàn toàn không phải là một vấn đề. IEA ước tính công suất lọc dầu toàn cầu giảm 730.000 thùng/ngày vào năm ngoái và năm nay, công suất lọc dầu trên toàn cầu sẽ thấp hơn khoảng 1,3 triệu thùng/ngày so với năm 2019. Với IEA, điều này sẽ không có vấn đề gì vì nhu cầu dầu thấp hơn 1,1 triệu thùng/ngày so với năm 2019.
Tuy nhiên, không phải ai cũng bình tĩnh như vậy, đặc biệt là ở Hoa Kỳ, nơi giá nhiên liệu bán lẻ đang phá kỷ lục trong khi các nhà máy lọc dầu chuyển đổi sang nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học.
Gary Simmons, Giám đốc thương mại của Valero, nói với Reuters: “Thật khó để thấy rằng việc sử dụng nhà máy lọc dầu có thể tăng lên nhiều. Chúng tôi đã đạt mức sử dụng 93% này; nói chung, bạn không thể duy trì nó trong thời gian dài."
Điều thú vị là, bất chấp sự mất cân bằng cung-cầu đã đẩy biên lợi nhuận lọc dầu lên mức cao nhất trong nhiều năm, các nhà máy lọc dầu dường như không có kế hoạch bổ sung công suất mới. Lý do: thời gian và tâm lý nhà đầu tư.
"Các nhà đầu tư không muốn thấy các công ty đổ tiền vào tăng trưởng dầu khí hữu cơ", Jason Gabelman, giám đốc tại Cowen, nói với Marketplace vào tháng trước. Thêm vào đó, việc xây dựng một nhà máy lọc dầu mới là một nỗ lực kéo dài và tốn kém mà ít có nhà máy lọc dầu dường như tin rằng là chính đáng mặc dù tỷ suất lợi nhuận đã tăng cao kỷ lục. Ngoài ra, các nhà đầu tư trở nên mất kiên nhẫn hơn và không muốn chờ đợi lợi nhuận từ các dự án như nhà máy lọc dầu mới.
Đồng thời, nhu cầu đối với các sản phẩm tinh chế vẫn mạnh: xuất khẩu nhiên liệu của Hoa Kỳ đang ở tốc độ kỷ lục, phần lớn trong số đó đến châu Âu, giống như Hoa Kỳ, khu vực này đã giảm công suất lọc dầu trong hai năm qua nhưng hiện lại cần tới các nguồn sản phẩm dầu mới sau khi bắt đầu một tiến trình khẩn cấp để cắt giảm sự phụ thuộc vào dầu và nhiên liệu của Nga.
Nói về Nga, các lệnh trừng phạt đã dẫn đến công suất lọc dầu giảm đáng kể, theo Reuters ước tính khoảng 30%, với công suất khoảng 1,2 triệu thùng/ngày có khả năng vẫn dừng hoạt động cho đến cuối năm, theo JP Morgan.
Trong khi đó, ở châu Á và Trung Đông, công suất lọc dầu đang gia tăng. Theo biểu đồ của Bloomberg, ở châu Á, lượng dầu bổ sung mới đã vượt 1 triệu thùng/ngày, trong khi ở Trung Đông, công suất lọc dầu mới kể từ năm 2019 đã đạt khoảng nửa triệu thùng mỗi ngày.
Cán cân công suất lọc dầu không chỉ thay đổi mà còn chuyển đổi về mặt địa lý. Hai tuần trước, Hoa Kỳ đã xuất khẩu 6 triệu thùng/ngày các sản phẩm dầu mỏ tinh chế. Sau khi EU thông qua lệnh cấm vận đối với dầu thô và các sản phẩm của Nga, mặc dù hiện tại chỉ là "về nguyên tắc", nhưng rất có thể nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ sẽ tăng hơn nữa, gây thêm căng thẳng cho các nhà máy lọc dầu của Mỹ.
Rồi thì, sẽ đến mùa bão, và ngay cả khi duyên hải vịnh Mexico của Mỹ gặp may mắn trong năm nay, thì việc đóng cửa nhà máy lọc dầu để đề phòng bão đổ bộ vẫn có nhiều khả năng xảy ra, dựa trên những gì chúng ta đã nhìn thấy trong quá khứ.
Điều này không phải là điềm báo tốt cho giá nhiên liệu, vốn đã trở thành một vấn đề lớn đối với các chính phủ ở cả hai bờ Đại Tây Dương. Sự trớ trêu nằm ở chỗ, nguyên nhân dẫn đến sự mất cân bằng cung-cầu là do sự chuyển hướng tập trung của các nhà đầu tư từ dầu khí sang các nguồn năng lượng thay thế.
Các nhà máy lọc dầu có thể xây dựng thêm cơ sở lọc dầu, nhưng các nhà đầu tư không sẵn sàng tham gia vào sự tăng trưởng dài hạn của ngành dầu mỏ, như Andy Uhler của Marketplace đã nói. Điều này chuyển thành giá nhiên liệu cao hơn trong thời gian dài hơn cho đến khi nhu cầu bắt đầu giảm xuống, điều này có thể xảy ra ở một mức giá cao hơn nào đó.
Tuy nhiên, trước mắt, với mùa lái xe sắp bắt đầu, tình hình công suất lọc dầu có thể sẽ khiến cuộc sống của rất nhiều người gặp khó khăn hơn. Và trong khi xăng vẫn đang chiếm các tiêu đề vì hàng triệu tài xế phải trả thêm tiền khi bơm xăng, thì vấn đề lớn hơn vẫn là dầu diesel - loại nhiên liệu mà ngành vận tải hàng hóa phụ thuộc vào để đưa hàng hóa từ các nhà sản xuất đến tay người tiêu dùng trên toàn thế giới.
Nguồn tin: xangdau.net
