Trong bối cảnh giá dầu giảm mạnh thời gian qua, giá dầu trên thị trường châu Á cuối giờ chiều 6-1 chỉ còn 48,67 USD/thùng.

Từ 16g30 ngày 6-1, giá xăng Ron 92 giảm từ 17.880 đồng/lít xuống còn 17.570 đồng/lít - Ảnh: Tiến Long

Nhiều chuyên gia cho rằng nên xem xét dá»± trữ dầu, nhÆ°ng vẫn có ý kiến bày tỏ lo ngại rủi ro do nguy cÆ¡ giá tiếp tục giảm sâu.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, tại há»™i nghị trá»±c tuyến Chính phủ vá»›i các địa phÆ°Æ¡ng sáng 29-12-2014, Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân Ä‘ã đề xuất tăng cường mua dầu để dá»± trữ trong bối cảnh giá loại nhiên liệu này giảm mạnh.

Lo vốn, kho và lo giá còn giảm

Quy hoạch dá»± trữ dầu thô của VN

Ngày 31-7-2009, Chính phủ Ä‘ã có quyết định 1139/QĐ-TTg về quy hoạch phát triển hệ thống dá»± trữ dầu thô và các sản phẩm xăng dầu đến năm 2015, tầm nhìn năm 2025. Theo Ä‘ó, bắt đầu từ năm 2015, tổng dá»± trữ dầu thô và xăng dầu của VN cần đạt tối thiểu 90 ngày nhập ròng.

Về dá»± trữ thÆ°Æ¡ng mại, từ năm 2009-2025 tối thiểu ổn định ở mức 30 ngày nhu cầu. Về sản xuất, dá»± trữ khoảng 1,3 triệu tấn dầu thô và 0,6 triệu tấn sản phẩm xăng dầu, tÆ°Æ¡ng ứng 56 ngày nhập ròng vào năm 2015; khoảng 1,5 triệu tấn dầu thô và 0,7 triệu tấn sản phẩm xăng dầu vào năm 2025.

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga, phó khoa kinh tế đại học Kinh tế - luật TP.HCM, cho rằng việc trong kinh tế, mua hàng hóa khi giá giảm và bán ra khi giá tăng là chuyện bình thường. Tuy nhiên để đảm bảo hiệu quả thì việc phân tích, Ä‘ánh giá và dá»± báo diá»…n biến giá là hết sức quan trọng.

Theo ông Nga, việc mua dá»± trữ dầu thô đạt hiệu quả khi chúng ta có đủ nguồn lá»±c tài chính và có các công cụ kỹ thuật để dá»± trữ. TS Ngô Trí Long cÅ©ng cho rằng chuyện xây hạ tầng dá»± trữ không phải có thể thá»±c hiện ngày má»™t ngày hai và Ä‘òi hỏi nguồn lá»±c tài chính rất lá»›n.

“Muốn mua thì trÆ°á»›c hết phải xem kỹ nguồn tài chính để mua và chi phí xây hạ tầng dá»± trữ” - ông Long cho biết.

Trao đổi vá»›i Tuổi Trẻ, má»™t lãnh đạo Tập Ä‘oàn Dầu khí VN cho biết Ä‘ang theo dõi sát diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i và sẽ xem xét mua dầu thô khi giá xuống đến mức nhận định là thấp nhất.

Tuy nhiên, khối lượng mua sẽ phải phụ thuá»™c vào sức chứa của kho và diá»…n biến thị trường. Má»™t lãnh đạo Petrolimex cÅ©ng thừa nhận việc mua dầu dá»± trữ trong bối cảnh giá dầu ở mức thấp cÅ©ng là má»™t hÆ°á»›ng cần tính đến.

Tuy nhiên, vấn đề quan trọng khi muốn mua dầu dá»± trữ là mua về cất ở Ä‘âu, không thể mua rồi bảo họ dá»± trữ há»™. Trong khi hệ thống kho của Petrolimex chỉ có sức chứa khoảng 1,4 triệu tấn. Hầu hết doanh nghiệp đầu mối đều có kho chứa xấp xỉ vá»›i tổng lượng xăng dầu phải dá»± trữ lÆ°u thông. Việc đầu tÆ° mở rá»™ng cần thời gian dài và vốn lá»›n. Nên muốn mua dá»± trữ sẽ phải tìm nÆ¡i chứa...

Đại diện Hiệp há»™i Xăng dầu VN cÅ©ng cho rằng việc mua dầu dá»± trữ hiện nay chÆ°a được doanh nghiệp thá»±c hiện bởi có nhiều yếu tố khác rất quan trọng. Thứ nhất là vốn. Hầu hết doanh nghiệp phải Ä‘i vay, nên nếu mua dá»± trữ mà sau vài tháng giá dầu vẫn không tăng thì rủi ro lá»›n, Ä‘ó là chÆ°a kể khả năng tỉ giá biến Ä‘á»™ng.

Thứ hai là khi mua dầu dá»± trữ, cùng cÆ¡ há»™i khi giá lên sẽ phải đối diện rủi ro giá tiếp tục xuống hoặc Ä‘i ngang trong thời gian dài. Vì vậy nên có nghiên cứu nghiêm túc, cụ thể vá»›i bài toán tổng thể. Các bá»™ ngành cần vào cuá»™c để nếu cần làm các phÆ°Æ¡ng án trình Thủ tÆ°á»›ng quyết định.

Còn thá»±c tế, theo đại diện Hiệp há»™i Xăng dầu, các doanh nghiệp khi nhận thấy giá dầu bắt đầu có xu hÆ°á»›ng Ä‘i lên, khi Ä‘ó họ tập trung mua sẽ cho hiệu quả cao hÆ¡n, chứ không phải cứ thấy giá thấp là mua.

Tổn thất ngắn hạn sẽ cao

Theo TS Nga, nếu nhập khẩu dầu thô dá»± trữ thì đồng thời phải ngừng hoặc giảm ít nhất 50% sản lượng khai thác. Giả định giảm 50% sản lượng, hậu quả ngắn hạn là khá lá»›n. Ước tính thu ngân sách giảm khoảng 50.000 tỉ đồng, GDP giảm khoảng 5 tỉ USD, tÆ°Æ¡ng ứng 105.000 tỉ đồng.

Bên cạnh Ä‘ó, chi phí xây bể dá»± trữ rất cao, vào khoảng 1,7 tỉ USD cho bể dÆ°á»›i biển vá»›i sức chứa 1,5 triệu tấn dầu thô. Xây trên cạn rẻ hÆ¡n nhÆ°ng không dÆ°á»›i 500 triệu USD cho 1,5 triệu tấn dầu thô dá»± trữ (quy hoạch của Chính phủ về dá»± trữ dầu thô đến năm 2015 là trên 2,2 triệu tấn).

NhÆ° vậy nếu VN mua khoảng 5 triệu tấn dầu thô (tức bằng mức giảm sản lượng khai thác xuất khẩu), tính chi phí xây dá»±ng ba bể trên cạn là 500 triệu x 3 = 1,5 tỉ USD, chi phí bảo quản 2 USD/tấn/năm, nên tổng chi phí bảo quản là 10 triệu USD.

Nguồn ngoại tệ giảm Ä‘i 5 tỉ USD. NhÆ° vậy tổng chi phí vào khoảng 6,51 tỉ USD (gồm 5 tỉ USD mua dầu thô cá»™ng vá»›i 1,5 tỉ xây bể cá»™ng 10 triệu phí bảo quản hằng năm), chiếm gần 20% dá»± trữ ngoại tệ của VN.

Vậy VN được gì khi mua dầu dá»± trữ? Nga, Mỹ và Trung Quốc đều là những nÆ°á»›c có kho dá»± trữ đủ lá»›n và tiềm lá»±c tài chính đủ mạnh để có thể tác Ä‘á»™ng tá»›i giá cả thị trường quốc tế. VN không đủ Ä‘iều kiện làm Ä‘iều Ä‘ó nên chúng ta chỉ được lợi từ chênh lệch giá, tức mua xong sẽ chỉ được lợi má»™t khi giá tăng.

TS Nga giả định VN mua được dầu ở giá 50 USD/thùng, nếu giá tăng 1 USD chúng ta lãi 7 USD/tấn. Trừ chi phí 2 USD, VN còn lãi 5 USD/tấn. 5 triệu tấn lãi 25 triệu USD. Nếu tăng 10 USD lãi 250 triệu USD. “NhÆ°ng nếu giá giảm thì hiệu ứng ngược lại”.

Ông Ngô Trí Long cÅ©ng dẫn ví dụ các Ä‘Æ¡n vị nhập khẩu xăng dầu nhÆ° Petrolimex vừa qua Ä‘ã thiệt hại do mua dầu ở mức giá cao để cảnh báo.

Theo ông Long, nếu VN muốn mua dầu dá»± trữ, phải tính toán cả kinh tế lẫn kỹ thuật để dá»± án có lời. Đề xuất mua dầu dá»± trữ do vậy sẽ hợp lý trong trường hợp coi đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia là mục tiêu số 1.

“Việc mua lúc giá thấp là Ä‘úng đắn, có thể được lợi khi giá tăng, song cần cân nhắc ba Ä‘iều kiện tối quan trọng: nguồn lá»±c tài chính, cÆ¡ sở hạ tầng và khả năng dá»± báo giá của chúng ta. Nếu dá»± báo kém, thiệt hại sẽ khôn lường khi giá thế giá»›i giảm” - ông Long nói.

Thêm sức ép giảm giá xăng dầu

Ngày 6-1, liên bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính Ä‘ã có văn bản Ä‘iều hành, yêu cầu các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối giảm giá từ 201-361 đồng/lít.

Theo Ä‘ó, từ 16g30 ngày 6-1, giá bán xăng tối Ä‘a là 17.574 đồng/lít (giảm 307 đồng/lít), dầu diesel 0,05S còn 16.638 đồng/lít (giảm 361 đồng/lít), dầu hỏa giảm còn 17.114 đồng/lít (giảm 286 đồng/lít), dầu mazut còn 12.934 đồng/kg (giảm 201 đồng/kg). CÅ©ng theo văn bản này, quỹ bình ổn xăng dầu sẽ Ä‘iều chỉnh giảm từ 800 đồng/lít xuống còn 500 đồng/lít vá»›i tất cả chủng loại xăng dầu.

Theo Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, mức giảm giá trên là kết quả của giá thế giá»›i giảm và việc Bá»™ Tài chính quyết định tăng thuế nhập khẩu xăng dầu, các mặt hàng đều chịu thuế từ 30-35%. Cụ thể, xăng sẽ chịu mức thuế nhập khẩu 35% (từ mức 27%), dầu diesel tăng thuế từ 23% lên mức 30%, dầu hỏa tăng từ 26% lên mức 35%, dầu mazut thuế cÅ©ng tăng từ 24% lên 35%.

* Đến cuối giờ chiều 6-1 trên thị trường châu Á, dầu tiếp tục giảm 1,37 USD/thùng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 2,74%, xuống chỉ còn 48,67 USD/thùng, mức thấp nhất kể từ tháng 4-2009, theo số liệu từ Market Watch.

Theo Bloomberg, sản lượng khai thác của Nga tháng 12-2014 Ä‘ã tăng lên mức 10,667 triệu thùng/ngày, mức cao nhất kể từ thời hậu Xô viết. Trong khi Ä‘ó, Bá»™ Dầu mỏ Iraq cho biết sẽ tăng sản lượng trong năm 2015 lên mức 3,3 triệu thùng/ngày, từ mức 2,94 triệu thùng/ngày hiện tại. Dá»± trữ Mỹ tuần qua cÅ©ng tăng thêm 750.000 thùng lên mức 386,2 triệu thùng.

DÆ°á»›i sức ép từ nguồn cung lá»›n, phiên vừa qua trên thị trường New York, giá dầu giao tháng 2 có lúc giảm tá»›i 5,5% xuống còn 49,77 USD/thùng. Chốt phiên, giá dầu mất 2,65 USD/thùng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 5%, đứng ở mức 50,04 USD/thùng.

ChÆ°a dừng lại ở Ä‘ó, đến cuối giờ chiều cùng ngày trên thị trường châu Á, dầu tiếp tục giảm 1,37 USD/thùng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 2,74%, xuống chỉ còn 48,67 USD/thùng. Đây là mức giá thấp nhất kể từ tháng 4-2009, theo số liệu từ Market Watch.

Dầu giảm giá khiến cổ phiếu các hãng năng lượng khắp thế giá»›i giảm mạnh, kéo các chỉ số chứng khoán từ Mỹ qua châu Âu tá»›i châu Á đồng loạt giảm theo.

Nguồn tin: TT