Theo dõi diá»…n biến cÆ¡ chế quản lý kinh doanh xăng dầu của Chính phủ, đặc biệt thông qua hai bá»™ Công thÆ°Æ¡ng và Tài chính cho thấy sá»± lúng túng của quản lý Nhà nÆ°á»›c đối vá»›i ngành hàng then chốt này.

Từ Nghị định 84/CP thời Ä‘iểm cuối năm 2009 cho phép Tổng công ty Xăng Dầu Việt Nam - Petrolimex và các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu khác được quyết định giá bán tuỳ từng thời Ä‘iểm, không để xảy ra sá»± Ä‘á»™t biến giá bán lẻ xăng dầu. Thế nhÆ°ng, việc cho phép các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trường nhÆ°ng ở Ä‘ây thá»±c chất chỉ có má»™t doanh nghiệp chủ chốt là Petrolimex, giá bán lẻ xăng dầu ở thị trường trong nÆ°á»›c do doanh nghiệp này quyết định.

Chỉ trong quý đầu năm, Petrolimex thá»±c hiện cÆ¡ chế kinh doanh theo nghị định 84, người tiêu dùng Ä‘ã có nhiều phản ứng về việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu cấp tập của Petrolimex. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng và Tài chính chỉ có Ä‘á»™ng thái chạy theo doanh nghiệp mà không Ä‘Æ°a ra được cÆ¡ chế tÆ°Æ¡ng đối hợp lý, đảm bảo doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c này giữ vị thế chủ chốt trong nền kinh tế, đồng thời hài hòa lợi ích Nhà nÆ°á»›c và người dân.

Xin đề xuất má»™t giải pháp thích hợp: Má»™t là, thá»±c hiện kiểm toán và công khai nghiêm túc chi phí hình thành giá bán lẻ xăng dầu của Petrolimex. Đặc biệt thông qua kiểm toán sẽ loại trừ được chi phí hao hụt bất hợp lý do tiêu cá»±c Ä‘ang khá phổ biến hiện nay (ăn chia giữa tàu nhập vá»›i tổng kho, giữa các kho khu vá»±c vá»›i tàu sông, xà lan …). Hai là, Petrolimex căn cứ giá xăng dầu nhập khẩu hàng ngày tại cảng ná»™i địa để làm cÆ¡ sở công bố giá bán lẻ trong ngày. Ví dụ: giá nhập khẩu xăng A95 ngày 5/4 là 10.000 đồng má»™t lít, tổng chi phí hình thành giá bán lẻ là 7.000 đồng, nhÆ° vậy, giá bán lẻ công bố trong ngày là 17.000 đồng. Đến ngày hôm sau, giá nhập khẩu là 11.000 đồng má»™t lít, cá»™ng chi phí hình thành giá 7.000 đồng, giá bán lẻ trong ngày là 18.000 đồng.

Thá»±c hiện cÆ¡ chế giá bán xăng dầu này, doanh nghiệp được chủ Ä‘á»™ng hoàn toàn, giá bán lẻ xăng dầu sẽ liên tục thay đổi theo giá thế giá»›i, cụ thể là giá nhập khẩu tại cảng. Doanh nghiệp không thể kêu lá»—, vì chi phí hình thành giá bán Ä‘ã bao gồm lợi nhuận doanh nghiệp. Má»™t Ä‘iều cần lÆ°u ý nữa, trong tổng chi phí hình thành giá bán còn bao gồm cả phí quỹ bình ổn giá. Má»™t khi giá thế giá»›i thay đổi Ä‘á»™t biến, tăng cao bất thường, Nhà nÆ°á»›c vẫn có thể sá»­ dụng từ quỹ này để Ä‘iều chỉnh giá bán của doanh nghiệp để giá bán không thay đổi nhiều, tác Ä‘á»™ng xấu đến hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp và sinh hoạt người dân.

Để Nhà nÆ°á»›c có thể kiểm soát cÆ¡ chế vận hành kinh doanh này, doanh nghiệp phải thông báo giá nhập khẩu và giá bán lẻ hằng ngày đối vá»›i cÆ¡ quan tài chính, cÆ¡ quan truyền thông, đồng thời làm căn cứ để người dân giám sát, giống nhÆ° hệ thống ngân hàng vẫn công bố giá vàng hàng ngày trên phÆ°Æ¡ng tiện truyền thông.

Thá»±c hiện cÆ¡ chế này, Ä‘òi hỏi doanh nghiệp phải tính toán lượng tồn trữ hợp lý vào từng thời Ä‘iểm thích hợp, tất yếu dẫn đến tiết giảm chi phí không cần thiết và ngược lại đảm bảo yêu cầu tối thiểu về an ninh năng lượng của đất nÆ°á»›c. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng có thể tuỳ năng lá»±c từng doanh nghiệp để ấn định mức tồn trữ tối thiểu.

Đối vá»›i các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu khác nhau, giá bán lẻ hằng ngày có thể khác nhau, tuỳ theo chi phí hình thành giá của má»—i doanh nghiệp. Điều này dẫn đến các doanh nghiệp sẽ có Ä‘iều kiện cạnh tranh má»™t cách sòng phẳng. Đương nhiên qua Ä‘ó, doanh nghiệp tá»± thấy phải củng cố hệ thống bá»™ máy quản lý gọn nhẹ, khoa học để có thể cập nhật chính xác các số liệu kinh doanh và cạnh tranh được vá»›i nhau. Sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c và mức Ä‘á»™ quan tâm của người tiêu dùng hÆ°á»›ng vào giám sát việc tiết giảm chi phí và cung cách phục vụ của từng doanh nghiệp, chứ không phải nhÆ° hiện nay là theo dõi diá»…n biến tổng giá thành, bao gồm cả giá gốc – giá thế giá»›i. Vì Ä‘iều Ä‘ó là thừa, có theo dõi giá thế giá»›i thì cÅ©ng không giải quyết được Ä‘iều gì.

stockbiz