Trong má»™t cÆ¡ chế Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu còn chÆ°a rõ ràng nhÆ° hiện nay, giá xăng dầu còn lâu má»›i được cácdoanh nghiệp tá»± Ä‘á»™ng giảm, trừ khi Bá»™ Tài chính có "lệnh" ép kiểu hành chính.

Giảm giá: Hãy đợi đấy!

Chia sẻ vá»›i PV.Diá»…n Ä‘àn Kinh tế Việt Nam, báo VietNamNet hôm 1/8, đại diện SaigonPetro cho hay, 5 tháng đầu năm, họ Ä‘ã lá»— tá»›i 80 tá»· đồng. Đây là kết quả kinh doanh dá»±a trên cÆ¡ sở mặt hàng xăng dầu Ä‘ã được bù đắp từ Quỹ bình ổn tá»›i mức bù có lúc cao ká»· lục là 1.400-2.300 đồng/lít, kg (từ ngày 10-24/2). ChÆ°a kể khi Ä‘ó, quỹ kỳ thá»±c Ä‘ã tiêu sạch hết số dÆ°, việc sá»­ dụng quỹ là theo kiểu "ghi nợ" nên khoản lá»— thá»±c sá»± của SaigonPetro lá»›n hÆ¡n rất nhiều lần so vá»›i 80 tá»· đồng.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, hôm 31/7, bà Đàm Thị Huyền, Phó Tổng giám đốc Petrolimex cÅ©ng công bố,  Petrolimex Ä‘ã lá»— khoảng 2.000 tá»· đồng do phải giữ giá bình ổn trong 5 tháng đầu năm.

Các doanh nghiệp này đều phân tích, rõ ràng, ôm má»™t khoản lá»— lá»›n nhÆ° vậy, chẳng tá»™i gì lại chủ Ä‘á»™ng đề xuất giảm giá. Hôm 20/6, Cục Tài chính doanh nghiệp, Bá»™ Tài chính có văn bản số 8057 cho biết Nhà nÆ°á»›c sẽ có cÆ¡ chế xá»­ lý khoản lá»— do Petrolimex phải thá»±c hiện bình ổn giá. NhÆ°ng, chính đại diện Petrolimex than thở, má»›i chỉ có vài dòng ngắn gọn vậy chứ cÆ¡ chế xá»­ lý cụ thể từ nguồn nào thì không rõ.

Vá»›i văn bản này, vị đại diện SaigonPetro không ngần ngại nói thẳng: "Đó là văn bản gá»­i riêng cho Petrolimex trÆ°á»›c IPO để cổ Ä‘ông yên tâm mà thôi, SaigonPetro không nhận được. NhÆ°ng Bá»™ Tài chính nói "sẽ" tức là trong tÆ°Æ¡ng lai, biết thế nào được".

ChÆ°a thể giảm giá xăng có nguyên nhân từ sá»± bất minh về Quỹ bình ổn xảng dầu (ảnh Tuổi Trẻ)

Mặc dù hoài nghi vào sá»± "há»— trợ" của Nhà nÆ°á»›c, ông cÅ©ng kiến nghị: "Nếu Ä‘úng là Bá»™ Tài chính có má»™t cÆ¡ chế để há»— trợ cho Petrolimex thì chúng tôi Ä‘òi hỏi Bá»™ phải há»— trợ xá»­ lý lá»— cho tất cả các doanh nghiệp đầu mối khác. Vì giai Ä‘oạn này, tất cả các doanh nghiệp đều làm nhiệm vụ bình ổn giá nhÆ° nhau".

"Má»™t lý do khác để khó lòng giảm giá xăng dầu là, thuế nhập khẩu xăng và dầu mazut vẫn Ä‘ang là 0%. Doanh nghiệp luôn sợ nếu giảm giá xong, Bá»™ Tài chính lại bất ngờ cho tăng thuế thì doanh nghiệp coi nhÆ° "kẹt" ngay", vị chuyên gia này giãi bày.

Thậm chí, giờ Ä‘ây việc giảm giá xăng dầu còn bị xếp là thứ yếu. Quan Ä‘iểm Ä‘iều hành của cÆ¡ quan quản lý là Æ°u tiên doanh nghiệp có lãi và việc khôi phục thuế trÆ°á»›c. Do vậy, thay vì giảm giá bán lẻ, Bá»™ Tài chính Ä‘ã tăng thuế nhập khẩu dầu Diesel và dầu hỏa thêm 5%, đồng thời, bắt phải tăng mức trích quỹ lên 100 đồng/lít đối vá»›i xăng từ ngày 10/6.

Thậm chí, Bá»™ Tài chính còn cho rằng, vì thuế bằng 0% nên Ä‘ã dẫn tá»›i giảm thu ngân sách từ năm 2010 tính tá»›i ngày 10/6/2011 khoảng 20.136 tá»· đồng, trong Ä‘ó riêng giai Ä‘oạn từ ngày 24/2/2011 đến 10/6/2011 khoảng 10.047 tá»· đồng.

Má»™t lãnh đạo cÅ©ng trong ngành tài chính chia sẻ, thá»±c ra, nguồn thu ngân sách không thiếu hụt tá»›i mức phải cho tăng thuế nhÆ° vậy. Đáng lẽ trong thời gian này, Bá»™ Tài chính phải giảm giá bán lẻ để xoa dịu dÆ° luận, nhất là sau cú sốc tăng giá liên tiếp tá»›i 4.000-6.000 đồng/lít trÆ°á»›c Ä‘ó.

Và chuyện quỹ âm quỹ dÆ°Æ¡ng

Trong má»™t loạt các công cụ để Nhà nÆ°á»›c can thiệp giá xăng dầu, Quỹ bình ổn khiến cả người tiêu dùng và giá»›i doanh nghiệp phản đối nhiều nhất. Không ít doanh nghiệp kêu ca, việc quỹ ra đời vá»›i cÆ¡ chế vận hành nhÆ° hiện nay Ä‘ã khiến cho doanh nghiệp "ôm rÆ¡m nặng bùng", là thứ "dở hÆ¡i" nhất trong cÆ¡ chế xăng dầu ở Việt Nam.

Vì lẽ Ä‘ó, ý kiến của má»™t vị chuyên gia kinh tế lo rằng, liệu ôm khoản tiền cả ngàn tá»· đồng trong quỹ, doanh nghiệp có chịu để yên tồn đọng nhÆ° vậy không, hay sẽ nhanh chóng Ä‘iều chuyển sang sá»­ dụng mục Ä‘ích khác nhÆ° đổ thêm dầu vào lá»­a đối vá»›i các doanh nghiệp xăng dầu.

Quỹ bình ổn giá xăng nhÆ°ng giá chÆ°a ổn (ảnh NLĐ)

Ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng, Phó Tổng giám đốc Petrolimex, bức xúc: "Từ đầu năm đến tháng 6, Quỹ bình ổn tại Petrolimex là trống rá»—ng, không có gì hết. Vì sao không có thì hỏi Bá»™ Tài chính! Khoản 102 tá»· đồng dÆ°Æ¡ng ở số dÆ° Quỹ bình ổn là má»›i được gần Ä‘ây thôi".

Ông DÅ©ng nói thêm: "Người dân Ä‘ang Ä‘inh ninh rằng, cứ mua má»™t lít xăng giá 21.800 đồng hiện nay là họ Ä‘ã gá»­i vào quỹ qua chúng tôi 300 đồng/lít. Điều Ä‘ó thật nguy hiểm và tạo ra má»™t áp lá»±c ghê gá»›m cho chúng tôi trÆ°á»›c dÆ° luận. Vì có gì Ä‘âu mà trích quỹ?".

"Điều hành theo kiểu nào mà doanh nghiệp Ä‘ã lá»—, Ä‘ã âm thậm tệ rồi mà cứ bắt phải trích quỹ. Rồi lại vừa trích, vừa xả, thả tiền túi bên trái rồi lại móc ra ở túi bên phải. Chả có ai làm kiểu Ä‘ó cả", ông DÅ©ng gay gắt.

"Vì Ä‘iều hành thị trường xăng dầu nhÆ° thế, người tiêu dùng thấy không minh bạch. Rồi dồn tất cả những sá»± nghi ngờ Ä‘ó vào doanh nghiệp, chứ doanh nghiệp Ä‘âu có làm gì nên tá»™i. CÆ¡ quan quản lý Ä‘ang 'chÆ¡i khó; doanh nghiệp. Đáng lẽ, bá»™ phải lên tiếng nói cho rõ ràng mọi chuyện ra", ông DÅ©ng bày tỏ.

Đại diện SaigonPetro cÅ©ng thừa nhận: "Vừa rồi, Bá»™ nói chúng tôi sá»­ dụng quỹ bình ổn để bù vào khoản chênh lệch lá»— phát sinh. NhÆ°ng thá»±c ra là xả trÆ°á»›c, quỹ là quỹ âm thôi. Trên sổ sách thì gọi là xả quỹ, tưởng là được bù chứ bản chất thì làm gì có tiền trong quỹ mà bù".

Theo công bố từ Bá»™ Tài chính, tính từ 22/10/2010 đến ngày cuối cùng ngừng xả quỹ là 24/2/2011, sau 3 lần nâng mức sá»­ dụng Quỹ bình ổn, mức xả ra là 6.396 tá»· đồng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cho hay, má»™t phần lá»›n trong khoản này là "tiền bình ổn ảo". Do phải bù trừ cho giai Ä‘oạn ghi nợ này, đến nay quỹ bình ổn ở SaigonPetro má»›i dÆ° khoảng trên dÆ°á»›i 20 tá»· đồng.

Trong khi Ä‘ó, Ä‘áp lại những phản ứng của doanh nghiệp về nghịch lý quỹ bình ổn, đại diện Bá»™ Tài chính cho rằng, nếu doanh nghiệp không trích quỹ là sai. Vì cÆ¡ chế trích lập quỹ tính trên sản lượng gần nhÆ° là tá»± Ä‘á»™ng, Ä‘á»™c lập. Việc vừa xả quỹ để bù đắp lá»—, vừa trích lập quỹ là việc bình thường.

Trở lại kiến nghị trÆ°á»›c Ä‘ây, ông DÅ©ng vẫn cho rằng, các bá»™ cần nhìn nhận lại quan Ä‘iểm về Quỹ bình ổn giá xăng dầu và cÆ¡ chế giá thị trường ở mặt hàng này. Các Ä‘iều kiện tối thiểu để trích Quỹ bình ổn là doanh nghiệp phải có lãi, Ä‘iều kiện kinh doanh phải thuận lợi.

Trong má»™t bối cảnh bùng nhùng về cÆ¡ chế nhÆ° vậy, chuyện tháng 6 hay thời gian tá»›i, giá xăng dầu thế giá»›i có giảm thì vá»›i doanh nghiệp xăng dầu, sẽ chẳng liên quan gì tá»›i việc phải giảm giá trong nÆ°á»›c. Nguyên tắc thị trường nhÆ° Nghị định 84 quy định Ä‘ã gần nhÆ° không còn ý nghÄ©a vá»›i xăng dầu vì Nhà nÆ°á»›c luôn có dÆ° địa lá»›n để can thiệp mạnh tay.

Cái mà người dân luôn nhìn thấy, Ä‘ó là giá xăng dầu Việt Nam không thuận theo chiều của thế giá»›i, giảm nhỏ giọt và tăng Ä‘á»™t biến. Trong khi phía doanh nghiệp lại cho rằng, họ luôn chịu oan.

Sá»± tranh cãi về cÆ¡ chế giá xăng hiện nay thật Ä‘áng lo ngại vì câu chuyện còn đụng chạm cả về vấn đề kinh tế học, về tÆ° duy, quan Ä‘iểm quản trị giữa lãnh đạo các doanh nghiệp và lãnh đạo các bá»™.

Được biết, bắt đầu từ 2/8, Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c sẽ có kết luận đối vá»›i từng doanh nghiệp xăng dầu về việc vận hành Quỹ bình ổn giá xăng. Có lẽ, chờ tá»›i khi có kết luận kiểm toán, cuá»™c tranh cãi về ý nghÄ©a của Quỹ bình ổn cÅ©ng nhÆ° sá»± tù mù cÆ¡ chế giá xăng dầu thời gian qua má»›i hé mở lời giải Ä‘áp.