Xăng dầu là má»™t trong những mặt hàng tác Ä‘á»™ng hàng ngày, hàng giờ đến sản xuất và đời sống của toàn xã há»™i. Do tác Ä‘á»™ng của cuá»™c khủng hoảng kinh tế toàn cầu, hÆ¡n má»™t năm trở lại Ä‘ây, giá xăng dầu ở nÆ°á»›c ta luôn bất ổn .Má»™t vấn đề dược đặt ra, có thể minh bạch trong việc kinh doanh giá xăng dầu ?

Thá»±c tiá»…n trong thời gian qua, nhất là trong việc thá»±c hiện má»™t số biện pháp nhằm kiềm chế lạm phát cho thấy, xăng dầu chẳng những có tác Ä‘á»™ng hàng ngày, hàng giờ đến sản xuất và đời sống của toàn xã há»™i mà giá của nó cÅ©ng rất “ nhạy cảm” kéo các mặt hàng khác, nhất là “rổ” hàng hoá dịch vụ, tiêu dùng tăng theo. Đây là má»™t nhân tố rất quan trọng đẩy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng Ä‘á»™t biến. Thí dụ, khoảng thời gian này, năm 2008, giá má»™t thùng dầu thô trên thị trường thế giá»›i là 147USD/ thùng. Đưa giá xăng tăng bốn USD/ga lông. Ngay lúc Ä‘ó ở nÆ°á»›c ta giá xăng dầu cÅ©ng tăng giá bán lẻ lên 18.000 đến 19.000đồng /lít. CÅ©ng ngay sau Ä‘ó, giá nhiều mặt hàng tiêu dùng dịch vụ tăng theo. Má»™t chuyến xe ôm trÆ°á»›c Ä‘ó 10.000đồng lên 15.000 đồng, giá cắt tóc nam từ 12nghìn đồng lên 15 nghìn đồng...Điều Ä‘áng nói ở Ä‘ây là khi giá má»™t số mặt hàng tiêu dùng, dich vụ Ä‘ã “té nÆ°á»›c, theo mÆ°a” thiết lập mặt bằng giá má»›i rồi, thì khi giá bán lẻ xăng dầu có giảm, các mặt hàng trên cÅ©ng không giảm theo. Điều này cho thấy, trong việc chỉ đạo Ä‘iều hành thá»±c hiện các giải pháp kiềm chế lạm phát, chống tái lạm phát, phải cân nhắc kỹ, thận trong khi cho các nhà kinh doanh buôn bán xăng dầu tăng giá bán .

Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế và tài chính thế giá»›i diá»…n biến phá»±c tạp nhÆ° hiện nay, sá»± bất ổn về giá xăng dầu là khó tránh khỏi. Do chúng ta Ä‘ang còn phải nhập phần lá»›n xăng dầu phục vụ cho sản xuất và đời sống , thì tác Ä‘á»™ng sá»± bất ổn giá xăng dầu của thế giá»›i đối vá»›i thị trường nÆ°á»›c ta là không nhỏ. Chỉ tính trong sáu tháng đầu năm 2009, giá xăng giá xăng dầu Ä‘ã tăng gấp Ä‘ôi. Từ tháng 7-2009, giá xăng A95 là 14.700 đồng/lít, xăng A92 là 14.200 đồng/lít, dầu di-ê-zen là 10.500 đồng/lít...Ai cÅ©ng biết, ta phụ thuá»™c nhiều vào nhập xăng dầu của thị trường thế giá»›i,.thị trường xăng dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng ta cÅ©ng phải biến Ä‘á»™ng theo. Giá khi lên, khi xuống là Ä‘iều tật nhiên. Cùng là cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng má»—i nÆ°á»›c có cách sá»­ dụng các biến số tác Ä‘á»™ng lên giá xăng má»™t cách linh hoạt và tính toán thời Ä‘iểm khác nhau. Tuy nhiên có chuyên gia kinh tế cho biết: Giá xăng dầu hiện tại của Việt Nam nếu so vá»›i Mỹ- má»™t nÆ°á»›c có thị trường xăng dầu vận hành hoàn hảo thì Ä‘ang rất đắt. Quy đổi ra tiền Việt Nam, giá má»™t lít xăng ở Mỹ chỉ gần 12 nghìn đồng. Theo tính toán, các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu lãi ít nhất 800 đồng /lít. NhÆ° vậy việc giảm giá xăng dầu trong thời Ä‘iểm này là hoàn toàn có thể.

Theo nhiều chuyên gia nghiêu cứu kinh tế, thá»±c hiện chủ trÆ°Æ¡ng của Chính phủ về Ä‘iều tiết giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng giá xăng dầu nÆ°á»›c ta thường biến Ä‘á»™ng không theo chiều thuận cÅ©ng Ä‘ang bất ổn. Hiện nay nÆ°á»›c ta có 10 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Trong Ä‘ó Ä‘Æ¡n vị nắm phần chủ yếu, quan trọng là PÊTRÔLIMEX chiếm 60% thị trường, má»™t Ä‘Æ¡n vị khác chiếm 30%, còn tám doanh nghiệp nhỏ chỉ chiếm 10%. Các chuyên gia kinh tế có am hiểu về lÄ©nh vá»±c này cho biết: trong nhiều năm qua kinh doanh xăng dầu không thể bị lá»—. Vì vậy có má»™t lúc nào Ä‘ó, có má»™t nhân vật có trách nhiêm trong ngành kinh doanh mặt hàngcó tính chiến lược này kêu lá»— má»—i ngày 42 tá»· đồng là không có căn cứ!

Từ những tình hình nêu trên, người tiêu dùng xăng dầu chấp nhận việc kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng người tiêu dùng rất khó hiểu khi giá dầu thị trường thế giá»›i lên, Doanh nghiệp kinh Ä‘oanh xăng dầu kêu lá»— và khi giá xuống cÅ©ng vẫn kêu lá»—! Người dân không hiểu cách tính toán mà chỉ cần biết quy luật thông thường giá thùng dầu thô trên thị trường giảm thì giá dầu trong nÆ°á»›c phải giảm. Mặc dù biết rằng, trong hoạt Ä‘á»™ng kinh tế, giá vật tÆ°, nguyên liệu xuất, nhập khẩu của má»—i nÆ°á»›c có những vấn đề thuá»™c bí mật quốc gia, nhÆ°ng riêng đối vá»›i mặt hàng xăng dầu này, trong bối cảnh hiện nay, vấn đề cần làm rõ là cÆ¡ chế và yếu tố tạo nên giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c . Nhà nÆ°á»›c có quyền chọn tăng thuế hay giảm giá, nhÆ°ng Ä‘ây là cÆ¡ há»™i minh bạch giá xăng dầu.

ĐCSVN